27 temmuz 2023 tcmb'nin yıl sonu enflasyon tahminini

türkiye merkez bankası yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 22,3'ten yüzde 58'e yükseltti.

-aa

gerçekte %150 olan veriyi %22,3 olarak aktaran kurum, yaptığı güncelleme ile enflasyona %58 diyorsa bunun anlamı “hazırlanın bu sefer cidden uçuşa geçiyoruz” olabilir.

yayları yumuşak bir şemsiye almanın zamanı gelmiş demek ki.
bunlar böyle dediyse en az beş sene daha çıkmaz zira.

yok. bu sefer merkez bankası ve hazine ve maliye bakanlığı gerçek verilerden oluşan bir yola giriyor. ha, %58 ile kalır mı zor, ama en azından gerçek veriye yakındır.

ve merkez bankası başkanının da yaptığı toplantı bir piyasaya güven verme adımı olarak görülüyor.

hatta erdoğanın da tasarruf yapacağız demesi bu konuda herhalde şimşek'in olası kötü senaryoları "reise" göstermesi sonucu atılan adımdır.

tasarrufu yanlis anliyorsunuz. itibardan olmayacak o. sizin yasam standartlarinizdan tasarruf olacak. az yiyeceksiniz, az ilac kullanacaksiniz, az nefes alacaksiniz. boylece ucaklari ucacak, konvoylari tozu topraga katacak.

gercek enflasyon yuzde 350 olur en az.

herkesin dilinde yanlış bir şekilde "gerçeği yüzde 150 olan... " diye başlayan bir cümle olması, bu tahminin ayakları yere basan bir iktisadi durum kabulü içermesi gerçeğini değiştirmeyen durum.

üfe ve tüfe olarak adlandırdığımız şeyler aslen birer endeks olup, enflasyon bunlardan daha geniş bir kavramdır.

bu endeksler, çeşitli ürünlerin ve kalemlerin bulunduğu bir sepet yapılarak, sepetin içeriğindeki kalemlerin enflasyonu hesaplanarak oluşturulur.
oturup sepetin içeriğindeki ürünleri kalem kalem hesapladığınızda tüik ile aynı sonuca varırsınız.

mesela sigara. yıllık enflasyon tahmini üzerinden gidelim.
2020 ocakta bir paket parliament sigara 18.5 türk lirası.
bu rakama son 3 yılın tüfe oranını uygulayın, bir de merkez bankasının yüzde 58 tahminini ekleyin.
2024 yılı ocak ayında bir paketinin 78 tl olması gerekiyor tüik enflasyonuna göre.

ama kuvvetle muhtemel 60 lira bandında kalacak.
işte misalen tütün ürünleri, bu sepeti aşağı çeken bir kalem. ki bu rakamlar yıllardır "yalan" denen tüik oranlarına göre.

sepeti düşük tutan bir diğer şey ulaşım. istanbul izmir otoyol kullanım ücretinin, açıldığından beti tüik enflasyonu ile birebir artması durumunda seneye ocakta tek yön 3000-3500 tl arası olması lazım. ancak 1000 lira bile olmayacak muhtemelen. bu da sepetin içinde.

insanlar, bu endekslerin salt kendi harcama kalemlerinin artış oranında belirlenmesi gerektiği gibi bir yanılgı içinde, böyle bir şey mümkün değil.
neden mi? bu endeks üzerinden kira artışları, memur maaş zamları, kamu ihale bedeli güncellemeleri v.s birçok kalem belirleniyor.

mesela enag enflasyonu oranında bir endeks olması demek, halihazırda en düşük memurların hiçbir ekstra olmaksızın 60-70 bin lira maaş alması demek. böyle bir ekonomik durum içerisinde miyiz?

biz sıradan vatandaşların cebine yansıyan, genellikle endeks 1'se 2'dir. bu avrupada da böyledir, amerikada da böyledir.

sürekli işi sulandırıp gerçeği yüzde bilmem kaç diye gezmemek lazım. yüzde 58 zaten çok büyük bir kriz, lamı cimi yok.
ancak bunun temmuz ayında açıkça belirtilip, tahminin buna göre düzeltilmesi de olumlu bir gelişme olup, bu hususta artık sıkıntının hükümet tarafından kabul edildiği ve algı yönetiminin bırakıldığını göstermektedir. bu da hiç yoktan iyidir.

üstteki arkadaş efe tüfe bişeyler anlatmış. konuya hakim olabilir ama atladığı bir konu var. onun deyimiyle herkes kendi aldıklarına göre konuşuyor ya, ya nolacağdı. bu hesaplama sepetine tenis topu koymuşlardı bir ara. ulan memlekette kaç kişi tenis oynuyor. tenis topu hayati bir ihtiyaç mı.

ben sıradan halkım kardeşim. ben sizin hesaplama sisteminizi bilmem. benim kafam şöyle dönüyor. atıyorum 2 sene önce 7 liraya benzin alıyordum şuan 35 liraya alıyorum; tam 5 katına çıkmış, benim maaşım o günden bugüne 5 katına çıktı mı hayır. içerdeyim. bana göre enflasyonu da bilmemneside adına her ne koyarsan koy budur. o yüzden evet bilmeden konuşuyorum ama ısrar ediyorum bunda gerçek enflasyon yüzde en az 150'dir. adam benden aldığı mtv'yi iki katına çıkarmış, sigarama sadece son bir ayda 10 lira zam gelmiş, benzin desen ondan beter. ev sahipleri %100 ile 200 arasında zam yapıyor eski kiraya göre; şimdi bu çok okumuş araştırma bilmem ne ekibi %22'ler falan söyleyince benim hissettiğim öyle olmuyor. kaldı ki onlar bile bir anda neredeyse 3 katına çıkmış. 22 nere 58 nere. yaklaşık 20 ay önce 115 bin liraya aldığım arabanın şuan 600 bin lira bandında gezmesini matematik %22 ile nasıl açıklıyor. devletin kurumlarının açıkladığı rakamların herhangi birinin güvenilirliği kaldı mı. hangi kurumlardan bahsediyoruz coronada, depremde düzine düzine adam gömülürken üçer beşer sayı açıklayıp, açlık sınırı diye açıkladıkları rakamın altında asgari ücreti halka yaşanılabilir olarak hesaplayıp reva gören kurumlar mı? gerçekte hiçbir araştırma, çalışma yapıldığına inanmıyorum. hepsi bir adamın elinde maşa. ferman gönderiliyor onlar okuyor o kadar. emir büyük yerden.