hollanda'nın groningen kentinde 1614 yılında kurulmuş güzide bir eğitim kurumudur. rug, 2020 yılı times higher education sıralamasında dünyanın en iyi 73. üniversitesi olmuştur.

küçük bir kent olan groningen'in sokakları bu üniversitenin kampüsüdür aynı zamanda. hatta öyle ki üniversitenin akademi binası şehrin de sembollerinden biridir. eski bir kilise üzerine inşa edilmiş olan kütüphanesi de oldukça etkileyicidir.

kötü şöhretli sosyal psikolog diederik stapel bu üniversitede çalışmıştır. ünlü primatolog ve etolog frans de waal de bu üniversitenin mezunudur. 2016 yılında nobel ödülü almış olan ben feringa da çalışmalarına rug'da devam etmektedir.

şahane olacağından emin olduğum bu programı dinlemeyi görev bilirim.(bkz: swh) radyo başında olacağım programdır.

birkaç ay önce, ne yapıp edip bir bilgisayar almamış olmak...

hiçbir zaman öğrenemeyeceğim dezavantajlar.

üstteki cümlemden pay çıkarmadan, kendimle alakasız olarak şunu da söylemek isterim ki zeki bir insanın zeki olduğunu iddia ettiğini hiç görmedim. genellikle başkalarından takdir görürler zaten otomatikman. zeki geçinenlerin ise sürekli zekâları üzerinden takdir edilme çabasında olduğunu ve insanların gözüne gözüne "nasıl ama? nasıl anladım hemen olayı..." gibisinden cümlelerle bunu sokuşturmaya çalıştıklarını çok gördüm.

"içinizden birisi ortaya hepimizi öldürecek ya da daha kötüsü okuldan attıracak parlak bir fikir ortaya atmadan önce ben yatmaya gidiyorum.”
— hermione granger

abdülhamid'i savunanlar ve savunmayanlar arasında çıkacak tartışmadır.

1859 yılında gerçekleşen ve dünyada, bugünün değeriyle yaklaşık 2.5 trilyon dolarlık zarara neden olan güneş fırtınası.

güneş, diğer yıldızlar gibi manyetik alanla ilgili etkinliklere ev sahipliği yapar ve bir manyetik döngüsü vardır. döngü, manyetik alanın ve güneş lekelerinin önce gittikçe artması, sonra azalıp kaybolması ile tamamlanır. döngünün çok şiddetli olduğu tarihlerde, güneş üzerinde çeşitli hareketlilikler gözlenir. bunlardan biri de güneş plazmasının şiddetle uzaya fırlatıldığı manyetik patlamalardır. bu patlamalar bazen, diğerlerine kıyasla çok daha şiddetli olabilir.

***

1859 yılında, tam da bahsettiğim türden şiddetli bir patlama gerçekleşti güneş yüzeyinde. ingiliz astronom richard christopher carrington, bir süredir güneş'i gözlemliyordu ve hareketliliği fark etmişti. 1 dakika kadar süren olağanüstü bir parlaklığın ardından, akşam saatlerinde farklı olaylar gerçekleşmeye başladı.

dünyanın manyetik alanı ile güneş'ten bu patlamalar aracılığıyla gelen yüklü parçacıklar arasında bir etkileşim olduğunda, kutup ışıkları dediğimiz doğa olayı meydana gelir. bu olay normal şartlarda, belirli enlemlerde gözlenir sadece. fakat o yıl olay dünyanın neredeyse her yerinde ve çok şiddetli ışıklar eşliğinde gözlenmeye başlandı. öyle ki insanlar gece bu ışıklar altında gazete okuyabilmiş, sabah oldu zannedip kahvaltı hazırlayanlar olmuş.

ancak bu güzel manzaraya ek olarak büyük bir sorun da varmış: tüm elektrik ve telgraf şebekeleri, patlamanın ardından arızalar vermeye başlamış: telgraf direklerinden saçılan kıvılcımlar, güç kaynağı ile bağlantısı bile olmadığı hâlde kendiliğinden çalışan telgraflar...
bunun toplam zararı başta da belirttiğim gibi yaklaşık 2.5 trilyon dolar. bunu da geçen yıllardan birinde, bir araştırma grubu hesaplamıştı.

***

güneş'te neler olup bittiğini düzenli şekilde takip etmek, dünyadaki etkileri nedeniyle çok önemli. bu nedenle özellikle güneş gözlemi yapan uzay teleskoplarının sayısı gittikçe artıyor. soho, parker solar probe bunlardan bazıları. bugün benzer bir patlamanın dünyaya vereceği ekonomik zarar çok daha büyük olacaktır. bu nedenle güneş aktivitelerini önceden bilmek ve tedbir almak son derece önemli.

abd-dış güç

haklıyken bile insanın içi vicdan azabı yüzünden daralır da daralır. berbat bir histir.

it was a big big world but we thought we were bigger.

özgür mü diyorsun kendine? sana hükmeden düşünceni duymak isterim.

böyle buyurdu zerdüşt friedrich nietzche

meyve yiyebiliyorsam zenginimdir. erik 15 lira, çilek desen 10-20 lira.

psikolojik destek alın.

yürek yemiş avukat.

çakır: kafana sıkarım.
elif: sıkmazsan adam değilsin.

tabi çakır silahı dayayınca geri vites yaptı. çakır lan bu blöf yer mi?

hayatımızda yeni bir şeye adım atmak istiyorsak onu gerçekleştirecek tek kişi biziz. insanların bizden pek hoşlanmayacağı veya bizi reddedeceği zamanlar olacaktır. kendimizi kabul etmek, sevmek hayatımızda yeni bir şeylere adım atmakta bize yardımcı olur. eğer istediğimiz şey bize iyi hissettiriyorsa bunu yapalım ve istediklerimize kavuşalım.

çinlilerin türklere olan zulümlerini anlatan orhun abidelerinin genel merkezin önündeki kopyasının önünde olmasıyla fazlasıyla manidar ve ironik olan hadisedir. tabii, orhun abideleri aynı zamanda türk boylarının birbirlerine attıkları kelekleri de konu ediniyor. bu yönden bakınca da düşündürücü.

(bkz: orhun abideleri)

ayraca para verilmemesi tercihine kesinlikle diyecek hiçbir lafım olmamakla birlikte parayı ayraç olarak kullanmayı bir tık anlamsız ve nahoş bulduğumdur. çok işlevsel olmadığı gibi şık da değildir sanki. önemli mi peki? kesinlikle değil. isteyen bitmiş çikolata ambalajı bile koyabilir.

biz çocukken göz görmediğinden gönül de katlanıyordu. hepimiz sümüklü sokak çocuklarıydık çünkü.
ancak şimdiki çocukların ilk hayalleri zengin olmak. meslek seçiminde öncelikleri zengin olmak. iletişim araçları arttıkça çocuklar bu hayatların var olabileceğini görüyorlar çünkü.
(bkz: çocukların çoğunun youtuber olması)
(bkz: kolay para kazanma yöntemleri)

sahibi var mı bu çuvalın.... sahibivarmıbucuvalın.... sabvapbuçuvan...
erdal bakkalın çok komik bulduğum repliklerinden biri.

macaristan'ın güzide başkentidir. küçük olsa da oldukça şirindir. ortaçağ ve visegrad kaleleri görülmeye değerdir. tuna nehri gezisi de fevkalededir. imkan olduğunda tekrar görmek isterim.