sadece farkındalık değildir. şimdiki zaman farkındalığı ya da bilinçli farkındalık olarak nitelendirilebilir. yani farkındalığı sağlarken şuanda gerçekleşen olaylara tarafsız bir şekilde yaklaşabilme becerisidir. geçmişe ve geleceğe itimat etmeden bilinçli bir şekilde anda kalmamızı sağlar.

asla yapamadığım ama çok özendiğim eylem. sürekli sallantı halinde bir şeye odaklanmam imkansız.

cuniçiro tanizaki romanıdır.

birçok nitelikli okur nabokov’un lolita’sına aşinadır. kitap olarak aşina değilseniz bile en azından kubrick tarafından 1962’de sinemaya uyarlanmış halini izlemişsinizdir. o kadar eski filmler izleme alışkanlığınız yoksa adrian lyne’nın 1997 uyarlamasını mutlaka izlemiş en azından görmüşsünüzdür. bu yapacağım incelemenin lolita ile bir ilgisi yok aslında, ben bambaşka birinden bahsedeceğim: na-o-mi. tanizaki’nin naomi’si nabokov’un lolita’sından aşağı yukarı 20 sene önce yazılmış. ama bu iki kitap derin benzerlikler taşıyor. bununla birlikte çok büyük farklılıkları da yok değil.

lolita 13 yaşında bir kız çocuğudur ve yazar humbert humbert bu kız çocuğuna derin bir cinsel istek duymaktadır. lafı dolandırmadan, doğrudan söylemek de fayda var açık net bir pedofili vakasıdır kitapta anlatılan. ancak naomi 15 yaşındadır ve joji onu fiziksel olarak beğense de olay asla pedofiliye dönmez çünkü joji’nin aklında bambaşka bir plan vardır.

lolita kıyaslamalarına burda bir virgül koyuyorum ama bu incelemenin sonunda son bir kez daha değinmek üzere. kitap bana - belki size gülünç gelecek ama - manga grubunun “ bir kadın çizeceksin” şarkısını anımsattı çünkü joji 15 yaşındaki naomi’yi yanına onu batılı tarzda bir eş olarak yetiştirmek için alıyor.

köylü kızı naomi fiziksel olarak serpilip güzelleşse de git gide joji’nin asıl beklentisi bu değil. onun isteği naomi’nin batılı tavırları, batılı giyim tarzı, batılı konuşmasıyla hayranlık uyandıracak bir genç kadın olması, tabii ki sonra da naomi’ylr evlenip yanına yakışır bir kadınla “boy” göstermek.

naomi’nin joji’nin istediği bir kadın olup olmadığını yazmayacağım elbette burda ama kitapta sağlam bir japonya eleştirisi olduğuna değinmeden de geçemeyeceğim. biraz “ araba sevdası” tadı da yok değil kitapta. japonların batı hayranlığının bizimkinden geri kalır yanı olmadığını görüyoruz roman boyunca.

gelelim lolita ile naomi arasındaki son kıyaslamamıza. naomi’nin alt başlığı “ bir budalanın aşkı”. lolita’nın alt başlığı ise “ beyaz ırktan dul bir adamın itirafları”. yani iki roman da sonunda vaat ettiği hikayeyi anlatıyor.

bu insanların, bu durumu önemsemediklerinden adım gibi eminim. ben de bunlardan biriyim ayrıca. güzel insanlarızdır, zarar gelmez...

cahil kesimin cahil kesim olduğuna kimin karar vereceğine göre değişir. önce onun tanımını yapmak gerekli. benim gibi düşünmeyen veya benim gibi yaşamayan herkesi cahil mi ilan edeceğim? yoksa ideolojik tavırlar mı bunun göstergesi olacak?

insanların aşırı anlam yüklediği şeyler olabilir elbette. ama bu aşırılık onun gibi düşünmeyen biri için aşırılıktır. o insan için gayet normal ve hatta olmazsa olmazdır. ancak düğünlerin gereksizliği konusunda hem fikirim.

bilemedim.

ara ara şehrin stressi ve bunalımından kaçma isteği gelir. youtube'a girilir. 4-5 şehirden kaçıp köye yerleşen insan videosu izlenir. anın verdiği gaz ile büyük büyük kararlar alınır. ertesi sabah ise hayata kaldığı yerden devam edilir.

hayattaki şansım mesajını yüzüme tokat gibi vurmaktadır.

