1.
(bkz: niki harekatı)
adını tanrıça nike den alan, zafer anlamına gelen ve kıbrıs’a türk barış harekatı sırasında 21/22 temmuz 1974’te gerçekleştirilen gizli bir hava köprüsü harekatıdır. bu harekatın amacı, girit’teki souda’dan kıbrıs’ın lefkoşa şehrine bir yunan komando taburu taşımaktı. varışlarında, uçaklar dost ateşine maruz kaldı ve bu olay sonucunda 33 asker öldü ve üç uçak yok edildi.
atina'daki yunan liderliği büyük ölçüde şaşırmıştı. siyasi durum, türk işgali nedeniyle hızla kötüleşti ve cunta yakında tamamen çökmek üzereydi. mevcut askeri planlar iptal edilmesine rağmen, bir komando taburunun hava yoluyla gönderilmesine karar verildi. yunan hava kuvvetleri'nin mevcut nakliye filosunun neredeyse tamamını kullanarak souda havaalanından bir birimi havadan taşımak için bir plan yapıldı. seçilen birim, amfibi özelliklere sahip ııı. baskın taburu ile güçlendirilmiş ı. baskın taburu idi. 21 temmuz akşamında, 20 (bkz: noratlas) ve 10 (bkz: c-47) uçaklık bir filo souda havaalanına yerleştirildi.
uçakların gece boyunca gizlice kalkacakları ve beş dakikalık aralıklarla uçacakları emredildi. tespit edilmemek için, minimum ışıkla ve radyo sessizliği içinde, uçaklar arasında görsel temas olmadan, 200 fitin altında uçacaklardı. lefkoşa'ya iniş yapacak, kuvveti boşaltacak ve karanlık örtüsü altında yunanistan'a geri döneceklerdi. her uçakta dört hava adamı (iki pilot, bir uçuş mühendisi ve bir navigatör) ve yaklaşık 30 komando ile silah ve mühimmat bulunuyordu. kıbrıs'a uçuşun yaklaşık üç saat süreceği tahmin ediliyordu. ilk uçak 22:35 civarında souda'dan kalktı ve kalkış planı ilk beş uçak tarafından takip edildi. daha sonra birkaç gecikme nedeniyle 354. taktik nakliye filosu'na ait sadece 13 noratlas uçak kalkış yapabildi. diğer beş noratlas ve tüm c-47'ler kalkış yapmadı.
lefkoşa’ya varış
kıbrıs rum ulusal muhafızları bir hava kuvvetine sahip olmadığından, türkiye adada tam hava üstünlüğüne sahipti. türk hava kuvvetleri lefkoşa havaalanını bombalamış ve pistin sadece üçte biri kullanılabilir durumdaydı. kalkış yapan 15 noratlas uçağından 13’ü kıbrıs’a ulaştı, kalan iki uçak ise mekanik sorunlar nedeniyle girit ve rodos’a iniş yaptı. lefkoşa uluslararası havalimanı’na varışlarında uçaklar, gelişlerinden habersiz olan ve onları türk hava indirme saldırısı zanneden kıbrıs ulusal muhafızları'nın uçaksavar topları tarafından ateş altına alındı. sonuç olarak, 4. noratlas (niki-4) yoğun ateş aldı ve pistin iki mil kısa mesafesinde düşürüldü, dört mürettebat ve 27 komando öldü. iki komando daha öldü ve 10 komando yaralandı. bir diğer noratlas uçağı (niki-3) ise ciddi şekilde hasar gördü ve tekrar kalkamadı. yunan hava kuvvetleri karargahı'nın emri üzerine bu uçaklar yerde imha edildi. geriye kalan dokuz uçak ise birliklerini boşalttıktan sonra güvenli bir şekilde yunanistan'a geri dönebildi.
kalıntıların iadesi
niki-4'ün kalıntıları ve içerisindeki askerlerin cesetleri aceleyle bir tepeye gömüldü. 2015 yazında makedonitissa'da kazılar başladı ve 14 ay sonra dna kimliği tamamlandı ve 16 yunan askerin kalıntıları ailelerine teslim edildi.
operasyonun eleştirisi
niki harekatı, intihar olarak nitelendirilmiştir. hazırlıksızdı ve güvenilmez, yaşlı uçaklar kullanıldı. çoğu uçak mürettebatı ve komando, varış yerindeki araziye aşina değildi. lefkoşa'daki yer kuvvetleri, gelişlerinden zamanında haberdar edilmemişti. harekatın taktiksel bir gerekçesi yoktu, sadece sembolik ve moral artırıcı bir nitelik taşıyordu. hava indirme operasyonu yerine hava köprüsü operasyonu yapılması eleştirilmiştir."
