1.
maraş depremine neden olan fay hattı için bbc bilgi içerikli bir haber yapmış.
merkez üssü kahramanmaraş olan ve 1100'den fazla insanın hayatını kaybettiği 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremler, doğu anadolu fay hattı üzerinde meydana geldi.
türkiye’nin kuzey anadolu ve ege bölgesi fay hatlarıyla birlikte üç ana hattından biri olan bu alan, türkiye'nin doğusunda başlayan ve güneyine doğru uzanan aktif bir deprem bölgesi. bu bölgede, 20’nci yüzyılın başından bu yana büyüklüğü 6’nın üzerinde çok sayıda deprem meydana geldi.
yaklaşık 550 kilometre uzunluğunda olan doğu anadolu fay hattı, hatay'dan başlıyor ve kahramanmaraş, adıyaman, malatya ve elazığ'dan geçerek bingöl'e kadar devam ediyor. bingöl'ün karlıova ilçesinde kuzey anadolu fay hattı ile birleşirken, batı ucu da batı akdeniz'deki ölü deniz çatlağı'na uzanıyor.
www.bbc.com/turkce/articles...
merkez üssü kahramanmaraş olan ve 1100'den fazla insanın hayatını kaybettiği 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremler, doğu anadolu fay hattı üzerinde meydana geldi.
türkiye’nin kuzey anadolu ve ege bölgesi fay hatlarıyla birlikte üç ana hattından biri olan bu alan, türkiye'nin doğusunda başlayan ve güneyine doğru uzanan aktif bir deprem bölgesi. bu bölgede, 20’nci yüzyılın başından bu yana büyüklüğü 6’nın üzerinde çok sayıda deprem meydana geldi.
yaklaşık 550 kilometre uzunluğunda olan doğu anadolu fay hattı, hatay'dan başlıyor ve kahramanmaraş, adıyaman, malatya ve elazığ'dan geçerek bingöl'e kadar devam ediyor. bingöl'ün karlıova ilçesinde kuzey anadolu fay hattı ile birleşirken, batı ucu da batı akdeniz'deki ölü deniz çatlağı'na uzanıyor.
www.bbc.com/turkce/articles...
devamını gör...
2.
afrika, arabistan ve anadolu levhalarının birleşimi daha doğrusu çarpışması ile oluşan fay hattıdır.
(bkz: levha tektoniği)
(bkz: levha tektoniği)
devamını gör...
3.
nasıl olup da başlığını açmamış olduğuma şaşırdığım fay hattı. geç olsun güç olmasın.
öncelikle bu fay hattının neden orada olduğuna ilişkin görseli koyalım:
görselin kaynağı
tektonik plaka olarak adlandırdığımız, dünyanın litosfer adı da verilen taş küre tabakasını oluşturan parçaların bir kısmını resimde görüyorsunuz. dünya yüzeyi bir yapbozun parçaları gibidir. magma üzerinde "yüzen" plakalardan oluşur. bu plakalar hareketlidir ve hepsinin hareket yönü farklıdır. dolayısıyla afrika levhası sizi kuzeydoğu yönünde ötelerken arap levhası kuzeye, anadolu levhası da batıya doğru öteler. bu durum, bu levhaların birbirine temas ettiği bölgelerde bir sürtünme ve stres oluşturur. sürtünme ve stresin sonucu ise depremlerdir. resimde gördüğünüz diğer levhaların hareketlerini de genel tabloya kattığınızda, neden türkiye'nin bir deprem ülkesi olduğunun cevabını karşınızda bulursunuz.
buradan itibaren adını kısaca daf olarak anacağım doğu anadolu fayı, sol yanal doğrultu atımlı bir fay. ne demek bütün bunlar?
doğrultu atımlı faylarda, fayın doğrultusu ile levhaların hareket yönü birbirine paraleldir. fay boyunca yatay bir hareket gözlenir.
görselin kaynağı
sol yanal faydan ne anlamamız gerekiyor peki? diyelim ki arap levhası üzerinde durdunuz ve anadolu levhasına doğru bakıyorsunuz*. fay size göre ne tarafa doğru hareket ediyorsa o tarafa doğru yanal atımlıdır. örneğin kuzey anadolu fay hattı kaf'ın yapısı daf'ın yapısıyla hemen hemen aynıdır ama kaf sağ yanal atımlıdır.
bunların hepsini bir araya getirdiğimizde vardığımız sonuç şudur: daf, levhaları birbirine göre sola doğru kayan, fay boyunca yatay hareketlerin gözlendiği bir faydır. kaf ile birlikte anadolu levhasının batıya doğru olan hareketini oluştururlar. fayın neden olduğu maksimum kayma hareketi yılda yaklaşık 10-11 milimetredir. minimum ise 6 mm olarak ölçülmüştür.