çin'de bulunan ve yaklaşık 4,5 milyar yaşında olduğu tahmin edilen gök taşı. büyük ihtimalle güneş sistemi oluşurken bir şekilde o da oluşmuş. içerisinde olivin kristalleri var. palazit - siderolit sınıfından ve nikel - demir içerikli.

bulunduğunda yaklaşık 1 ton ağırlığındaydı. ancak küçük parçalara ayrılarak açık artırmada satıldı.

harika bir görüntüsü var:

kutsallastirilacak bir mesele ozunde degildir, olmasi gerekendir cunku. karsilik beklenilmesi iyilik degildir ki, isin icerisine cikarlar girmis ise, yapilanin icinden samimiyeti, iyi niyeti, guzelligi alip goturmus demektir.

-mondragon ateşkes antlaşması
-riks
-şemşiye

nasıl bir çağa denk geldik? her gün farklı ve çok daha iğrenç bir haberle karşılaşıyoruz. el kadar çocuktan ne istediniz?

alman asıllı bir firmadır. sıradışı bir konsepti vardır. ağırlıklı olarak kahve ve türevi ürünler sunmasına rağmen mağazalarında envai çeşit ürüne rastlanabilmektedir.

çok çabuk büyür. fotoğraflara gözü yaşlı bakarsınız. bir ayda bu kadar büyünmez ki.

werner heisenberg tarafından ortaya konan ve klasik bakış açısıyla "bir parçacığın konumunu ne kesinlikte bilirsek momentumundaki belirsizlik de o derece artar ve tersi de geçerlidir" şeklinde özetlenen ilke. aynı durum enerji ve zaman için de geçerlidir. ancak sanıldığı gibi biz onu ölçtüğümüz için değil, hem parçacık hem dalga özelliği gösterdiği için var olan bir ilkedir.

***

meraklısına biraz detay...

parçacık dediğimiz şeylerin belirli yerleri vardır. bir parçacığı aradığımızda, onu bulabileceğimiz net bir konumu olur. dalga dediğimizde ise bu geçersizdir. dalgaya bir bütün olarak bakabilir, onun dalga boyunu ve buna bağlı olarak da frekansını ve benzer özelliklerini belirleyebiliriz. ancak dalga boyunun tek bir konumu yoktur. sürekli hareket halinde olan dalga boyunca, herhangi bir yerde var olabilir. yani bulunmasının söz konusu olduğu tek bir yer değil, bir olasılıklar bütünü vardır.

yukarıda parçacık için hem dalga hem parçacık davranışı gösterir dedim ama bu aslında evrendeki her cisim için geçerli. yalnız önemli bir ayrım var: mesela bir tenis topunun karşılık geldiği dalga boyu, ölçemeyeceğimiz ve tenis topunun yanında ihmal edilecek kadar küçük. o nedenle tenis topu, bir parçacık gibi davranır ve onun dalga doğasını ihmal edebiliriz. aynı şekilde, gözümüzle görebildiğimiz her cisim için bu geçerli. fakat atom altı parçacıklarda durum tersine dönüyor ve onların dalga boyu, ölçebileceğimiz ve parçacığın kendisiyle kıyaslandığında önemli bir boyutta sayılan bir hale dönüşüyor. burada dalga boyunun, cismin momentumuyla da yakından ilgili olduğunu söylemek gerekiyor. eğer momentum büyükse, dalga boyu küçük oluyor.

bir dalganın dalga boyunu ölçebiliyorsak, onun momentumunu da ölçebiliyoruz demektir. ancak yukarıda da söylediğim gibi, konumuna ilişkin net bir şey diyemiyoruz. parçacığın ise konumunu ölçebiliyoruz ama onun da bir dalga boyu yok, dolayısıyla momentumunu ölçemiyoruz.

şu halde iki durumu birleştirip, hem momentumunu hem de konumunu bilebileceğimiz bir şey elde etmeye çalışabiliriz. bunu nasıl yapabiliriz? küçük bir alana sıkıştırılmış, dalgalı bir yapı elde ederek.

bunun için şöyle bir yöntem düşünebiliriz: farklı dalga boyu olan dalgaları bir araya getirmek. bunu yapabilirsek -fizik dersinden hatırlayanlar olacaktır- dalgaların yapıcı ve yıkıcı girişim yapacağını biliyoruz. dalgaların tepe ve çukurlarının çakışarak birbirini sönümlediği, yani yıkıcı girişim olan bölgelerle işimiz yok. bize lazım olan, dalga tepelerinin üst üste geldiği yapıcı girişim bölgelerindeki kısım.

