1.
bir sıvı içerisinde belirli titreşimlere sahip ses dalgalarıyla oluşturulan, sonra yüksek basınçtan dolayı aniden çöken kabarcıkların içerisindeki basınç ve sıcaklık nedeniyle ortaya çıkan ışık yayma olayına verilen ad. ışıldama, sesli ışıldama, baloncuk füzyonu, sonofüzyon gibi birçok isimle anılır. sesin ışığa dönüştürülmesi süreci olarak da adlandırılabilir.
bu fenomen uzun zamandır biliniyor. bazı deniz canlılarının bile sebep olduğu basit bir olay aslında. burada ilginç olan şey, bu kabarcıkların neredeyse güneş yüzeyi kadar sıcak olması. bilim insanlarının da ilgisini çekmiş elbette bu durum ve araştırmışlar.
yapılması gereken şey, doğru frekanstaki bir ses dalgasının su içerisinde ilerlemesini sağlamak. ses dalgaları ilerlerken ortaya çıkan alçak ve yüksek basınç alanlarından alçak basınçlı kısımlarda baloncuklar oluşuyor. bunlar, mesela nefes verdiğinizde oluşan kabarcıklar gibi değil. buradaki sistem biraz daha farklı. ses dalgası basınç farkı yaratırken, su moleküllerini birbirinden ayırıyor. o kabarcıklar, moleküller arasında ortaya çıkan boşluklardan oluşuyor. yani aslında bunlar kabarcıktan ziyade, su içerisinde oluşmuş oyuklar. tabii içerisinde az da olsa molekül/gaz var, yani bunlar vakum ortamı gibi bomboş alanlar değil.
ortaya çıkan bu oyuk kabarcıklara, su her yandan basınç uyguluyor. sonunda da kabarcık çöküyor. yalnız bunu ağır çekimde gözünüzde canlandırmanız uygun olur. elinizde küresel bir kabarcık var. her yandan eşit derecede basınca maruz kalıyor ve tıpkı yakıtı bitmiş yıldız gibi merkezine doğru çökmeye başlıyor. merkeze doğru her yandan eşit olacak biçimde gittikçe küçülüyor. bu da üzerine uygulanan basıncı kısacık bir süre içerisinde çok fazla yükseltiyor.
yüksek basıncın doğrudan bir etkisi, sıcaklığın da yükselmesi olur. baloncuk içinde böyle bir sıcaklık artışı gerçekleşir. sıcaklık ve basınç artışı, çeşitli kimyasal reaksiyonlara neden olabilir ve bunların sonucu da enerjinin açığa çıkışıdır. burada göz önünde bulundurulması gereken olası reaksiyonlardan biri de, bölgenin kısa süreliğine küçük bir plazma topuna dönüşmesidir. plazmaya dönüşen gaz enerji açığa çıkarıp ışıma yaparak tekrar eski haline dönebilir. fakat olay saniyenin 10 milyarda 1'i gibi bir süre içinde gerçekleştiği için bilim insanları burada hangi reaksiyonun oluştuğunu pek de bilmiyorlar.
ancak yine de nükleer füzyon benzeri bir süreç gerçekleşiyor olabileceği düşünülebilir çünkü füzyon oluşturabilmenin en önemli koşullarından biri elinizdeki malzemeyi küresel olarak çok düzgün bir şekilde sıkıştırıp merkezini ısıtabilmek ve burada gerçekleşen de böyle bir olay gibi görünüyor.
bu fenomen uzun zamandır biliniyor. bazı deniz canlılarının bile sebep olduğu basit bir olay aslında. burada ilginç olan şey, bu kabarcıkların neredeyse güneş yüzeyi kadar sıcak olması. bilim insanlarının da ilgisini çekmiş elbette bu durum ve araştırmışlar.
yapılması gereken şey, doğru frekanstaki bir ses dalgasının su içerisinde ilerlemesini sağlamak. ses dalgaları ilerlerken ortaya çıkan alçak ve yüksek basınç alanlarından alçak basınçlı kısımlarda baloncuklar oluşuyor. bunlar, mesela nefes verdiğinizde oluşan kabarcıklar gibi değil. buradaki sistem biraz daha farklı. ses dalgası basınç farkı yaratırken, su moleküllerini birbirinden ayırıyor. o kabarcıklar, moleküller arasında ortaya çıkan boşluklardan oluşuyor. yani aslında bunlar kabarcıktan ziyade, su içerisinde oluşmuş oyuklar. tabii içerisinde az da olsa molekül/gaz var, yani bunlar vakum ortamı gibi bomboş alanlar değil.
ortaya çıkan bu oyuk kabarcıklara, su her yandan basınç uyguluyor. sonunda da kabarcık çöküyor. yalnız bunu ağır çekimde gözünüzde canlandırmanız uygun olur. elinizde küresel bir kabarcık var. her yandan eşit derecede basınca maruz kalıyor ve tıpkı yakıtı bitmiş yıldız gibi merkezine doğru çökmeye başlıyor. merkeze doğru her yandan eşit olacak biçimde gittikçe küçülüyor. bu da üzerine uygulanan basıncı kısacık bir süre içerisinde çok fazla yükseltiyor.
yüksek basıncın doğrudan bir etkisi, sıcaklığın da yükselmesi olur. baloncuk içinde böyle bir sıcaklık artışı gerçekleşir. sıcaklık ve basınç artışı, çeşitli kimyasal reaksiyonlara neden olabilir ve bunların sonucu da enerjinin açığa çıkışıdır. burada göz önünde bulundurulması gereken olası reaksiyonlardan biri de, bölgenin kısa süreliğine küçük bir plazma topuna dönüşmesidir. plazmaya dönüşen gaz enerji açığa çıkarıp ışıma yaparak tekrar eski haline dönebilir. fakat olay saniyenin 10 milyarda 1'i gibi bir süre içinde gerçekleştiği için bilim insanları burada hangi reaksiyonun oluştuğunu pek de bilmiyorlar.
ancak yine de nükleer füzyon benzeri bir süreç gerçekleşiyor olabileceği düşünülebilir çünkü füzyon oluşturabilmenin en önemli koşullarından biri elinizdeki malzemeyi küresel olarak çok düzgün bir şekilde sıkıştırıp merkezini ısıtabilmek ve burada gerçekleşen de böyle bir olay gibi görünüyor.
devamını gör...