1.
ampul şekilli bir vakum ortamı içerisinde, ışık şiddetine bağlı olarak dönmeye başlayan 4 tane ufak pervane kanadı bulunduran radyometre. ingiliz fizikçi william crookes tarafından icat edilmiştir. ışık değirmeni adıyla da bilinir.
pervane kanatlarının bir yüzü ışığı yansıtıcı beyaz malzemeyle kaplıyken diğer yüzü siyahtır. beklenen durum şudur: ışık, pervanelerin beyaz yüzeyine vurduğunda, pervanelerin dönüş yönünün beyaz yüzeye göre olması. fakat durum bunun tam tersi olarak gözlenir ve pervanenin dönüş yönü, siyah yüzey ışık alıyormuş gibi olur.
tam olarak anlamamış olanlar için şöyle söyleyeyim: elinizde bir kâğıt var ve bu kâğıdın bir yüzüne doğru üflüyorsunuz. doğal olarak üflediğiniz yüzeyin, nefesinizin etkisiyle geriye doğru itilmesini bekliyorsunuz ama kâğıt, sanki arka taraftan üfleniyormuş gibi size doğru itiliyor. işte buradaki durum (tamamen aynısı olmasa da) buna benziyor.
olay şudur: her ne kadar bu radyometre vakum ortamı olarak adlandırılsa da içerisinde bir miktar hava, yani gaz kalmış olmalıdır. bu gaz, tüpün içerisine eşit şekilde dağılır. pervanelerin koyu renkli kısımları, ışığı ve dolayısıyla ısıyı emmeye eğilimlidir. bu nedenle beyaz kısma göre çok daha sıcak hâle gelirler ve dengenin sağlanması adına daha soğuk olan hava, beyaz yüzeylerden siyah yüzeylere doğru yönlenir. böylece siyah yüzeylere doğru bir gaz birikimi ve dolayısıyla gaz basıncı ortaya çıkar.
buna ek olarak, soğuk hava daha yüksek enerjili olan sıcak hava molekülleriyle yer değiştirdiği için, siyah yüzeyin arka tarafına doğru geçen bu yüksek enerjili moleküller, siyah yüzeylere arka taraftan da bir itme uygulanmasına neden olur. böylece ortaya, siyah tarafın dönmeyi yönlendirmesiyle sonuçlanan birleşik bir hareket çıkmış olur ve pervane beklenenin tersi yönde dönmeye başlar.
bu arada, gerçekleşen bu durumu aletin mucidi olan william crookes değil, irlandali mucit osborne reynolds açıklamıştır.
görselin kaynağı
pervane kanatlarının bir yüzü ışığı yansıtıcı beyaz malzemeyle kaplıyken diğer yüzü siyahtır. beklenen durum şudur: ışık, pervanelerin beyaz yüzeyine vurduğunda, pervanelerin dönüş yönünün beyaz yüzeye göre olması. fakat durum bunun tam tersi olarak gözlenir ve pervanenin dönüş yönü, siyah yüzey ışık alıyormuş gibi olur.
tam olarak anlamamış olanlar için şöyle söyleyeyim: elinizde bir kâğıt var ve bu kâğıdın bir yüzüne doğru üflüyorsunuz. doğal olarak üflediğiniz yüzeyin, nefesinizin etkisiyle geriye doğru itilmesini bekliyorsunuz ama kâğıt, sanki arka taraftan üfleniyormuş gibi size doğru itiliyor. işte buradaki durum (tamamen aynısı olmasa da) buna benziyor.
olay şudur: her ne kadar bu radyometre vakum ortamı olarak adlandırılsa da içerisinde bir miktar hava, yani gaz kalmış olmalıdır. bu gaz, tüpün içerisine eşit şekilde dağılır. pervanelerin koyu renkli kısımları, ışığı ve dolayısıyla ısıyı emmeye eğilimlidir. bu nedenle beyaz kısma göre çok daha sıcak hâle gelirler ve dengenin sağlanması adına daha soğuk olan hava, beyaz yüzeylerden siyah yüzeylere doğru yönlenir. böylece siyah yüzeylere doğru bir gaz birikimi ve dolayısıyla gaz basıncı ortaya çıkar.
buna ek olarak, soğuk hava daha yüksek enerjili olan sıcak hava molekülleriyle yer değiştirdiği için, siyah yüzeyin arka tarafına doğru geçen bu yüksek enerjili moleküller, siyah yüzeylere arka taraftan da bir itme uygulanmasına neden olur. böylece ortaya, siyah tarafın dönmeyi yönlendirmesiyle sonuçlanan birleşik bir hareket çıkmış olur ve pervane beklenenin tersi yönde dönmeye başlar.
bu arada, gerçekleşen bu durumu aletin mucidi olan william crookes değil, irlandali mucit osborne reynolds açıklamıştır.
görselin kaynağı
devamını gör...
2.
mejacığım 22 mayıs gillileri okumayacaksanız gelin bunu okuyun demiş ama hayır bunu da anlamadım ki ben. aletin mucidi crookes ama fikri bulan reynoldsmuş. gerçi nihayetinde reynoldsgillerden ryan reynolds ünlü olmuş.* ben bunu bilir bunu konuşurum. radyasyonu spiderman’den falan bilen insan için bu başlık fazla iddialı.
devamını gör...