dersim mi tunceli mi ikilemi

mö. 519 yılında doğu anadolu ile birlikte tunceli yöresini de fethetmiş olan pers kralı dara’nın (darius) kral olmasından sonra munzur dağları’nı içine alan geniş bir alana “daranalis” adının verilerek yüzyıllarca kullanıldığı bilinmektedir. günümüzde erzincan’a bağlı tercan ilçesini kapsayan alana “deryene” (derksen) adının verilmiş olduğu da aynı kaynaklarda geçmektedir.

yüzyıllar içinde bölgeye halkının dilsel kültürel değişimleri ile paralel olarak bölge adının kullanılan dilde anlam kazanması amacıyla kimilerine göre farsça kökenli "gümüş" (sim) ve "kapı" (der) sözcüklerinden oluşmuş “gümüşkapı” olduğu, kimilerine zazaca kökenli "dar”(ağaç) ve “sim” (gümüş) sözcüklerinden oluşmuş “gümüşağaç” olduğu söylenmiş olsa da kimilerine göre ise dersim adının kökeninin,hazar denizi’nin güneyindeki deylem bölgesinde yaşantılarını sürdüren deylemlilere kadar uzandığı iddia edilse de biz bu tartışmaları tarihçi ve dil bilimcilere, 1935 aralık ayında çıkan 2884 sayılı tunceli kanunu ve öncesinde olan olayları dersim olayları başlığı altına bırakarak günümüze gelelim.

içinde bulunduğumuz zamanda dersim bütün bölgeyi, tunceli ise il merkezinin adı olarak yaygın olarak kullanılmaktadır. yaygın kullanılan isimlerin resmi olarak yazılı olmaması kullanılamayacağı anlamına gelmez.
örneğin ankara’nın keçiören ilçesinde pınarbaşı mahallesinin belirli bir alanının adı "gazino" dur. hiçbir resmi evrakta geçmez. bütün ankara tarafından bilinen ve kabul edilen bir isimdir. 2016 yılında dönemin başbakanı binali yıldırım “gazino “ isminin pavyonu çağrıştırdığını düşünmüş olacak ki açılış töreninde bölgedeki metro durağının adını “şehitler” olarak değiştirdi. ancak kağıt üzerinde ne yazarsa yazsın bu bölgenin adı hala “gazino”’dur.
ülkemizde bunun gibi onlarca örnek varken bir bölgeye bilinen ismi ile dersim demenin ne sakıncası var? “gazino” dendiği zaman bölünmeyen ülke “dersim” dendiği zaman mı bölünecek sayın zeka sahipleri ?

off ne anlatıyosun sen ya. bu kafayla türkiye yerine osmanlı da diyebiliriz. yeni bir devlet kurulmuş buraya tunceli ismi verilmiş.

tunceli dersim tartışması terör üzerinden şekillenmiş, bu yüzden tunceli.

osmalı döneminden tut bugüne kadar tunceli şehrinin ismi asılı dersim dir.

bu ikilemi chp ye sormak lazım. ancak onlar çözebilir.

dersim, osmanlı'nın feodal bir eyaletidir; tunceli ise cumhuriyet'in çağdaş bir şehridir. dersim, seyit rıza demektir; cumhuriyet ise diyap ağa'dır. dersim, kemal kılıçdaroğlu'dur; tunceli, kamer genç'tir. vb.
özetle, dersim değil tunceli. tabiki de ne mutlu bunu anlayana.

ikisi de pek bişey etmiyor. dağları ve ormanları dışında bi numarası yok. daha önce görmemiş olsam ilçe kaza falan zannederdim yani o şekil bir mahrumiyet bölgesi, koskoca bir köy gibi.

bizim ve devletimiz için tunceli. yani resmi olarak tunceli. konu kapanmıştır.

alpin çayırı nam lakaplı köpek düşmanı insan ırkçısı , çerkez ümit'in taraftarı yazarımızın memalikidir .

bu mutena yazarımız ki kendisi çok değerlidir erzurum kürt'ü olup erzurum savunmasının büyük kahramanı annemiz kürt nene hatun'un hemşerisidir.
kendisini terbik ediyorum ..
benin atalarından biri osmanlı veziri-paşası iken dersim isyanını bastırmış biri, külliyatında dersim eyaletinin türk ve ermeni ağırlıklı olduğu yazar , osmanlı'ya isyan edende dersimli türkler ,1750'lerde bugünkü dersim-tunceli'de kürt çok az yok denecek kadar , kürtün'de bile(gümüşhane) kürt daha fazla,genelde elezıg tarafında yerleşik kürtler var ,dersim adını da bunlar vermiş bölgeye epey güçlü osmanlı yanlısı bir aşiret ,büyük olasılıkla da bu aşiret (1520 ve sonrası) ve diğer kürtler elazığ çizgisine ya yavuz yada yavuz'dan hemen sonra alevi türkler'in isyanlarına karşı osmanlı ordusunu desteklemek için yerleştirildiler.

sen kalkmış 1935'de bir yere kendi kafana göre isim veriyorsun (tunceli ismi benim bildiğim 37-38 isyanından sonradır ) sonra tarihi ismi kullananlara laf ediyorsun.
37 isyanından çok kısa bir süre sonra muazzez ilmiye'de bu yolda yürüdü okuduğu sümer tabletlerini islam2a karşı kullandı .

sonuç ne oldu cumhuriyet yenildi ,uluslaşma süreci sonuçlanmadı , bugünkü duruma geldik .
cahillik böyle bir şey hap okumamışlar cahil olacak değil ya.

aklıma hep vona perşembe ikilemini getiren ikilem. ordu'nun, şimdilerde perşembe diye bilinen ilçesinin cumhuriyet öncesi adı vona'dır. bu da boona sözcüğünün tarih içinde değişime uğraması sonucu vona olmuştur. 1919-23 yılları arasındaki pontus soykırımı sonrası yörenin hıristiyan geçmişini olabildiğince unutturmak amacıyla pek çok yerin adı değiştirilirken vona da bundan payını almış ve perşembe olmuştur. ancak unutulan bir şey vardır, halk unutmamıştır. kız evinden düğün yerine gelin getirilirken davul zurna çalarken gençler vona karşılaması oynarlar.
dersim'in adının tunçeli olarak değiştirilmesine daha 1933 yılında karar verilmiş. ortada ne isyanvar ne bir şey. 1933'de bölgeye yapılacak harekat, soykırımın ayrıntıları daha 1933'de kararlaştırılmış. devletimiz için kışkırtma yapmak kolay. en son efkan ala'nın telefon konuşmalarının deşifre oluşuyla gördük nasıl kışkırtma yapılacağını. ala, ateşkesi bozmak için askerimizi pkk üstüne sürmekten, askerin her renkten (her bölgeden) olmasını emrediyordu. o dönemde de aynı kışkırtmalar yapılmış, sonuçta da, devletin kadın, çocuk, genç, yaşlı, gebe, ihtiyar demeden on binlerce insanı kesmesiyle ve yöre halkının yöreden alınıp başka yerlere sürülmesiyle sonuçlanan bir soykırım olmuştu.

bu saatten sonra tunçeli olmuş, dersim olmuş ne fark eder.