kur'anizm

günümüzde halk arasında bilinen haliyle "kur'ancılık". veya "kur'aniyyun". kuranî islam olarak da bilinir. bu düşünceyi benimseyen insanlar, islam'ın tek kaynağının kutsal kitabımız kuran-ı kerim olduğunu söylerler. kur'anizm, 2 bölüme ayrılmaktadır:

1. ılımlı kur'anizm: hadis gibi, kıyas gibi, icma gibi diğer kaynaklarda geçen bilgiler etiğe ve bilime ters düşüyorsa reddedilir, aksi takdirde kabul edilir.

2. bu da normal kur'ancılık: yani kuran-ı kerim dışı tüm kaynaklar bütünüyle reddedilir.

kur'ancılara göre hadislerin büyük çoğunluğu uydurmadır ve kur'an zaten hadisi eleştirmektedir. kur'anizm, sünnilik ve şiiliğe dahil değildir. kur'ancılar(kendilerini kuranist/kur'anist olarak tanımlarlar) kuran-ı kerim'in diğer kaynaklara ihtiyaç olmadan da anlaşılabileceğini söylerler.

aslında kur'ancılık sanıldığı gibi yeni bir şey olmayıp islam tarihinin ilk döneminde de vardı. o dönem bazıları, günümüz kur'ancıları gibi hadisleri "allah'tan değildir, insan eliyle yazılmıştır, buna inanamayız" diyerek eleştiriyorlardı. mesela o dönem kendilerini ehl-i tevhid ve adl (yani tektanrıcı ve adaletli olan insanlar) olarak tanımlayan, muhalifleri tarafından mutezile olarak bilinen bir grup ortaya çıktı. mutezile mezhebi günümüzde de ünlüdür. bu grup da hadis naklini yeterince güvenilir bulmuyor, hadisin zan ve bid'at olduğunu söylüyorlardı. zaten allah'ın kitabı mükemmel, o zaman hadislerin onu desteklemesi veya tamamlaması gerekmiyor diyorlardı.

islam tarihinde ilk kez evrimden bahsetmesiyle ünlenmiş olan el-cahiz de hadisi takip edenleri eleştirmiştir.(fakat hadis karşıtlarına al-nabita yani aşağılıklar da demiştir) el-cahiz'in hocası nazzam ise sözlü hadislerin otoritesini reddeden nazzamiye mezhebini kurmuştur. fakat şafii mezhebinin kurucusu imam şafii, hadisleri reddedenlerin iddialarını çürütmeye çalışmıştır.