1.
belek bey veya nürü'd-devle belek bin behram bin artuk olarak da bilinen türkmen emiridir.
1112-1115 yıllarında harput bölgesinde çubukoğulları’nın hakimiyetini artukoğulları’nın hakimiyeti takip etmiştir.
belek bey, ortaçağda doğu anadolu’da hüküm süren büyük ve meşhur bir hükümdar sülalesine, artukoğulları hanedanına mensuptur. aileye adını veren belek bey’in dedesi olan artuk bey, sultan alp arslan'ın kumandanlarındandır.
artuk bey bütün selçuklu hükümdarları gibi, bir türkmen beyidir ve kalabalık bir boya hükmetmektedir. artuklu hanedanına mensup birçok hükümdarların paralarındaki damgaya bakılırsa, bunların oğuzlar’ın kayı boyundan oldukları bilinmektedir.
artuk bey'in dört erkek evladı vardır. bunlardan sökmen bey ve ilgazi beyler, babalarının ölümünden sonra türkmenler ile beraber suriye'nin fethinde sultan alp arslan'ın oğlu tutuş'un maiyetinde büyük hizmetler görmüşler ve bundan sonra da kudüs’e yerleşmişlerdir.
artuk bey'in diğer bir oğlu olan behram bey çok önceden ölmüştür. behram bey'in oğlu balak ise, amcalarının yanında büyümüştür. daha çocuk denecek bir yasta, amcalarının fatımiler'le ve ön asya'ya yeni yerleşmekte bulunan haçlılar'la yaptıkları savaşlarda bulunmuştur. belek bey böyle bir zamanda mücadele sahnesine çıkmış ve harput'tan halep’e ve harran'a kadar uzanan büyük bir devlet meydana getirmiştir.
selçuklu ordusunun antakya’yı haçlılar’dan geri almak için yaptığı başarısız büyük sefere katılmış ve haçlılar, suruç’u belek bey’in elinden almışlardır. urfa haçlı kontluğu ile savaşlardan sonra 1112’de harput ve dersim bölgelerini ele geçirmiş, 1113’te anadolu selçuklu devleti imparatoru birinci kılıç arslan’ ın dul kalan karısı ayşe hatun’la evlenerek büyük bir nüfuz kazanmıştır.
1120’de bizans imparatorluğu'nun trabzon dükası’nı büyük bir bozguna uğratarak esir almış, 1122’de edessa (urfa) kontu joscelin of courtenay’nin ordusunu imha ederek kendisini de esir alarak, adını bütün avrupa ve islam aleminde duyurmuştur.
belek'in yarattığı tehlikeyi kavramakta gecikmeyen haçlılar’ın en büyük lideri ve kudüs kralı ikinci baudouin, belek'e karşı sefere çıkmıştır. 18 nisan 1123’te turuş meydan savaşı’nda büyük haçlı ordusu tamamen yok edilmiş, geri kalanlar, kral ve en büyük asilzadeler başta olmak üzere, esir alınmıştır.
urfa kont'u joscelin'i ve onu kurtarmaya gelen kudüs kralı ikinci baudouin’i esir ederek zincire vurmuş, ikisini de harput kalesi’nde hapsetmiştir. bu üstün başarıları üzerine büyük selçuklu sultanı ikinci mahmud tarafından "türk orduları başkumandanı" tayin edilmiştir. on ikinci yüzyılın en önemli zaferlerinden sayılan bu çarpışmadan sonra balak’a ''gazi'' unvanı verilmiştir.
büyük selçuklu imparatorluğu’nun haçlılar’a karşı başkomutanı olan balak gazi, bundan sonra anadolu ve suriye’deki haçlılar’ı temizlemeye girişmiştir. artukoğulları ailesinin de lideri durumundadır. suriye selçuklu devleti meliki fahrülmülk rıdvan bin tutuş’un kızı ferhunde hatun’la evlenerek, nüfuzunu büsbütün artırmış ve 5 mayıs 1124’te maraş kontu geoffroy’nın idaresindeki haçlı ordusunu, başkomutanlarıyla birlikte, menbiç çarpışmasında yoketmiştir.
daha sonra, suriye kıyılarında türkler’in elinde kalmış tek liman olan menbiç kalesi’nin haçlılar’ın eline düşmek üzere olduğunu anlayıp imdada koşan balak gazi, 6 mayıs 1124’te sur önüne geldiği ilk gün, bir düşman oku ile şehit olmuştur. şehit başkomutan, halep'e nakledilip burada gömülmüştür.
balak gazi, hayatını türk topraklarını istila eden düşmanlarla vuruşarak geçirmiş ve pek önemli başarılar kazanmıştır. kendisinden daha büyük başarılar beklenirken şehit olması, türk tarihinin bahtsızlıklarından sayılabilir. idare adamı olarak da tebasına çok iyi davranmış, hristiyan halkın bile minnetini kazanmıştır.
onun ölümü müslümanların duraklamasına ve haçlıların ise bir süre yükselişine sebep olsa da balak gazi'nin ölümünden 14 yıl sonra yine bir selçuklu emiri olan selahaddin eyyubi haçlılar ile mücadeleye ve zaferler kazanmaya devam etmiştir. balak gazi ile selahaddin eyyubi yakın zamanlarda yaşadıklarından ve ikisi de selçuklu emirleri olduklarından ötürü dönemin ahalisi tarafından da sıkça mukayeseye tabii tutulmuşlardır.
günümüzde harput’da, elazığ şehrine hakim bir tepede anıtı bulunmaktadır.
elaziggezi.com/Places/view/...
