1.
aristoteles'in büyük eseridir. siyaset felsefesi ve biliminin en temel kitaplarından biridir. toplam sekiz kitaptan oluşur. bazı kısımlarda eksikler olduğu düşünülse de metnin bütünlüğünü bozan bir durum söz konusu değil. remzi kitabevi baskısından okudum ben, mete tunçay çevirisi. orijinalinden değil ingilizceden çevrilmiş. gerekli görülen yerlerde kısa ve öz açıklamalar yapılmış. mete tunçay önemli bir siyaset bilimci ve entelektüel; ancak çeviride yer yer zorlama sözcükler kullandığını düşünüyorum. genel olarak iyi bir çeviri. kitap aile(hane) yönetimi incelemesiyle başlıyor. geçim kaynakları, geçimi sağlamak, para, kâr ve hangi yolun tutulması gerektiği tartışılıyor. aristoteles için geçim sağlamak doğal bir şey. bunun farklı yolları var. çiftçilik, çobanlık, avcılık ve toplayıcılık gibi. bunlar takdir ediliyor. para meselesine pek sıcak bakmıyor. para doğal bir şey değil çünkü. ticaret de keza öyle. insan gereksinimlerinin ötesine geçip amacı para kazanmak olarak belirliyorsa bu hoş değil. bir biyolog gibi yaklaşıyor devlete. onu parçalarına ayırıyor. aile en küçük birim veya topluluk. aileler birleşip köyleri meydana getirirler; köyler de birleşip kenti(devleti) oluştururlar. kent dediğimiz politik birlik iyi'yi amaçlar. insanların bir araya gelerek politik birliği oluşturmalarının ereği iyi'ye erişmektir. ortak yararı sağlamaktır. kent yurttaşlarını iyi ve erdemli alışkanlıklara yöneltmelidir. amaç sadece yaşamak değil; iyi yaşamaktır. mutluluk herkesin istediği ve kendisine yöneldiği şeydir. kendisi için istenendir. başka şeylere erişmek için mutluluğu istemeyiz. aristoteles çeşitli anayasaları inceliyor. anayasadan siyasal rejimleri veya yönetim biçimlerini anlamalıyız. ona göre makbul üç anayasa biçimi ve onlardan sapan üç de bozulmuş biçim vardır. makbul olanlar: monarşi, aristokrasi ve politeia(anayasal yönetim/siyasal yönetim). üç sapma biçimi ise: tiranlık, oligarşi ve demokrasidir. politeia çoğunluğun yasaya dayalı yönetimidir. demokrasi ve oligarşinin bir karmasıdır. orta sınıf rejimidir. aristoteles çok tutar bu anayasayı. orta sınıflar ölçülü olmayı çağrıştırır. doğru orta öğretisiyle de uyumlu. hangi anayasa hangi toplum için uygundur? sorunun cevabını oldukça ayrıntılı olarak tartışır. nüfus, coğrafya, toplumun gelenekleri, kentin erdemi ve eğitim gibi önemli unsurlara değinir. anayasaların korunması için neler yapılması gerektiğini tartışır. yasaların bu noktada çok büyük önemi vardır. yasaların amacı yurttaşlara erdemli ve iyi alışkanlıklar kazandırmaktır. ayrıca devrimleri de inceler. her bir anayasa için nelerden kaçınılması gerektiğini irdeler. sözgelimi oligarşilerde yoksulları tamamen ezmemelidir. mülkiyet sahibi sınıf halkı aşağılamamalıdır. tartışılan meselelerden biri de köleliktir. aristoteles için bu doğal bir şeydir. kimileri yönetilmek için vardır. yalnızca beden işlerine uygun olanlar doğadan köledir. canlı araçlardır köleler. bunlar gülünç argümanlar tabii ki, ulusal ön yargılar. kitapta eğitim meselesi önemli bir yer tutuyor. kamusal bir mesele olarak görülüyor. gençlerin eğitimine odaklanmak gerekir. onlar geleceğin yurttaşlarıdır. sparta, girit ve kartaca anayasaları ele alınıyor. olumlu ve olumsuz yönleri tartışılıyor. sparta'yı kadınlar yıkmıştır diyebiliriz, işin latifesi olarak. aristoteles sparta'da kadınların çok başıboş olduklarından yakınıyor. toprakların ciddi bir kısmına sahip olmalarını kabul edilebilir bulmuyor. yine sparta'da yalnızca askerlik meselesinin önemsenmesinden hoşlanmıyor. kitabın önemli savlarından biri kişilerin değil, yasaların yönetiminin savunulmasıdır bence. yasalar erdemli olmalıdır, yurttaşları iyi alışkanlıklara yöneltmelidir. genel olmalıdırlar. herkes için geçerlidirler. ''yasanın yönetmesini isteyen tanrının veya aklın yönetmesini istiyordur.''
devamını gör...
