dalga kırılırsa ne olur sorunsalı

dalga hareketlerinin etkileri su seviyesinin, yani anlık derinlik değerlerinin arttığı noktalarda azalır. başka bir deyişle derin sularda dalga harelti dip ile etkileşim halinde olmaz. dalga belirli bir sığlığa ulaşınca dalga haretlerinde dip noktasının yani deniz tabanının etkileri artar. deniz tabanı ile üst nokta arasında etkileşimler gözlemlenmeye başlar. su sığlaştıkça dalga kendine yeterli yer bulamadığı için yukarı doğru yükselmeye başlar, yani dalga yüksekliği artar. bu yükselmeden dolayı bir süre sonra dalganın dengesi bozulur ve dalga kırılmaya başlar.

kırılma lineer olmayan ve kıyılarda anlaşılabilen bir olaydır. kıyı mühendisleri için en önemli konu başlıklarından biridir. bunun nedeni ise kırılmanın, kıyıların sedimantasyonunu (tortulaşma) ve kıyı oluşumlarını belirleme gibi çok önemli konularla direkt etkileşim halinde olmasıdır.

bir dalga kırıldığı zaman yüksekliğini yitirir, enerjisinin bir kısmını turbulansa ve yer etkileşimden dolayı yer sürtünmesine harcar, küçük bir kısmını geriye yansıtır, geri kalanı da ısı ve akım olarak açığa çıkarır. akım kıyıların morfolojik değişimine katkıda bulunur, kıyıya tortu taşıdığı için ekosistem için çok önemlidir.

akımın şiddeti kıyıda kırılan dalganın açısına bağlı olarak değişir. bu akım sahil kumunun taşınmasında en büyük etkendir.

4 farklı türde dalga kırılması yaşanır:

1-spilling breaker: düz sahillerde oluşan, çok açıklardan ve dik olmayan kırılmalardır. sığ sahile gelene kadar azar azar kırılır. tepe noktasında köpük kısmı oluşur

2-plunging breaker: tipik hawaii tatil posterlerindeki sörfçülerin cenneti olmasını sağlayan dalga kırlıması şeklidir. çok büyük bir enerji türbulansa gider ve çok azı geriye yansır. en çok enerji açığa çıkartan kırılma budur

3-collapsing breaker: plunging ve surging tiplerinin arasındaki tiptir. ön kısmı yükselir ve patlar, dönme şekilnde patlamaz. turbulansa fazla enerji gitmez.

4-surging breaker: daha çok dik yamaçlı, kayalık bölgelerde görünür. çok dar bir bölgede oluşur ve yarısından çoğunu geri yansıtır.

dalga kırılması neticesinde oluşan kıyı ve sahiller (kumsallar) ekosisteme çok büyük bir katkıda bulunur. birçok canlının yaşamı bu bölgelerde geçer ve yumurtalarını buralarda bırakırlar. dalgalar aynı zamanda tortuları getirdiği için deniz bitkileri için de yaşam imkanı sağlar. bundan başka kırılmaların olduğu yerler genellikle oksijeni bol bölgelerdir, bu sebepten dolayı birçok deniz canlısının özellikle bu bölgelerde yaşadığı gözlenir. örneğin bazı köpek balığı türleri özellikle kırılmanın olduğu bölgelerde yaşar ve avlanır.