1112-1115 yıllarında harput bölgesinde çubukoğulları’nın hakimiyetini artukoğulları’nın hakimiyeti takip etmiştir.
belek bey, ortaçağda doğu anadolu’da hüküm süren büyük ve meşhur bir hükümdar sülalesine, artukoğulları hanedanına mensuptur. aileye adını veren belek bey’in dedesi olan artuk bey, sultan alp arslan'ın kumandanlarındandır.
artuk bey bütün selçuklu hükümdarları gibi, bir türkmen beyidir ve kalabalık bir boya hükmetmektedir. artuklu hanedanına mensup birçok hükümdarların paralarındaki damgaya bakılırsa, bunların oğuzlar’ın kayı boyundan oldukları bilinmektedir.
artuk bey'in dört erkek evladı vardır. bunlardan sökmen bey ve ilgazi beyler, babalarının ölümünden sonra türkmenler ile beraber suriye'nin fethinde sultan alp arslan'ın oğlu tutuş'un maiyetinde büyük hizmetler görmüşler ve bundan sonra da kudüs’e yerleşmişlerdir.
artuk bey'in diğer bir oğlu olan behram bey çok önceden ölmüştür. behram bey'in oğlu balak ise, amcalarının yanında büyümüştür. daha çocuk denecek bir yasta, amcalarının fatımiler'le ve ön asya'ya yeni yerleşmekte bulunan haçlılar'la yaptıkları savaşlarda bulunmuştur. belek bey böyle bir zamanda mücadele sahnesine çıkmış ve harput'tan halep’e ve harran'a kadar uzanan büyük bir devlet meydana getirmiştir.
selçuklu ordusunun antakya’yı haçlılar’dan geri almak için yaptığı başarısız büyük sefere katılmış ve haçlılar, suruç’u belek bey’in elinden almışlardır. urfa haçlı kontluğu ile savaşlardan sonra 1112’de harput ve dersim bölgelerini ele geçirmiş, 1113’te anadolu selçuklu devleti imparatoru birinci kılıç arslan’ ın dul kalan karısı ayşe hatun’la evlenerek büyük bir nüfuz kazanmıştır.
1120’de bizans imparatorluğu'nun trabzon dükası’nı büyük bir bozguna uğratarak esir almış, 1122’de edessa (urfa) kontu joscelin of courtenay’nin ordusunu imha ederek kendisini de esir alarak, adını bütün avrupa ve islam aleminde duyurmuştur.
belek'in yarattığı tehlikeyi kavramakta gecikmeyen haçlılar’ın en büyük lideri ve kudüs kralı ikinci baudouin, belek'e karşı sefere çıkmıştır. 18 nisan 1123’te turuş meydan savaşı’nda büyük haçlı ordusu tamamen yok edilmiş, geri kalanlar, kral ve en büyük asilzadeler başta olmak üzere, esir alınmıştır.
urfa kont'u joscelin'i ve onu kurtarmaya gelen kudüs kralı ikinci baudouin’i esir ederek zincire vurmuş, ikisini de harput kalesi’nde hapsetmiştir. bu üstün başarıları üzerine büyük selçuklu sultanı ikinci mahmud tarafından "türk orduları başkumandanı" tayin edilmiştir. on ikinci yüzyılın en önemli zaferlerinden sayılan bu çarpışmadan sonra balak’a ''gazi'' unvanı verilmiştir.
büyük selçuklu imparatorluğu’nun haçlılar’a karşı başkomutanı olan balak gazi, bundan sonra anadolu ve suriye’deki haçlılar’ı temizlemeye girişmiştir. artukoğulları ailesinin de lideri durumundadır. suriye selçuklu devleti meliki fahrülmülk rıdvan bin tutuş’un kızı ferhunde hatun’la evlenerek, nüfuzunu büsbütün artırmış ve 5 mayıs 1124’te maraş kontu geoffroy’nın idaresindeki haçlı ordusunu, başkomutanlarıyla birlikte, menbiç çarpışmasında yoketmiştir.
daha sonra, suriye kıyılarında türkler’in elinde kalmış tek liman olan menbiç kalesi’nin haçlılar’ın eline düşmek üzere olduğunu anlayıp imdada koşan balak gazi, 6 mayıs 1124’te sur önüne geldiği ilk gün, bir düşman oku ile şehit olmuştur. şehit başkomutan, halep'e nakledilip burada gömülmüştür.
balak gazi, hayatını türk topraklarını istila eden düşmanlarla vuruşarak geçirmiş ve pek önemli başarılar kazanmıştır. kendisinden daha büyük başarılar beklenirken şehit olması, türk tarihinin bahtsızlıklarından sayılabilir. idare adamı olarak da tebasına çok iyi davranmış, hristiyan halkın bile minnetini kazanmıştır.
onun ölümü müslümanların duraklamasına ve haçlıların ise bir süre yükselişine sebep olsa da balak gazi'nin ölümünden 14 yıl sonra yine bir selçuklu emiri olan selahaddin eyyubi haçlılar ile mücadeleye ve zaferler kazanmaya devam etmiştir. balak gazi ile selahaddin eyyubi yakın zamanlarda yaşadıklarından ve ikisi de selçuklu emirleri olduklarından ötürü dönemin ahalisi tarafından da sıkça mukayeseye tabii tutulmuşlardır.
günümüzde harput’da, elazığ şehrine hakim bir tepede anıtı bulunmaktadır.
elaziggezi.com/Places/view/...
devamını gör...