domuz şeklindeki kumbara

az önce pink floyd'un pigs şarkısını dinleyip malum domuzlara söverken aklıma gelen itici kumbaralardır.

müslüman olmayan çoğu ülkede kumbaralar genellikle domuz şeklindedir, dizilerde filmlerde görmüşsünüzdür. peki neden domuz şeklinde? bununla ilgili birden fazla teori var;

1. orta çağda ingilizler, değerli eşyalarını ve paralarını pygg kilinden yapılan pygg jarlarda yani pygg kavanozlarında saklarlarmış. 18.yy'dan sonra kumbaralar cam ve plastikten yapılmaya başlayınca pygg jarlar tarihe karışmış ama ismi kalıcı olmuş. cam ve plastik kumbara üreticileri pazarlama taktiği olarak kumbaraları domuz şeklinde üretmiş ve bu kumbaralara "pygg banks" denmeye başlamış taa günümüze kadar.

2. bazı tarihçiler ilk kumbaraların endonezya'da üretildiğini iddia eder. endonezya ve cava dilinde "celengan" kelimesi para biriktirmek anlamında kullanılır. aynı zamanda bu kelime; para, kumbara ve yaban domuzu anlamlarına gelir. bu iddiayı destekleyen bulgu ise 14.yy'da bu bölgelerde domuz şeklinde kumbaraların bulunmasıdır.

3. çin'de qing hanedanlığı döneminde domuzlar; zenginliğin ve bereketin simgesi olarak görülüyormuş. bu nedenle insanlar değerli eşyalarını ve paralarını domuz şeklindeki kumbaralarda saklarlarmış.

burada da görülebilendir.

çok ilginç bir eşyadır ve bana insanın para olan ilişkisinde mahkum edildiği o içinden çıkılmaz labirentvari hayatını hatırlatır her zaman.

daha önce #1726481 numaralı tanımda bahsetmiştim bir çocukluk anımda, cüzdan almak için kazandığım ilk parayı harcayıp içine koyacak para bulamayışımı.

domuz şeklindeki kumbara da banab böyle bir dünya tasvirini hatırlatıyor hep. çok sevdiğim israilli yazar etgar keret domuzu kırmak isimli çok sevimli öyküsünde benzer bir hikayeye değindiğinde benim de aklımda dağınık şekilde dolaşan fikirler bir düzene girmiş oldu.

domuz kumbarasına atılan paraların kumbarayı doldurduğu ve artık dışarı çıkarılması gerektiği zaman kumbarayı kırmak gerekir. kumbara kırılınca diş ve tırnaktan artırılmış paralar artık serbest dolaşım hakkı elde edecek ve ekonomiye can verecektir. ama artık yeniden para biriktirecek bir kumbaramız olmayacak. domuzu öldürmek yeni bir domuz almak için ön koşul olur böylelikle. kırılan domuzun içinden çıkan para ile daha sonra kırılacak bir domuz alarak sonraki dönemde alacağımız bambaşka bir domuz için para biriktirmeye çalışmak.

günlük hayatımızın özeti de bu sanki. sıkıcı ve yorucu işlerde çalışıp kazandığımız para ile yine o işte harcayacağımız enerjiyi depolamak. gücümüzü kazanınca çalışmak, kazanılan para ile yeniden güç toplamak.

labirentin içinde, peynirin çekimine kapılmış fareler gibiyiz. belki domuz yerine labirenti duvarlarını kırmalıyız.

(bkz: hollywood klişeleri)

her sıradan amerikan ailesinde 8-12 yaşları arasındaki erkek çocukta vardır bundan

gavurların (bkz: piggybank) tabir ettiği kumbaradır. bir hollywood effect olarak hep özenip yurtdışında da harbiden her çocukta olduğunu görünce ben de almıştım. içi boş. *

parayı putlastirdığında, domuzlaşırsin mı demek istiyor acaba?

ortaçağda ingiltere de metal pahalı olduğu için , içerisinde para saklanan seramik kumbaraların yapıldığı kilden yapılmış çömleğin adının pygg olması nedeniyle zamanla aynı ses akustiğine sahip pyg- pigy sözcüğü ile örtüşmesiyle kumbaraların domuzcuk biçiminde yapılmasıyla kabul görmüştür.
ayrıca bazı kaynaklarda domuzların çamuru sevmesi ve pygg kelimesininde çamur kili anlamına gelmesiyle ilgisi olduğu görüşü de mevcuttur.

"piggy bank"

(bkz: kumbara), #2294586