1.
çerkeslerin yaşamını düzenleyen yazısız kurallar bütünü ve insanlığa armağan ettikleri büyük bir kültür mirası. m.ö. 3000 yılına kadar uzanan çerkes tarihinin en eski ürünlerinden biridir. xabze'ye göre çerkesler her zaman bu yazılı olmayan kurallara göre yaşamak zorundadırlar.
hemen hemen her şey için belirli kurallar vardır. neyin onurlu olduğu ve neyin olmadığı iyi tanımlanmıştır.
nasıl yürümeniz gerektiğinden (sol veya sağ? ön veya arka? yakınınızdaki kişilerin yaşına ve cinsiyetine göre değişir) insanlara nasıl davranacağınıza (adlarını kullanabilir misiniz? yanlarında duygularınızı gösterebilir misiniz?) ve nasıl davranacağınıza kadar. eskiden sakalınızı yaş ve ailevi duruma göre şekillendirirdiniz.
onurlu olmayan bir şey yaptığınızda (ki buna haynape denir) tüm çerkeslerin tepkisiyle karşılaşırsınız. çerkesya'nın bağımsız olduğu günlerde, cinayet, ihanet veya kadın tacizi gibi gerçekten kötü bir suçsa, suçlu türklere köle olarak satılırdı. çerkesya'da hapis ya da ölüm cezası kavramı yoktu.
atalık gibi başka şeyler de var - çocuklar 7 yaşında ailelerinden ayrılarak, askere gidecek yaşa (15-16) gelene kadar uzaktaki başka bir aile tarafından savaş, binicilik vb. eğitimi verilir sonra köyüne dönebilir. (atalık çoğunlukla ölü bir gelenek. yine de hafızalarda yaşıyor, ben çocukken babam uslu durmazsam beni çok soğuk bir köyde atalık'a göndereceğini söyleyerek korkuturdu)
görünüşe göre xabze'nin çoğu disiplin yaratmak ve erkekler için mükemmel bir asker yapmak için tasarlanmıştır: cesur, üstlerine saygılı, savaşta yetenekli, çok az duygusal bağlılığı var. güçlü ve yetenekli kadınlar yaratmayı da amaçlar: kendi kendine yeten, gerekirse bir şekilde silah kullanabilen, birçok sanatta yetenekli.
bu normaldir, çünkü çerkesler 101 yıl boyunca rusya imparatorluğu ile bir savunma savaşında savaşmıştır. kafkasya geçmişte çok sayıda insan tarafından işgal edilmiş stratejik bir bölgedir. giyim kuşamından yemek alışkanlıklarına kadar tüm kültür onun etrafında şekilleniyor. bu, kuzey kafkasya'daki çoğu insan için geçerli. çerkeslerde xabze, çeçenlerde nokhchalla, abhazlarda apsuara vb.
bir çerkes toplumunda, xabze'ye karşı hareket edenlere uygulanabilecek en basit yaptırım, onları toplumdan dışlamaktır. toplumsallığın çok önemli olduğu bir çerkes toplumunda, birisini toplumdan dışlamak, cenazelerine veya düğüne katılmamak yapılacak en kötü şeydir ve bu nedenle çerkesler bu yaptırımdan kaçınmak için bir oto-kontrol ile hareket etmektedir. xabze'yi uygulayan bir kişinin amacı, mümkün olduğunca onurlu bir şekilde yaşamaktır. çerkes toplumunda, xabze'ye uygun davranan kişi toplumda saygı görür ve sosyal olaylarda kendisine danışılır. xabze'yi uygulayan kişiler, yaşları belli bir olgunluğa ulaştığında thamade (yaşlı) statüsüne yükselir ve toplumda daha fazla söz sahibi olmaya başlarlar. aynı zamanda xabze, çağa göre evrilir, uyum sağlar.
buna ek olarak antik çağlarda bu kelime çerkeslerin paganist inançlarından bahsederken de kullanılmıştır. lakin artık bu inançlardan eser yok, çerkes halkının çoğunluğu müslümandır.
