georgi plehanov

rusya'daki çarlık rejimine son vermeye yönelik politik faaliyetleri nedeniyle siyasi zulüm gördü 1880 yılında isviçre'ye göç ederek faaliyetlerine orada devam etti.

felsefe alanında ve toplumda sanatın ve dinin rolü konularında marksizme katkıda bulundu. fakat bu çalışmaları siyasi mücadeleden ayrı olarak düşünmeyip emeğin kurtuluşu grubu'nu kurarak işçilerin bağımsız bir siyasi parti olarak örgütlenmesi için çalıştı. siyasi mücadelenin önemi konusunu işlediği sosyalizm ve siyasi mücadele (1883) adlı kitabında anarşizm ve narodnizme karşı marksizmi savundu. ayrıca, komünist parti manifestosu'nun ilk defa mihail bakunin tarafından yapılmış olan rusça çevirisindeki anlam ve çeviri hatalarını gideren yeni bir çevirisini yaptı.

1903'te rusya sosyal demokrat işçi partisi'nin 2. kongresi'nde bolşevik kanadı desteklemekle birlikte, kısa süre sonra demokratik merkeziyetçilik fikrine karşı çıkarak partinin menşevik kanadına katıldı ve 1905 devrimi döneminde st. petersburg sovyeti'nde lenin ve troçki'nin başlıca karşıtlarından biri oldu.

ı. dünya savaşı sırasında almanya'ya karşı üçlü itilaf güçlerinin yanında yer alan plehanov bu nedenle lenin tarafından sosyal yurtsever olmakla suçlandı. 1917 şubat devrimi'nin ardından rusya'ya döndü. bolşeviklerin 1917 ekim devrimi ile iktidarı ele geçirmesiyle ortaya çıkan yeni sovyet rejiminin muhalifi olan plehanov ertesi yıl veremden öldü. plehanov, ölümünden sonra sovyetler birliği komünist partisi tarafından rusya'da marksizmin kurucu babası ve filozof olarak hep saygı ile anıldı.