1.
edwin hubble tarafından hesaplanan ve evrenin genişleme oranını veren sayı.
hubble bunu 500 km/s/mpc ((bkz: megaparsek) başına saniyede 500 km) olarak hesaplamıştı. oysa günümüzde daha iyi yaklaşımlarla elde edilen sonuç 65 - 75 km/s/mpc arasında değişiyor.
fakat bir yandan da bu sayının, isminin sonunda sabit sıfatı olsa da, zamanla değiştiği biliniyor. sabit denmesinin sebebi ise, evrenin neresinde olursanız olun, bu sayının değerinin her yer için aynı olmasıdır. tabi gözlemlenebilir evren için konuşuyorum.
hubble bunu 500 km/s/mpc ((bkz: megaparsek) başına saniyede 500 km) olarak hesaplamıştı. oysa günümüzde daha iyi yaklaşımlarla elde edilen sonuç 65 - 75 km/s/mpc arasında değişiyor.
fakat bir yandan da bu sayının, isminin sonunda sabit sıfatı olsa da, zamanla değiştiği biliniyor. sabit denmesinin sebebi ise, evrenin neresinde olursanız olun, bu sayının değerinin her yer için aynı olmasıdır. tabi gözlemlenebilir evren için konuşuyorum.
devamını gör...
2.
nikola tesla ile thomas edison arasındaki rekabet ve "kim buldu?" tartışmasına benzer bir durum pek bilinmese de hubble sabiti için edwin hubble ve georges lemaitre arasında mevcuttur. hubble sabitini ilk önce, g. lemaitre bir makalesinde genel izafiyet denklemlerinde görüyoruz. burada g. lemaitre evrenin genişlediğini öne sürer ve bu genişleme oranı için tahmini bir değer verir. işte tam da bu değer şu an hubble sabiti olarak adlandırılan değerdir. edwin hubble ise bu kanunun varlığı onaylandıktan iki yıl sonra şu an ki sabit için daha doğru bir değer belirlemiştir.
devamını gör...
3.
her şey bir tuvaldeki fırça darbesi gibi gelir bazen. sonsuz bir boşlukta, ışık ve karanlığın dansı... ve işte hubble sabiti, bu sonsuz resmin bir parçası. aslında, evrenin genişlemesini ölçen bir sabit olarak bilinse de, bence çok daha sanatsal bir şey: evrenin ritmi, temposu ve hatta belki de kalp atışı gibi gelir.
bir tablo yapıyorsun ve her fırça darbende farklı bir düzlem sunuyor gibisindir resim yaparken. her bir fırça darbesi, bir galaksinin hızını ve yönünü belirliyor. daha yavaş darbeler daha yakın galaksileri temsil ederken, hızlı ve sert darbeler uzak galaksilerin hızını gösteriyor. bu sabit, resimdeki her figürün konumunu ve boyutunu değiştiren, resmin kompozisyonunu belirleyen bir "sanatsal sabit" gibidir.
geçen ay bir etkinlik kafesinde bir tablo yaptım, adını `kaçan galaksiler` koydum`:swh`. tuvalde birbirinden uzaklaşan renkli lekeler vardı. genişleyen bir resmin ortasında kalmışsın ve her şey senden uzaklaşıyor ama bir yandan da seni içine çekiyor.
hubble sabiti, bana aynı zamanda evrenin yalnızlığını da anlatıyor. genişleyen evren, her galaksiyi birbirinden daha da uzaklaştırıyor. tıpkı bir ressamın fırça darbeleriyle yarattığı figürlerin zamanla yalnızlaşması gibi… her biri başka bir noktaya doğru uzaklaşıyor ve sonunda boşluğun içinde kayboluyor. işte hubble sabiti, bu kozmik yalnızlığın en somut kanıtı.
devamını gör...