din akıl ile olsaydı mestin üstüne değil altına meshederdim

bir hz. ali sözü. hz. ali'den dini hükümlerin, kişilerin mantığına göre olup olmayacağıyla ilgili bazı şeyler sorulunca, şöyle cevap vermiştir:

eğer din kişilerin mantığına göre olsaydı, bana ruhsat verilseydi, ben, mestlerin üstüne değil altına meshederdim. ama resulullah, giydiği mestlerin üzerini meshetmiştir, biz kişisel mantığımıza değil, resulullah'a uyarız ve ona uymakla emrolunmuşuzdur. (ebu davud)

yani dinin kaynağı akla değil, vahye dayanır. eğer din akla göre olsaydı, tüm hükümler, akıl çerçevesinde, mantık çerçevesinde verilirdi. ama insan, öteki âlemleri aklıyla kavrayamaz. öteki âlemler de akıl ile anlaşılamayacağına göre, din, vahye dayanır.

imam-ı azam ebu hanife hazretlerini biliyorsunuzdur. benim de bulunduğum mezhep olan hanefilik'in kurucusudur. on iki imam'ı da bilirsiniz. şii yazarlar da vardır. on iki imam arasında, muhammed bakır vardır. bir kaynakta(sonda belirtilmiştir) anlatılana göre, ebu hanife hazretleri ile hz. muhammed bakır arasında şöyle bir konuşma geçmiştir ki, bu konuşma, hz. ali'nin sözüne ışık tutacak niteliktedir:

hz. muhammed bakır, ebu hanife hazretlerine şöyle sormuş:

dedemin yolunu ve hadislerini kıyasla değiştiren sen misin? sorunun anlaşılması adına açıklayayım: dedem derken kastettiği hz. muhammed'dir. hz. muhammed bakır da, ebu hanife hazretlerine, hz. muhammed'in yolunu ve sözlerini kıyas ederek değiştiren sen misin diye soruyor.

ebu hanife hazretleri bunun üzerine şöyle diyor:

sen, sana lâyık olan bir şekilde yerine otur. ben de bana lâyık olan şekilde yerime oturayım. dedeniz muhammed'e hayatında sahâbîleri nasıl saygı duyuyorlarsa aynı şekilde ben de size saygı besliyorum. şimdi sen bana kadının mı erkeğin mi zayıf olduğunu, kadının mirasta erkeğe nisbetle hissesini, namazın mı orucun mu efdal olduğunu, idrarın mı meninin mi pis olduğunu söyler misin?

hz. muhammed bâkır, kadının mirasta erkeğe nisbetle yarısı olduğunu, kadının erkekten zayıf olduğunu, namazın oruçtan efdal olduğunu ve idrarın meniden pis olduğunu söyler.

bunun üzerine ebu hanife hazretleri şöyle der:

kıyas yapsaydım kadın erkekten zayıftır diye ona mirastan iki hisse verir, idrar yapıldıktan sonra gusledilmesini, meni çıktıktan sonra sadece abdest alınmasını söylerdim. âdet halindeki kadının kılamadığı namazları kaza etmesini, orucu kaza etmemesini emrederdim. kıyasla dedenizin dinini değiştirmekten allah'a sığınırım. (muhammed ebû zehra, islam'da fıkhı mezhepler tarihi)