1.
hukuk mahkemelerinde ''davacı'' ve ''davalı'' yı, ceza mahkemelerinde ise mağdur, müşteki (şikâyetçi) ve suçtan zarar göreni bir vekâlet sözleşmesine istinâden temsil eden, müvekkili adına yargısal işlemlere katılan, avukatlık sıfatını hâiz kişidir. avukatlık kanunu'nun 35/1. maddesi gereğince; ''kanun işlerinde ve hukuki meselelerde mütalaa vermek, mahkeme, hakem veya yargı yetkisini haiz bulunan diğer organlar huzurunda gerçek ve tüzel kişilere ait hakları dava etmek ve savunmak, adli işlemleri takip etmek, bu işlere ait bütün evrakı düzenlemek, yalnız baroda yazılı avukatlara aittir.''
ceza mahkemelerinde iş sahiplerince bir vekâlet sözleşmesi yapılarak görevlendirilmiş bir avukatın ''ihtiyârî vekilliği'' söz konusu olabileceği gibi, kanun'un âmir hükmü gereğince avukat tutacak maddi imkânı olmasa ve talebi bulunmasa bile cmk.nın (ceza muhâkemesi kanunu) 239/2. maddesindeki; ''mağdur veya suçtan zarar görenin çocuk, sağır ve dilsiz veya kendisini savunamayacak derecede akıl hastası olması halinde avukat görevlendirilmesi için istem aranmaz. '' hükmü uyarınca ''zorunlu vekilliği'' de ortaya çıkabilir. eğer, zorunlu vekillik söz konusu ise yargıtay'ın istikrar kazanmış kararlarına göre ''mağdur-şikâyetçi'' taraf davayı kaybetse bile, yâni yargılanan sanık beraat etse ya da dava kanunda sayılan sebeplerden biriyle düşse bile mağdur ya da şikâyetçi aleyhine zorunlu vekillikten kaynaklı yargılama giderlerine hükmedilemez, bu giderler kamu üzerinde bırakılır.
bununla birlikte avukatın dışında, borçlar kanunu'nun 502. ve devamı maddelerinde tanımı ve kapsamı anlatılan, bir vekâlet sözleşmesi gereğince vekil edenin işini yapmayı veya bir işlemini yapmayı üstlenen gerçek ya da tüzel kişiye de vekil denilmektedir. borçlar kanunu 504/2. maddesi uyarınca; ''vekâlet, özellikle vekilin üstlendiği işin görülmesi için gerekli hukuki işlemlerin yapılması yetkisini de kapsar.'' ancak, aynı kanun'un 504/3. fıkrası dikkate alındığında; ''vekil, özel olarak yetkili kılınmadıkça dava açamaz, sulh olamaz, hakeme başvuramaz, iflas, iflasın ertelenmesi ve konkordato talep edemez, kambiyo taahhüdünde bulunamaz, bağışlama yapamaz, kefil olamaz, taşınmazı devredemez ve bir hak ile sınırlandıramaz.''
ceza mahkemelerinde iş sahiplerince bir vekâlet sözleşmesi yapılarak görevlendirilmiş bir avukatın ''ihtiyârî vekilliği'' söz konusu olabileceği gibi, kanun'un âmir hükmü gereğince avukat tutacak maddi imkânı olmasa ve talebi bulunmasa bile cmk.nın (ceza muhâkemesi kanunu) 239/2. maddesindeki; ''mağdur veya suçtan zarar görenin çocuk, sağır ve dilsiz veya kendisini savunamayacak derecede akıl hastası olması halinde avukat görevlendirilmesi için istem aranmaz. '' hükmü uyarınca ''zorunlu vekilliği'' de ortaya çıkabilir. eğer, zorunlu vekillik söz konusu ise yargıtay'ın istikrar kazanmış kararlarına göre ''mağdur-şikâyetçi'' taraf davayı kaybetse bile, yâni yargılanan sanık beraat etse ya da dava kanunda sayılan sebeplerden biriyle düşse bile mağdur ya da şikâyetçi aleyhine zorunlu vekillikten kaynaklı yargılama giderlerine hükmedilemez, bu giderler kamu üzerinde bırakılır.
bununla birlikte avukatın dışında, borçlar kanunu'nun 502. ve devamı maddelerinde tanımı ve kapsamı anlatılan, bir vekâlet sözleşmesi gereğince vekil edenin işini yapmayı veya bir işlemini yapmayı üstlenen gerçek ya da tüzel kişiye de vekil denilmektedir. borçlar kanunu 504/2. maddesi uyarınca; ''vekâlet, özellikle vekilin üstlendiği işin görülmesi için gerekli hukuki işlemlerin yapılması yetkisini de kapsar.'' ancak, aynı kanun'un 504/3. fıkrası dikkate alındığında; ''vekil, özel olarak yetkili kılınmadıkça dava açamaz, sulh olamaz, hakeme başvuramaz, iflas, iflasın ertelenmesi ve konkordato talep edemez, kambiyo taahhüdünde bulunamaz, bağışlama yapamaz, kefil olamaz, taşınmazı devredemez ve bir hak ile sınırlandıramaz.''
devamını gör...