bir çok farklı yazım biçimi vardır; xabze, khabze, habze, kabze, xhabze, daha gider bu liste. sebebi çerkeslerin oturtulmuş bir latin alfabesi olmamasıdır. *
vesselam.
hemen hemen her şey için belirli kurallar vardır. neyin onurlu olduğu ve neyin olmadığı iyi tanımlanmıştır.
nasıl yürümeniz gerektiğinden (sol veya sağ? ön veya arka? yakınınızdaki kişilerin yaşına ve cinsiyetine göre değişir) insanlara nasıl davranacağınıza (adlarını kullanabilir misiniz? yanlarında duygularınızı gösterebilir misiniz?) ve nasıl davranacağınıza kadar. eskiden sakalınızı yaş ve ailevi duruma göre şekillendirirdiniz.
onurlu olmayan bir şey yaptığınızda (ki buna haynape denir) tüm çerkeslerin tepkisiyle karşılaşırsınız. çerkesya'nın bağımsız olduğu günlerde, cinayet, ihanet veya kadın tacizi gibi gerçekten kötü bir suçsa, suçlu türklere köle olarak satılırdı. çerkesya'da hapis ya da ölüm cezası kavramı yoktu.
atalık gibi başka şeyler de var - çocuklar 7 yaşında ailelerinden ayrılarak, askere gidecek yaşa (15-16) gelene kadar uzaktaki başka bir aile tarafından savaş, binicilik vb. eğitimi verilir sonra köyüne dönebilir. (atalık çoğunlukla ölü bir gelenek. yine de hafızalarda yaşıyor, ben çocukken babam uslu durmazsam beni çok soğuk bir köyde atalık'a göndereceğini söyleyerek korkuturdu)
görünüşe göre xabze'nin çoğu disiplin yaratmak ve erkekler için mükemmel bir asker yapmak için tasarlanmıştır: cesur, üstlerine saygılı, savaşta yetenekli, çok az duygusal bağlılığı var. güçlü ve yetenekli kadınlar yaratmayı da amaçlar: kendi kendine yeten, gerekirse bir şekilde silah kullanabilen, birçok sanatta yetenekli.
bu normaldir, çünkü çerkesler 101 yıl boyunca rusya imparatorluğu ile bir savunma savaşında savaşmıştır. kafkasya geçmişte çok sayıda insan tarafından işgal edilmiş stratejik bir bölgedir. giyim kuşamından yemek alışkanlıklarına kadar tüm kültür onun etrafında şekilleniyor. bu, kuzey kafkasya'daki çoğu insan için geçerli. çerkeslerde xabze, çeçenlerde nokhchalla, abhazlarda apsuara vb.
bir çerkes toplumunda, xabze'ye karşı hareket edenlere uygulanabilecek en basit yaptırım, onları toplumdan dışlamaktır. toplumsallığın çok önemli olduğu bir çerkes toplumunda, birisini toplumdan dışlamak, cenazelerine veya düğüne katılmamak yapılacak en kötü şeydir ve bu nedenle çerkesler bu yaptırımdan kaçınmak için bir oto-kontrol ile hareket etmektedir. xabze'yi uygulayan bir kişinin amacı, mümkün olduğunca onurlu bir şekilde yaşamaktır. çerkes toplumunda, xabze'ye uygun davranan kişi toplumda saygı görür ve sosyal olaylarda kendisine danışılır. xabze'yi uygulayan kişiler, yaşları belli bir olgunluğa ulaştığında thamade (yaşlı) statüsüne yükselir ve toplumda daha fazla söz sahibi olmaya başlarlar. aynı zamanda xabze, çağa göre evrilir, uyum sağlar.
buna ek olarak antik çağlarda bu kelime çerkeslerin paganist inançlarından bahsederken de kullanılmıştır. lakin artık bu inançlardan eser yok, çerkes halkının çoğunluğu müslümandır.
bir çok farklı yazım biçimi vardır; xabze, khabze, habze, kabze, xhabze, daha gider bu liste. sebebi çerkeslerin oturtulmuş bir latin alfabesi olmamasıdır. *
vesselam.
devamını gör...