***
daf ilk kez 1969'da amerikalı jeolog clarence roderic allen tarafından tanımlandı. haritalandırılması ise ilk kez 1972'de esen arpat ve fuat şaroğlu tarafından yapıldı. hattın doğu ucu, karlıova üçlü kavşağı denen bölgede kaf ile birleşir. batı ucu ise kahramanmaraş üçlü kavşağı denen bölgede hatay'a kadar uzanır. bu uç daha güneyde ölü deniz fay zonuyla birleşir. bu ölü deniz bizim fethiye'deki ölüdeniz değil bu arada. ürdün'ün batı sınırında bir bölge.
görselin kaynağı
fayın kaç yaşında olduğuna dair net bir bilgi yok. ancak geç miyosen dönemi ile *erken pliyosen dönemi * arasında oluştuğuna dair tahminler var.
daf ve kaf üzerindeki illeri aşağıdaki haritadan görebilirsiniz:
doğrultu atımlı fayların deprem üretme nedeni olan hareketleri:
bu tür uzun fayların yapısı nedeniyle, fayın bir kısmında deprem olduğu zaman fayın diğer kısmına stres yüklemesi yapılabilir. bu da fay boyunca depremlerin meydana gelebileceği ihtimalini doğurur. son günlerde ortaya çıkan depremlerden ikincisi büyük ihtimalle bu şekilde ortaya çıktı. dolayısıyla bu ikisinden kaynaklanan birikimin daha doğudaki bir noktaya doğru aktarılmış olabilme ihtimalini akıldan çıkarmamak gerekiyor. lütfen bu tür bilgiler karşısında panik olup bilgiyi verenleri suçlamayalım. bunları konuşmaktan kaçmak için değil, en az hasarla atlatmak için ne gerekiyorsa onu yapalım.
öncelikle bu fay hattının neden orada olduğuna ilişkin görseli koyalım:
görselin kaynağı
tektonik plaka olarak adlandırdığımız, dünyanın litosfer adı da verilen taş küre tabakasını oluşturan parçaların bir kısmını resimde görüyorsunuz. dünya yüzeyi bir yapbozun parçaları gibidir. magma üzerinde "yüzen" plakalardan oluşur. bu plakalar hareketlidir ve hepsinin hareket yönü farklıdır. dolayısıyla afrika levhası sizi kuzeydoğu yönünde ötelerken arap levhası kuzeye, anadolu levhası da batıya doğru öteler. bu durum, bu levhaların birbirine temas ettiği bölgelerde bir sürtünme ve stres oluşturur. sürtünme ve stresin sonucu ise depremlerdir. resimde gördüğünüz diğer levhaların hareketlerini de genel tabloya kattığınızda, neden türkiye'nin bir deprem ülkesi olduğunun cevabını karşınızda bulursunuz.
buradan itibaren adını kısaca daf olarak anacağım doğu anadolu fayı, sol yanal doğrultu atımlı bir fay. ne demek bütün bunlar?
doğrultu atımlı faylarda, fayın doğrultusu ile levhaların hareket yönü birbirine paraleldir. fay boyunca yatay bir hareket gözlenir.
görselin kaynağı
sol yanal faydan ne anlamamız gerekiyor peki? diyelim ki arap levhası üzerinde durdunuz ve anadolu levhasına doğru bakıyorsunuz*. fay size göre ne tarafa doğru hareket ediyorsa o tarafa doğru yanal atımlıdır. örneğin kuzey anadolu fay hattı kaf'ın yapısı daf'ın yapısıyla hemen hemen aynıdır ama kaf sağ yanal atımlıdır.
bunların hepsini bir araya getirdiğimizde vardığımız sonuç şudur: daf, levhaları birbirine göre sola doğru kayan, fay boyunca yatay hareketlerin gözlendiği bir faydır. kaf ile birlikte anadolu levhasının batıya doğru olan hareketini oluştururlar. fayın neden olduğu maksimum kayma hareketi yılda yaklaşık 10-11 milimetredir. minimum ise 6 mm olarak ölçülmüştür.
***
daf ilk kez 1969'da amerikalı jeolog clarence roderic allen tarafından tanımlandı. haritalandırılması ise ilk kez 1972'de esen arpat ve fuat şaroğlu tarafından yapıldı. hattın doğu ucu, karlıova üçlü kavşağı denen bölgede kaf ile birleşir. batı ucu ise kahramanmaraş üçlü kavşağı denen bölgede hatay'a kadar uzanır. bu uç daha güneyde ölü deniz fay zonuyla birleşir. bu ölü deniz bizim fethiye'deki ölüdeniz değil bu arada. ürdün'ün batı sınırında bir bölge.
görselin kaynağı
fayın kaç yaşında olduğuna dair net bir bilgi yok. ancak geç miyosen dönemi ile *erken pliyosen dönemi * arasında oluştuğuna dair tahminler var.
daf ve kaf üzerindeki illeri aşağıdaki haritadan görebilirsiniz:
doğrultu atımlı fayların deprem üretme nedeni olan hareketleri:
bu tür uzun fayların yapısı nedeniyle, fayın bir kısmında deprem olduğu zaman fayın diğer kısmına stres yüklemesi yapılabilir. bu da fay boyunca depremlerin meydana gelebileceği ihtimalini doğurur. son günlerde ortaya çıkan depremlerden ikincisi büyük ihtimalle bu şekilde ortaya çıktı. dolayısıyla bu ikisinden kaynaklanan birikimin daha doğudaki bir noktaya doğru aktarılmış olabilme ihtimalini akıldan çıkarmamak gerekiyor. lütfen bu tür bilgiler karşısında panik olup bilgiyi verenleri suçlamayalım. bunları konuşmaktan kaçmak için değil, en az hasarla atlatmak için ne gerekiyorsa onu yapalım.
devamını gör...