plover - en çok favorilenen tanımları (1. sayfa)

kitapla ilgili spoilersız yorumum, temiz temiz okuyun.

////

"bu kitap bir distopya mı yoksa ütopya mı?" başlığıyla tartışılan başka bir eser daha yoktur herhalde. bu noktada, cesur yeni dünya'nın "kendi distopyasını yaratan bir ütopya" olduğu, hakkında yazılan en doğru değerlendirme olacaktır. bu kitap benim gözümde yalnızca bir bilim kurgu romanı olmaktan öte, felsefi ve psikolojik alt metinlere sahip bir insanlık trajedisi.

genelde george orwell ile kıyaslanmasını da oldukca yersiz ve gereksiz bulduğumu söylemeliyim. en basit örnekle hayvan çiftliği ya da 1984 bizleri "ben hangisini seçerdim" gibi bir soruyla muhattap etmeden, apokaliptik bir senaryo sunarak mevcut durumunuzdan memnuniyet duymamızı sağlıyor.

huxley'nin yaptığı ise kurguladığı dünyanın sizi sürekli olarak soru işaretleri ve düşünceler eşliğinde rahatsız etmesi. bu rahatsızlık orwell'in sunduğu gibi mutlak bir mutsuzluğun verdiği rahatsızlık değil, mutlak bir mutluluğun verdiği bir rahatsızlık. bu da sanırım thomas hobbes'un seveceği türden bir ütopya.

romanın bende bıraktığı sorulardan en güçlüsü "gerçeklik ve mutsuz olma özgürlüğü mü, yapay ama mutlak mutluluk mu?" oldu. bu noktada john'un yanında yer alarak sentetik kahkahalarımı gerçek gözyaşlarıma tercih edeceğim bir cevap verirdim. özgürlüğünüzün olmadığı,aile kavramının yok edildiği, birey olma hakkınızın doğumunuzdan ölümünüze kontrol altında tutulduğu ama karşılığında hastalıksız, dertsiz, savaşsız bir mekanizmanın parçası olarak sanattan ve yaratıcılıktan uzak yaşam.

tatsız olan herşeyin sizin bir çabanız olmadan kökünü kazıyan bu sistem, katlanma sonucu refaha ermek ve nefs ile mücadelenin vereceği insani zaferlerden mahrum kaldığınız, bunun yerine soma'lara bağımlı olduğunuz bir dünya sunuyor. shakespeare bu noktada, tatsız olsa da insani ve gerçek nimetlerin alegorisi olarak kullanılmış ki çok yerinde bir seçim.

bilimin iki ucu keskin bıçak bir olgu olması da çok güzel işlenmiş. öyle ki, bilimin insanlara hizmet etmesi gerekirken, insanların bilime hizmet ettiği bir sistemin etikten ne kadar uzaklaşabileceği gösterilmiş. ayrıca, hem kapitalizm hem de sosyalizmin körü körüne uygulandığında topluma vereceği zarar da spesifik örneklerle oldukça etkili bir eleştiri üzerinden okuyucuya aktarılmış. (üretim için tüketimi arttırmak ve herkes herkes içindir) bu arada sosyalizm eleştirisi orwell'in hayvan çiftliği'ndekinden çok daha adil bir şekilde yapılmış.

kitapta beğenmediğim ve beni bir anlamda hayal kırıklığına uğratan kurgusal bir sıkıntıya değinerek değerlendirmemi bitiriyorum; 9 yıl savaşları'nı milad olarak kabul etmemizi isteyen yazar, bu kadar önemli bir konuyu neden adam akıllı anlatmadı ? 9 yıl savaşları kimler arasında ve nasıl oldu? neden başladı? o kadar kör kalmış bir başlık ki bu, neredeyse yazara sinirleniyorum.

sonuç olarak, beni düşünmeye sevk eden ve bolca not aldıran her kitapta olduğu gibi bu kitabı da beğenerek okudum. aileme ve arkadaşlarıma tavsiye ettiğim kitaplar arasında yeri hazır.

////