abaza mehmet paşa

--- alıntı ---

16. ve 17. yüzyılda yaşamış olan çerkes asıllı devlet adamı ve isyancı lideri. abaza mehmet paşa ilk olarak celali isyanları bastırıldığında kuyucu murat paşa tarafından esir alınıp istanbula getirildi. yeniçeri ağası halil ağanın girişimleri ile idam edilmekten kurtuldu ve derya beyi olarak osmanlı devletinde hizmete başladı.

sultan 2.osman yeniçeriler tarafından öldürüldüğünde erzurum beylerbeyliği görevinde olan mehmet paşa isyan edip, şehirdeki ve bölgedeki yeniçerileri yakalatıp öldürmeye başladı. 4.murad'ın emri ile yakalanıp istanbul'a getirildi ve yine cesaretinden ötürü affedilerek bosna beylerbeyliği görevine getirildi.

lehistan blgesinde çıkan çatışmaların artması üzerine o bölgede huzuru sağlayıp çokça da ganimet alarak istanbula geldi ve kubbe altı veziri olarak devlet hizmetine burada devam etti. buradaki hizmetine devam ederken rum ve ermeniler arasında çıkan bir ihtilafta rüşvet aldığı anlaşılınca padişah tarafından idamına hükmedildi ve bazı kaynaklara göre idam edildi.

--- alıntı --- kaynak

bazı kaynaklara göre diyorum çünkü idamının çok daha sonra sultan ibrahim döneminde olduğunu savunan bir görüş var.

oda şu şekilde: sultan murad'ın gönlü abaza mehmet paşanın idamından yana değildir ve idam gerçekleşmeden son bir plan yapılarak paşa kurtarılır. padişah tarafından bir daha ülkeye dönmemesi şartıyla gizlice salıverilir. mehmet paşa denizciliğe geri döner ve uzun süre denzlerde korsanlar ile birlikte takılır. daha sonra sultan murad'ın ölümünden epey sonra erzuruma gider, tabi nerden estiği muamma. burda paşayı tanıyanlar çıkar ve paşa bu hikayeyi onlara anlatır. söylenti sultan ibrahim'in kulağına gider.

sultan ibrahim zaten yarım akıllı bir padişahtır ve bu söylentiden ötürü anksiyetesi azmış bir şekilde isyan eder: "bu mehmet paşa öldü bilirdik geri geldi, ya yarın bir gün abim'de geri gelirse halim nice olur? tez gidin kellesini getirin". isanbuldan erzuruma alel acele giden bostancılar orada paşayı yakalayıp kellesini vurdular ve kesik başın bozulmaması için bal dolu bir küpün içinde istanbula getirip sultan ibrahim'e gösterdiler ve padişahın içi bir nebze olsun rahatladı.

işte abaza mehmet paşa ile ilgili anlatılan efsane budur, ne kadar doğru bilinmez tabi.

osmanlı'nın yükselme döneminde yaşasaydı ilk vukuatında kellesi gidecek olan kişi.
o dönemdeki devlet otoritesinin, ne kadar sarsıldığını kanıtlar nitelikte.

bugün görev yapıyor olsaydı, dosta da düşmana da tek başına yeterli miktarda korkuyu verebilecek isme sahip olan osmanlı paşasıdır.

17. yüzyılın ortalarında istanbul halkını kendine mahsus zarif kıyafetlerine hayran bırakmakla meşhur olan bu paşa, bir seferinde, kendisini taklit eden devrin hükümdarı dördüncü murat ile beraber aba cepken diktirmiş ve bu abaza kesimi aba cepkenler o dönemde baya bir moda olmuş.