1.
muktedir olmak anlamına gelen fiil. günümüzde kaybolmuştur.
eski uygurcada bulamaz demek için "bulu umaz" denirdi:
"öleşürüg bulu umazlar.. azkaya yme ülüşinge kimler birök küseser (altın yaruk [ay] 583/8) “her kim istese (bile), küçük bir parçana (bile) benzeyen (bir şey) bulamazlar.”
böyle bir fiilin varlığını bilmemiz günümüzdeki yapamamak, gidememek, gelememek vsvsvs gibi yapıların çözümü için önemlidir: gel-e (u)-ma-dı-k. fakat okullarda bize "-ebilmek diye bi ek var arkadaşlar olumsuzu da -ememek şeklindedir" deyip geçiştirilir. kimse de demiyor üstat zarf fiilin üstüne fiilden fiil yapma eki olan "-me" nasıl geliyor..*
zarf fiil+ffye gibi saçma bir yapı, yapı çözümlemelerinde art zamanlı mı yoksa eş zamanlı bakış açısıyla mı çözmemiz gerek sorununu ortaya çıkarır. umak meselesi işte tam olarak buna bir yanıttır: eş zamanlı çözümün zortladığı yerde art zamanlısı devreye girmelidir.
olmasaydın olmazdık "u-"..
eski uygurcada bulamaz demek için "bulu umaz" denirdi:
"öleşürüg bulu umazlar.. azkaya yme ülüşinge kimler birök küseser (altın yaruk [ay] 583/8) “her kim istese (bile), küçük bir parçana (bile) benzeyen (bir şey) bulamazlar.”
böyle bir fiilin varlığını bilmemiz günümüzdeki yapamamak, gidememek, gelememek vsvsvs gibi yapıların çözümü için önemlidir: gel-e (u)-ma-dı-k. fakat okullarda bize "-ebilmek diye bi ek var arkadaşlar olumsuzu da -ememek şeklindedir" deyip geçiştirilir. kimse de demiyor üstat zarf fiilin üstüne fiilden fiil yapma eki olan "-me" nasıl geliyor..*
zarf fiil+ffye gibi saçma bir yapı, yapı çözümlemelerinde art zamanlı mı yoksa eş zamanlı bakış açısıyla mı çözmemiz gerek sorununu ortaya çıkarır. umak meselesi işte tam olarak buna bir yanıttır: eş zamanlı çözümün zortladığı yerde art zamanlısı devreye girmelidir.
olmasaydın olmazdık "u-"..
devamını gör...