hünkar iskelesi antlaşması

rusya ile osmanlı devleti arasında 8 temmuz 1833'de istanbul'da imzalanan savunma, daha doğrusu ittifak antlaşmasıdır. osmanlı devleti ilk kez bir başka devletin korumasını kabullenmiştir. bu antlaşmayı tetikleyen, mısır valisi kavalalı mehmet ali paşa'nın oğlu ibrahim paşa'nın 1833'de adana'ya girmesi ve daha sonra torosları aşarak istanbul'a doğru yürümeye başlamasıdır. bu durum karşısında ikinci mahmut rus çarı 2. nicola'dan yardım istemiştir.

antlaşma bir gizli, altı açık maddeden oluşur. buna göre; devletlerden biri üçüncü devletlerden gelecek bir saldırıya karşı birbirlerine askeri yarımda bulunacak, yardım isteyen taraf yardım eden tarafın masraflarını karşılayacaktır. gizli maddeye göre, osmanlı devleti bu anlaşmadan doğan yükümlülüklerini yerine getiremezse, rus gemileri türk boğazlarından serbestçe geçecek, osmanlı devleti rusya'ya savaş açan devletlerin savaş gemilerine boğazı kapatacaktır. bu gizli madde ingiltere ve fransa tarafından öğrenilince, iki ülke tarafından protesto edilmiştir.

(bkz: gizli diplomasi)