spook

max stirner'in ürettiği spook yani hayalet kavramı, aslında var olmayan ama insanların hareketlerini yönlendiren şeylerdir.

bu hayaletler arasında tanrı, devlet, toplum, milliyet, insan hakları, vatan, ırk vs. gibi güçlü kavramlar yer alır.

tanrının buyruklarına uymak, toplumun istediği gibi bir birey olmak, vatanın için canını ortaya koymak gibi durumları ele alırsak bunların hepsi hayaletler dünyasında yaşayan bir bireyin davranışlarıdır.

“sen kaçıksın be adam! kafasında büyük şeyler ve tanrılar dünyası kuran ve kurduklarına da inanan sen, hayaletler ülkesi kurup kendini onlara karşı vazifelendiriyorsun, oysa o, sana el sallayan bir idealdir. senin saplantın var!”