orjinal adı:
historia arcana
yazar:
prokopius
yayım yılı: 1623
eserin ilk önce yayım yılına yönelik yapılan tartışmalara açıklık getirelim.
prokopius roma tarihinin en iyi tarihçilerinden biridir. justinianus dönemi'nde, 527-565 yılları arasında yaşadığı bilinmektedir. eserin bu yıllarda yazıldığı muhakkaktır fakat, eser vatikan kütüphanesinde 1623 yılında bulunup, ilk defa lyon'da kitap olarak basılmışyır. haliyle yayım yılı olarak bu yıl tercih edilmiştir.
bilindiği üzere yazarın iki büyük eseri vardır: ''de bellis (savaşlar üzerine)'' ve ''de aedifiis (yapılar üzerine)''dir. bu eserlerde bizans iktidarını öven yazar, tanıtımını yaptığımız gizli tarih kitabında ise hem justinianus'u hem de eşi theodora'yı yerin dibine sokar. diğer eserleri çok büyük bir kaynak olarak görülürken gizli tarih ise tarihçiler tarafından kuşkuyla karşılanmıştır.
