potansiyometre

3 bacaklı, dışarıdan müdahale ile değeri değiştirilebilen dirençlerdir. ses sistemleri ya da ledli devreler gibi müdahale edilebilir devrelerde kullanılır.

lisede ilk defa kara şimşek devresi yapımında kullanmıştım.

örnek video;

özellikle üretimde operatörler tarafından potans kısaltması ile bilinen bir çevirmeli tuş*.


eski makinelerin vazgeçilmezidir bu arkadaş. basit anlamda makineye giden elektriği manipüle etmene yarar. bu manipülasyonla neyi kastediyorum altta olan şekilden açıklayayım*.

üstte gördüğünüz köprüye viper adı verilir. siz, potansiyometreyi aslında sağa ya da sola çevirdikçe o köprü devre üzerinde hareket eder. amaçta zaten makineye giden elektriği bu şekilde direnç miktarını arttırıp azaltarak kırmak ya da direk vermektir. elektrik akımına bir nevi hükmetmektir. birimi ohm'dur. sonuçta direnç yönetiyorsunuz**. sık bilinen bir hata ise gerçi hata denmez ama yanlışa yakın bilgi diyelim şudur. örneğin, makinenin hızını artırmak için potansiyometreden ayar veriyoruz. bu bilgi tam anlamıyla doğru değildir. potansiyometreyle makineye giden elektrik miktarına karar veriyorsunuz bu elektrik miktarı arttıkça makineniz daha hızlı hareket ediyor. özellikle, eski nesil bir makinenin önünde yeni nesil bir mühendis varsa işte potansiyometrenin üzerinde gördüğü %likleri makine hızına yoruyor. bunun bu şekilde olmadığını şimdi anlamış olduk.
aynı şekilde ses sistemlerinde ya da her ne alanda kullanılıyorsa çalışma mantıkları bu şekildedir. verilen elektriği manipüle et...
potansiyometreler ilk çıktığında bana göre devrim niteliğinde düzeneklermiş. ama artık günümüzde plc'li makineler, dijital dokunmaktik ekranlar falan derken biraz eskide kaldılar. en büyük handikapları elektriği dirençle manipüle ettikleri için bir ısı enerjisi ortaya çıkartıyorlar bu da kablolarda uzun zamanda hasarlara yol açabiliyor.
ama potansiyometre görmeyi severim. hep benim aklıma 90larda olan o büyük amfi ses sistemlerini aklıma getirir. gülümsetir...*

(bkz: sonsuz tur potansiyometre)