mulholland drive

#kitap-film
david lynch üstadın, izlemelere doyamadığım, çokça sevdiğim kara film ve sürrealizmden ögeler taşıyan filmi. aynı zamanda nickimin esin kaynağı.
naomi watts müthiş bir oyunculuk sergiliyor, hayran kalmamak elde değil. şimdilik kamera arkasından şu görüntüler ile kısaca bitireyim.

dopdolu bir sanat eseri.

filmi izlemeden önce david lynch'in sinema anlayışı hakkında bilgi edinmenizi öneriyorum. aksi takdirde bu filmi tam anlamıyla anlamak ve hissetmek zorlaşacaktır.

edit: imdb puanını öğrendim az önce.. inanılmaz derecede hak ettiğinin çok altında değer görmüş bir filmmiş. fikrimce 8-9 puan aralığındaki filmlerin yüzde doksanını cebinden çıkaracak türden..

bence david lynch insanlarla dalga geçmek için çekmiş bu filmi. hiçbir şey anlamıyorsun ama çok derinlikli bir şeyler var da ondan anlamıyormuş gibi hissediyorsun. yani kusuru kendinde arıyorsun. deli kuyuya taş atmış misali.

film değil şaheserdir.

bu şaheser bittiğinde yüreğinizde öyle bir burukluk kalır ki tarifi imkansızdır. renkler, müzikler, diyologlar mükemmeldir.

bir rüyanın kabusa dönüştüğü, sonrasında pandora'nın kutusunun açıldığı sahneyle gizemler çözülür.

no hay banda

edit: link yenilendi

david lynch'in beyin yakan filmi. bilinç altının rüyalara yansımasını, bazı şeylerin rüyalarda nasıl sembolize edildiğini çok güzel yansıtır. kanada'ya gitmek hollywood'da ölmek anlamına gelir.filmde bu duruma da güzel bir gönderme mevcuttur.

uzun zamandır izlemek istediğim ama izledikten sonra kafamı da allak bullak eden david lynch filmi.

filmi bir yere kadar anladım zannediyorsunuz ama mavi kutu açıldıktan sonra ‘bildiğim birşey varsa hiçbir şey bilmediğimdir’ diyorsunuz. film bittikten sonra anlamak için bir-iki analiz okudum ve şimdi oturdu bazı şeyler.

bundan sonrasını spoiler olmadan anlatamam, o yüzden spoiler:

öncelikle filmdeki her karakterin * bir anlamı var. film bir araba yolculuğu ile başlıyor. arka koltukta esmer bir kadın vardır. araba gidilecek istikamet dışında bir yerde durur ve kadın ne olduğunu anlamadan ona silah çekilir. o sırada 2 çılgın gençlerin bulunduğu araba onlara çarpar ve kdın hafızasını kaybeder. yürüyerek evi terk etmekte olan bir kadının evine gizlice girer. filmin sonlarında bu kadının camilla olduğunu öğreniyoruz* . niye öldürülmek istediğinin işareti de burada. bir çılgınlık eseri olarak öldürülüyor. o çılgınca araç kullanan kişiler diane’in yoldan çıkmış ve aşkından delirmiş bir halini simgeliyor. o çılgınlık eseri olarak da camilla’yı öldürtüyor. bu kendi görüşüm tabi. okuduğum analizlerde bu geçmiyordu; ben yönetmenin diane’in çılgınlığını böyle simgelediğini düşünüyorum.

gelelim betty’e*.betty oyuncu hayaliyle kanada’dan hollywood’a gelen genç ve güzel bir kadın. uçaktan indiğinde hayallerini anlattığı yaşlı bir karı-koca var. bu yaşlı çift betty’nin gelecekle ilgili hayallerini temsil ediyor. bu çifti filmin sonunda tekrar izliyoruz. betty’nin gülerek üstüne yürüyorlar. işte betty karamsarlık halinde ve eski hayallerinin pişmanlığını yaşıyor. betty karakteri , diane’in önceden olduğu kişi veya olmasını dilediği kişi: yetenekli, herkes tarafından sevilen ve ışıldayan bir kadın.

sıra gelsin yönetmene*. yönetmenimiz bir film hazırlığında. ama ana kadın oyuncu için birtakım kişiler onu tehdit etmeye başlıyor. birtakım gizemli adamların oyuncu olarak seçmesini istedikleri kadın ‘camilla’. ama o kararında diretiyor ve en son tehditlere boyun eğiyor. tabi oyuncu seçmelerinde camilla’yı farklı bir yüzle gösteriyor. halbuki o camilla film boyunca ruth dediğimiz kadın. filmin sonlarındaki yemek sahnesinde de diane konuyu açıklıyor zaten. o rolü çok istediğini ama rolü camilla’nın aldığını. belki de içten içe , camilla’dan daha çok rolü hakettiğini düşünüyordu ve bu yüzden de rüyasında , yönetmenin tehdit altında onu seçtiğini hayal etmişti.

sıra teyze ruth’da. ona ‘aunt ruth’ diyelim. çünkü filmin sonunda teyzesinin öldüğünü ve ona miras bıraktığını söylüyor. okuduğum analizde çok güzel bir nokta yakalamışlar: aunt ruth ‘un harfleriyle oynarsak, untruth çıkıyor; yani ‘yalan’. burdan da teyzenin ya varılmadığını ya da çoktan ölmüş olduğu sonucunu çıkarabiliriz.

ev sahibi, kovboy adam, seçmelerde camilla olarak sahne alan kadın, birtakım kötü adamlardan olan adam ise sonlardaki yemek sahnesinde gördüğü kişiler. onlara rüyasında farklı roller veriyor. misal, yemekte yönetmenin annesi camilla’dan pek haz etmediğini belli ediyor. diane’in rüyasında da ev sahibi rolünde olan coco*, camilla’nın o evde kalmasından hoşlanmıyor.

filmdeki her karakterin orada bulunmasının bir nedeni var. başta ayrık ayrık duran parçalar sonlara doğru netleşiyor.

film ile ilgili en önemli detay ise; kırmızı ve mavi renkler. filmde kırmızıyı gördüğünüz an anlayın ki o gerçek, mavi görüyorsanız o da hayal oluyor. ama sonu muallak… diane öldü mü? çünkü rüyasında camilla ile diane’in evine gidince onu yatakta ölü buluyorlar. madem öldü , nasıl rüyasında kendini ölü görüyor dersek, david amca bize oradan şunu der: benim filmlerimde mantık arayan o hadsiz kim?*.

benden bu kadar efendim. iyi seyirler.

lost highway filminin teorik devamı olduğuna dair yorumlar var. bır kere izlemekle anlaşılmayacak klasik lynch filmi...
filmde cowboy şapkalı adam şöyle diyor; "beni bir kere daha göreceksin, ama ikinci defa da görürsen bil ki işler yolunda gitmiyor". kadın adami ikinci defa görmez, göremez. zira adam kadının bar sahnesinde arkadan geçer ve izleyiciye küçük bir bakış atar. işlerin yolunda gitmeyecek olduğundan kadının haberi yoktur ama izleyici öğrenir...

mavi: rüya
kırmızı: gerçek
betty, diane'in hayalinde olduğu kişi
camilla gerçek ama ölü
lynch'in tarzına biraz olsun hakim olmak için araştırın okuma yapın tekrar izleyin
başyapıt.