şu görselde yapıcı ve yıkıcı girişimin ne olduğunu sembolik olarak görebilirsiniz.

eğer bu 2 dalgaya, farklı dalga boylu yeni dalgalar eklemeye devam edersek, yapıcı girişimle ortaya çıkan desen biraz daha daralır ve sivrilir. ne kadar çok dalga eklenirse, dalga o kadar incelir ve neredeyse tek bir konuma indirgenecek kadar daralır. bu kadar dalgayı üst üste yığdığımız fiziksel bölgeye dalga paketi diyoruz. şimdi ortaya öyle bir yapı çıktı ki, hemen hemen istediğimiz şeyi elde ettik diyebiliriz: hem dalga hem parçacık özelliği olan küçük bir paket. fakat...

paketi oluşturmak için birçok dalgayı birleştirdiğimiz, dolayısıyla birçok dalganın dalga boyunu bir araya getirdiğimizden ve dalgalar için net bir konum bilgisi edinemeyeceğimizi bildiğimize göre, konum hakkında yine net bir bilgimiz yok demektir. yine sadece olası konumlardan söz edebiliriz. ayrıca yine birçok dalga boyunu içeren bir paketimiz olduğu için de, elimizdeki paketin sahip olabileceği 1'den fazla momentum olasılığımız var demektir. yani momentumda da belirsizlik var.

işte belirsizlik ilkesi burada devreye girer ve der ki;
eğer bu paketteki konum belirsizliğini ortadan kaldırmak istersek, daha fazla dalga eklememiz gerekir ki, dalga piki tam olarak tek noktayı gösterecek şekilde belirginleşip sivrilsin ama bunu yapmak için eklediğimiz yeni dalgaların momentumları da, elimizdeki olası momentumlara ekleneceğinden, konumu net şekilde belirleyebilmek, momentum bilgisini feda etmek anlamına gelir.

eğer momentum belirsizliğini ortadan kaldırmak için dalga eksiltirsek, bu kez dalga pikten uzaklaşıp yayılmaya başlayacak. bu durumda da konumdaki netliği feda etmiş olacağız.

***

görüldüğü gibi heisenberg belirsizlik ilkesi, aslında ölçümden kaynaklanan bir hata ya da ölçüm kaynaklı bir sonuç olmaktan ziyade, evrendeki parçacıkların dalga - parçacık düalitesi nedeniyle ortaya çıkan, değiştirilemeyen bir fizik kanunu.

çırağan baskınında yedi sekiz hasan paşa, darbecilerden ali suavi'yi sopayla döverek öldürmüştür. bildiğim en ilginci şu anda bu

dağılmış yugoslavya'nın batısında verimli ovalar üzerinde kurulu olan ülke. sanayileşme ve gelişmişlik konusunda diğer yugoslav devletlerini geride bırakan , 1 numara olan slovenya aynı zamanda yugosavya'nın dağılmasından sonra avrupa birliğine giren ilk yugoslav ülkedir. başkenti lübliyana para birimi euro'dur. diğer balkan ülkelerine göre daha homojen bir nüfus yapısına sahiptir.

hayatımda bir defa hissettiğim, beni çok yıpratmış olan şeydir.
herkeste vardır nefret ama fazlası insanı eritir, yok eder.
hani derler ya sevgi zayıflıktır diye, asıl nefrettir o sizi zayıflatan.
arınmak için kendinizi veya malum kişiyi affetmek çok önemlidir.
en başta cehennem gibidir fakat zamanla ruhunuzu hafiflettiğini fark edeceksinizdir.

bir çevre oluşturmadığınız zaman yaptıklarınızın çok da anlamı yoktur. sözlükte bile. *

başkasının sizi mutlu etmesini beklemek yerine kendi mutluluğunuzu yaratın. hobi edinmek, evcil hayvan beslemek, spor yapmak en basit örnekler. ne yaptığınızın önemi yok. kendinize zaman ayırın. bir dakikanız bile boş geçmesin. stresten uzak durun. ve sizin için birinci derece önem arz etmeyen kişiler ve durumlar hakkında kendinizi boşa yorup yıpratmayın.

bugün morgan freeman'ın belgeselini (bkz: inancın hikayesi) izliyordum. orada şeytan çıkarma konusunda görüştüğü bir rahibe şunu sordu:
-biri sana geldiğinde, akıl hastalığı değil de şeytan çarpması olduğunu nereden anlıyorsun?