bizim burada auschwitz’te ve diğer öyküler

tadeusz borowski'nin, nazi zulmünü ilk ağızdan anlattığı ve anlatımında tabiri caizse dante'yi rehber olarak atadığı kitabının adıdır. öykülerin isimleri ve o isimler üzerinden yapılan anlatımlara ise açıkçası bayıldım. toplama kampları dante'nin tabiri ile ''tüm ışığın sustuğu yer''dir. ve tüm ışığın sustuğu o yerde borowski hayatta kalmıştır. hem bu öyle bir hayatta kalıştır ki, öyküleri okurken yazarın ıstırabını birebir hissedersiniz. auschwitz, natzweiler-struthof, dachau toplama kamplarının hepsini gezmiştir borowski ve bu kutsal (!) üçlemenin içinden çıkıp, tabiri caizse yeniden doğmuştur. adınız yok, kendinize ait özel eşyanız yok, nazilerin bilmem kaç numaralı mülküsünüz. her geçen gün adım adım siliniyorsunuz. silinirken hayatta kalmaya çalışıyorsunuz. boş bir levha gibisiniz ama tabiri caizse o levhayı acılarınızla dolduruyorsunuz. kimliksiz acılar...

ve siz bu kimliksiz acılarınızı biriktirirken bir yanda da hayatta kalma umudu taşıyorsunuz. öyle bir ikilem ki, garip, bir o kadar da acı. gaz odalarına giden onlarca insan ve siz belki de kampa her yeni gelen insanın gelişine gizliden seviniyorsunuz. çünkü o odalara gitme ihtimaliniz gelen kişi sayısı oranında azalıyor. borowski'nin tabiri ile kandırmacalar kampında tutunduğunuz tek gerçek, o küçücük hayatta kalma ihtimali işte. dante'nin cehennemi ile nazi cehenneminin ayrıldığı nokta işte tam da burasıdır. çünkü dante tüm umutların dışarıda bırakılmasını salık verir. oysa nazi cehenneminde, tüm kandırmacalara rağmen ufak da olsa umut kırıntısı vardır. borowski o umut kırıntısı sayesinde hayatta kaldı. ama o umut kırıntısı onun için hayatı da kırıntı haline getirdi. tüm yaşadıkları sonrasında çok enteresandır ki, gaz soluyarak yaşamına son verdi.

belki tuğla fabrikasında banyo yapamadı ama kendi inşa ettiği duvarlar arasında duşunu alıp bu dünyadan göçüp gitti (!)

neyse efendim gerçekten çarpıcı bir kitaptır ve okunmasında fayda vardır. zira öykülerin akıcılığı, kelime oyunları, nazilerin zihin oyunları ve daha nicesi o kadar derinlemesine işlenmiştir ki bir solukta okunur, biter.

schindlerin listesinden bu konuya merak sarınca okuduğum kitaplardan biri. yaşananlara dair kitap, film, dizi ne olsa insanın ciğerini dağlıyor zaten. bu kitap da aynı şekilde, gerçeklere ışık tutarken can yakıyor.