duel

garajından çıkıp şehir içi trafiğine giren araba, bir müddet sonra şehirden uzaklaşarak güney kaliforniya çölündeki uçsuz bucaksız otoban yolunda seyretmeye başlar. arabanın içinde lüzumsuz haberlerin seslendirildiği radyo açıktır ve biz seyirciler yaklaşık dört dakika boyunca sadece arabanın gözünden yolu ve akan trafiği izleriz. nihayet çöl yoluna girdiğimizde geniş çekimle çevreyi ve dikenli çitlerin arasından içinde bulunduğumuz kırmızı arabayı görürüz. bir müddet sonra da dikiz aynasından önemli bir iş görüşmesi için yüzlerce mil yol yapması gereken şoförümüzle tanışırız. karısıyla kavgalı bir şekilde evden çıkan sürücümüz, geceki eğlencede karısını taciz eden bir arkadaşına haddini bildirememiş olmanın ve karısına karşı küçük düşmenin sancısını yaşamaktayken manidar biçimde radyoda, karısının evin reisi olmasından yakınan bir adamın kendi kendisine hayıflanmalarını dinlemektedir.

sürücümüz david mann kafasında kendi gündelik sorunlarını tartışarak çöl yolunda seyrederken önüne oldukça ağır ilerleyen eski, kirli, paslı, ürkütücü boyutlarda bir akaryakıt kamyonu çıkar. bacasından yaydığı simsiyah dumanla harika manzarayı kirleten kamyonu geçmek için hoşnutsuz yüz ifadesiyle fırsat kollayan david, bu fırsatı bulduğu bir anda kamyonu sollayarak yoluna ve zihnindeki tartışmaya devam eder. fakat bir fark eder ki az önce geçtiği dev kamyon hemen arkasında, yol istemektedir. david tedirgin olur ancak herhangi bir tehdit sezmediği için yol verip kurtulmak ister. tehdit sezmez çünkü sollama yaparken kamyon şoförüne herhangi bir hareket veya saygısızlık yapmadığı gibi sürücüyle göz göze dahi gelmemiştir.

kamyon ve araba birkaç kez birbirlerini geçerler. ancak kamyonun geçmeleri david'in küçük kırmızı arabasını yoldan çıkaracak denli tehlike içerir. david, kamyondan kurtulmak için çareyi bir benzinlikte mola vermekte bulur. fakat kamyon da mola yerine girer, hemen yanı başındaki akaryakıt pompasına park eder. david'de tehlikede olduğu hissiyatı yavaş yavaş belirginleşmeye başlar.

mola sonrası david'in önüne geçen kamyonun, ona yol vermemek için zikzaklarla yolu kapatması ve koluyla geç işareti yaptığında da karşıdan gelen araçla kafa kafaya çarpışma tehlikesi atlatmasına neden olması, kamyonun niyetinin onu öldürmek olduğunu açığa çıkarmıştır. mola yerinde karısıyla telefonda konuşurken çamaşır makinesinin kapağının arkasından izlediğimiz david, aile yaşamında çamaşır makinesine hapsolmuşçasına bunalmışken aynı zamanda kendini öldürmek isteyen bir makine yüzünden çölün ortasında, ıssız bir yolda kapana kısılmıştır.

onu öldürmek isteyen şoförü hiç görmeyiz. sürücü bilinemezliğin ardına gizlenmiştir ve david için, kendisini nedensizce öldürmek isteyen sürücü değil kamyondur artık. bu çok daha korkutucu bir haldir, zira karşısında gözüne bakabileceği, restleşebileceği, anlayabileceği dolayısıyla da sınırlarını belirleyebileceği bir muhatabı yoktur. aksine kişileşmiş, cinayet silahına dönüşmüş, akıllı bir makine tarafından sebepsiz yere hunharca öldürülmek istenmektedir. takım elbiseli, kravatlı, gözlüklü modern kent insanı ile onun hizmetini görmesi için üretilmiş makine karşı karşıya gelmiştir ve tüm çirkinliği, kirliliği ve kıyıcılığı ile paslı makine hem moral olarak hem de kuvvet olarak üstün konumdadır.

david yarım saat önce gündelik basit mevzulara dalmış sakin bir yolculuk içindeyken şimdi hiçbir diyalog kuramadığı katil bir kamyon tarafından çölün ortasında öldürülmek istenmektedir. david'in ruh halini tasvir eden en iyi kelime "dehşet"tir. ki bu dehşet küçücük arabasıyla kamyon ve tren arasında yani iki ürkütücü makine arasında kaldığı çarpıcı sahnede zirveye çıkacaktır. bu tip ölüm kalım durumlarında yarım saat önceki sakin, dingin ve statükonun değişmemesi için alttan alma ve savunmada kalma ruh haliyle devam etmek aptallık olacaktır. artık korkmaktan vazgeçmesi, tehlikeden sıyrılma psikolojisinden çıkması ve karşısındaki kamyonla ölümcül bir savaşa girmesi gerekmektedir. aklını ve cesaretini kullanarak girişeceği bu savaş, karısına ve hayata karşı ezik bir duruşa sahip olan david için aynı zamanda karakterini inşa edeceği bir savaş olacaktır.

steven spielberg'in ilk uzun metrajlı filmi olan ve 1971 yılında bir tv kanalı için çekilen ancak daha sonra 20 dakikalık bir bölüm eklenerek sinemalarda da gösterilen film, tamamı gündüz saatlerinde geçmesine rağmen gerilimi ve dehşet duygusunu tüm gerçekliğiyle yaşatmayı başarıyor. kamyonu bir şahsiyete ve karaktere dönüştüren çekim açıları, birkaç yıl sonra `jaws`'ta da kullanacağı düşmanın görünmezliği ve bilinemezliğinin yarattığı korkuya dayalı kurgusu, ses efektleri ve müziklerle çok basit ve sıradan bir hikâye iz bırakan bir film haline getirilebilmiş.