zamanında günümüz sincan uygur özerk bölgesi'nde bulunan hotan çevresinde kurulmuş, eski bir hint-saka budist krallığıdır. oldukça küçük bir krallık olmasına rağmen, bin yıl civarı bir süre boyunca varlığını korumuş (56-1006), ve karahanlı türklerinin hakimiyeti altına girinceye değin olan zamanda, ipek yolu rotasında yer alan çok kültürlü bir şehir krallığı özelliği göstermiştir.



fazla bilinmediği gibi, hakkında da fazla yazılı kayıt bulundurmayan bu krallık hakkında en donanımlı ve en geniş kapsamlı çalışmalar, 1951-1979 tarihinde ingiliz iran dilleri uzmanı h.w bailey tarafından yapılmıştır. yapılan bu çalışmalar, tarihte saka diline dair yapılan en kayda değer dokümantasyonlardan biridir. çeşitli sanskrit metinlerinde bulunan kelimelerin çevirisi yapılarak 7 ciltte toplanmış ve bu kelimelerin soğdça ile olan yakınlığı tespit edilerek, doğu iran dillerinden sakaca'nın hotan lehçesine yerleştirilerek sınıflandırılmıştır. ayrıca kelimelerin çevirisi de yapılarak bir adet sözlük de çıkartılmıştır.

ilginç bir anekdot olarak, yine metinler içinde öz türkçe bazı kelimelerin de var olduğu göze çarpmaktadır. bu kelimelerin sayısı ise 19 olup, her ne kadar bu kelimeler metinlerin tamamına kıyaslandığında ufak bir yer tutsa da, göçebe türkler ve bazı irani kavimler arasındaki kültürel etkileşimlerin sanılandan daha öncesine dayandığını düşündürtmektedir.


yukarıdaki resim, cambridge üniversitesi'nin sitesinde görüntülenmeye açık sayfalardan biridir.

kaynakça:
en.wikipedia.org/wiki/Kingd...

bailey, harold walter. "turks in khotanese texts." the journal of the royal asiatic society of great britain and ıreland (1939): 85-91.

bailey, harold walter. "a turkish-khotanese vocabulary." bulletin of the school of oriental and african studies, university of london 11.2 (1944): 290-296.