(alıntı)
not; bütün bu operasyonu amerikan uçak gemisi grubu ve ingiliz üssü radardan görmüş olmalı. hiç seslerini çıkarmamışlar.
adını tanrıça nike den alan, zafer anlamına gelen ve kıbrıs’a türk barış harekatı sırasında 21/22 temmuz 1974’te gerçekleştirilen gizli bir hava köprüsü harekatıdır. bu harekatın amacı, girit’teki souda’dan kıbrıs’ın lefkoşa şehrine bir yunan komando taburu taşımaktı. varışlarında, uçaklar dost ateşine maruz kaldı ve bu olay sonucunda 33 asker öldü ve üç uçak yok edildi.
atina'daki yunan liderliği büyük ölçüde şaşırmıştı. siyasi durum, türk işgali nedeniyle hızla kötüleşti ve cunta yakında tamamen çökmek üzereydi. mevcut askeri planlar iptal edilmesine rağmen, bir komando taburunun hava yoluyla gönderilmesine karar verildi. yunan hava kuvvetleri'nin mevcut nakliye filosunun neredeyse tamamını kullanarak souda havaalanından bir birimi havadan taşımak için bir plan yapıldı. seçilen birim, amfibi özelliklere sahip ııı. baskın taburu ile güçlendirilmiş ı. baskın taburu idi. 21 temmuz akşamında, 20 (bkz: noratlas) ve 10 (bkz: c-47) uçaklık bir filo souda havaalanına yerleştirildi.
uçakların gece boyunca gizlice kalkacakları ve beş dakikalık aralıklarla uçacakları emredildi. tespit edilmemek için, minimum ışıkla ve radyo sessizliği içinde, uçaklar arasında görsel temas olmadan, 200 fitin altında uçacaklardı. lefkoşa'ya iniş yapacak, kuvveti boşaltacak ve karanlık örtüsü altında yunanistan'a geri döneceklerdi. her uçakta dört hava adamı (iki pilot, bir uçuş mühendisi ve bir navigatör) ve yaklaşık 30 komando ile silah ve mühimmat bulunuyordu. kıbrıs'a uçuşun yaklaşık üç saat süreceği tahmin ediliyordu. ilk uçak 22:35 civarında souda'dan kalktı ve kalkış planı ilk beş uçak tarafından takip edildi. daha sonra birkaç gecikme nedeniyle 354. taktik nakliye filosu'na ait sadece 13 noratlas uçak kalkış yapabildi. diğer beş noratlas ve tüm c-47'ler kalkış yapmadı.
lefkoşa’ya varış
kıbrıs rum ulusal muhafızları bir hava kuvvetine sahip olmadığından, türkiye adada tam hava üstünlüğüne sahipti. türk hava kuvvetleri lefkoşa havaalanını bombalamış ve pistin sadece üçte biri kullanılabilir durumdaydı. kalkış yapan 15 noratlas uçağından 13’ü kıbrıs’a ulaştı, kalan iki uçak ise mekanik sorunlar nedeniyle girit ve rodos’a iniş yaptı. lefkoşa uluslararası havalimanı’na varışlarında uçaklar, gelişlerinden habersiz olan ve onları türk hava indirme saldırısı zanneden kıbrıs ulusal muhafızları'nın uçaksavar topları tarafından ateş altına alındı. sonuç olarak, 4. noratlas (niki-4) yoğun ateş aldı ve pistin iki mil kısa mesafesinde düşürüldü, dört mürettebat ve 27 komando öldü. iki komando daha öldü ve 10 komando yaralandı. bir diğer noratlas uçağı (niki-3) ise ciddi şekilde hasar gördü ve tekrar kalkamadı. yunan hava kuvvetleri karargahı'nın emri üzerine bu uçaklar yerde imha edildi. geriye kalan dokuz uçak ise birliklerini boşalttıktan sonra güvenli bir şekilde yunanistan'a geri dönebildi.
kalıntıların iadesi
niki-4'ün kalıntıları ve içerisindeki askerlerin cesetleri aceleyle bir tepeye gömüldü. 2015 yazında makedonitissa'da kazılar başladı ve 14 ay sonra dna kimliği tamamlandı ve 16 yunan askerin kalıntıları ailelerine teslim edildi.
operasyonun eleştirisi
niki harekatı, intihar olarak nitelendirilmiştir. hazırlıksızdı ve güvenilmez, yaşlı uçaklar kullanıldı. çoğu uçak mürettebatı ve komando, varış yerindeki araziye aşina değildi. lefkoşa'daki yer kuvvetleri, gelişlerinden zamanında haberdar edilmemişti. harekatın taktiksel bir gerekçesi yoktu, sadece sembolik ve moral artırıcı bir nitelik taşıyordu. hava indirme operasyonu yerine hava köprüsü operasyonu yapılması eleştirilmiştir."
(alıntı)
not; bütün bu operasyonu amerikan uçak gemisi grubu ve ingiliz üssü radardan görmüş olmalı. hiç seslerini çıkarmamışlar.
devamını gör...