her sene afife jale anısına türk tiyatrosundaki bir kadına ödül verilir efem... afife jaleyi bu kadar önemli kılan nedir bunun üzerine konuşmak istedim.
jale 1902 kadıköy doğumludur. orta halli, kültürlü bir ailede dünyaya gelir. asıl ismi afife olmasına rağmen sahnede oynadığı jale isimli bir karekterden dolayı jale olarak bilinir.
sevgili dostlar; jale 1918 yılında ailesinin de isteği ile istanbul kız sanayi mektebinde eğitim almaya başlar.
müslüman toplumlarda kadınların sahneye çıkması yasaktır malumunuz, ama ilerde edeceği mücadelelerin ilk adımını böylelikle atar.
osmanlı güzellikler ev yada orjinal ismiyle dârü’l-bedâyi-i osmânî'yeye de değinmeden geçmeyelim. osmanlı imparatorluğunda kurulan ilk konservatuvardır. daha sonraları okul kimliğinden çıkarılmış ve tiyatro topluluğuna dönüşmüştür. günümüzde istanbul şehir tiyatrolarının tam karşılığıdır. tiyatronun gelişmesini büyük katkıları olmuştur.
bu topluluk sadece kadınlara yönelik oyunlarda oynaması için sınav açar ve bu sınavı jale ve behire,beyza, memduha katılarak kazanır. toplamda 4 kadın.
daha sonra ikisi zaten müslüman kadınlara sahnenin yasak olduğunu, asla sahneye çıkamayacaklarını düşünerek bırakırlar.
2 kadın ise yollarına devam eder. jale ve refika...
refika suflör olarak, jale ise stajyer oyuncu olarak kadroya alınır.
1920'ye kadar sadece provalarda yer alır.
müslümanlar için yasak olan sahne, gayrimüslimler kadınlar için serbestti. o sıralar kadıköy tiyatrosunda ermeni tiyatro oyuncusu eliza binemeciyan hüsyin suatın eseri yamalar isimli oyunda ''emel'' rolünde oynuyordu. aileden oyuncu olan eliza ailesi ile birlikte parise gitme kararı alınca emel rolünü oynayacak bir kadına ihtiyaç hasıl oldu. emel rolünü darülbedai jaleye verir.
il sahneye çıkması 18 yaşına denk gelen jale; daha sonraları verdiği bir röportajda o geceyi ''hayatımda mutlu olduğum ilk gece'' olarak tanımlayacaktır.
müslüman kadının sahneye çıkması yasaktır demiştik o gece polis tiyatroya gelir efem...ilk sefer uyarıda bulunmak için gelir polis...
hee tamam derler, sonra peş peşe ''tatlı sır'' ve ''odalık'' oyunlarında oynar... tutuklamak için gelen polisten kaçarak yırtar. sonra yakalanır tabe...
polisten kaçamazsın...
o sırada içişleri bakanlığı bir genelge daha yayınlayarak müslüman kadınların sahneye çıkamayacağını bir kez daha vurgular. jalenin karakolda yaşadığı kötü muamele ve bu genelge ile hem gururu hem inancı kırılır...
ailesi tarafından dışlanır, yalnızlaşır...tiyatroda sıkı uyarılar sebebiyle kapıları yüzüne kapatır...
bu sırada bir bestekar olan selahattin pınar ile bir konserde tanışır ve evlenir...
tiyatrodan uzak kaldığı bu dönemde baş ağrıları migrene dönüşür. ağrılar için aldığı morfin onu bağımlı hale getirir...
cumhriyetin ilanıyla birlite kadınların sahneye çıkmasında ki engel kalkar ve burhanettin tepsi kumpanyası ile anadoluyu şehr şehir gezer ve oyunlarda yer alır..
sağlığı bozulan jale, eşinden sağlık sorunları sebebi ile boşanır ve ömrünün son yıllarını bakırköy ruh ve sinir hastalıklarında geçirir....
henüz 39 yaşındayken hayata gözlerini yuman bu kadın, bana nedense satranç oyuncusu bobby fischer'ı anımsatıyor.
bobby fischer dünyaya karşı belgeselinde bobby şöyle diyordu '' ben sadece satranç oynamak istiyorum''
jale de sadece ''oyun oynamak'' istiyordu... bu insanların sırtına bu kadar yük bindirmek neden?
''''

kimse demesin islam barış dinidir diye. hiçte barış dini değil. kendilerinden olmayan herkese düşmanca, kinle ve nefretle yaklaşıyorlar. burada yüzlerce, binlerce kez şahit olduk ve oluyoruz. kendi gözlerimizle görüyoruz barış dini olmadığını, kimse kendini kandırmasın.

çok değil 50 senesi var.

kalite kontrol ekibi iş başında.

eve gelen her nesne hatta insan önce onların burunlarından bir geçiyor.

işlerini titizlikle yürüten bu ekip talep olursa ülkenin her yerine hizmet vermektedir.

7/24 sizin için buradayız.
bir alo, bir mesaj, bir sen hayırdır şii dur ya bu değildi. heh. bir telefon kadar yakınız sizlere.

benim şapşik çocuklarım masayı esir aldı. masanın geldiği yerde yakışıklı bir kedi adam vardı. sanırım o sürtünmüş olacak ki değişik sesler çıkartıp masayı tavaf ettiler. özellikle bety ah benim çapkın kızım.
en son masayı başka bir odaya aldıkta ortalık sakinledi.

neysem çok yoğunuz biz bir kolay gelsininizi alırız.

tarık akan.

bundan daha kötüsü olamaz deme. özellikle iş hayatında.

yoksa hayat pis pis sırıtıp hadi ya öyleyse bir de bunu deneyelim diyor.

henüz rast gelmediğim köy evidir

hayatın ne kadar sahte ve bir o kadar plastik olduğu gerçeğini kulağımıza fısıldayan buruk, hüzünlü ve bir o kadar güzel, sevilesi radiohead şaheseri.

sözleri

her green plastic watering-can
for her fake chinese rubber plants
in fake plastic world,
that she brought from a rubber man
from a town full of rubber plants
to get rid of itself.

and it wears her out

she lives with a broken man,
with cracked polystyrene man
who just crumbles and burns.
she used to do surgery
for the girls of the eighties,
but gravity always wins.

and it wears him out.

she looks like a real thing,
she tastes like a real thing,
my fake plastic love.
but i can't help the feeling,
i could blow through the ceiling
if i just turn and run.

and it wears me out.

if i could be who you wanted...
if i could be who you wanted...
all the time...
all the time...

bir seçimse bu kişiyi delirtmez. çünkü istemezse yalnız olmamayı da seçebileceğini bilir.

2000'lerin olmazsa olmazı, hayalet sevgilim irem.

--! spoiler !--

hepinize elveda. artık bu saçma sapan tanımlarımın silinmesine katlanamiyacagim. iyi sözlükler.

--! spoiler !--

saçma sapan yazma o zaman diyeceğim yazar. bunlar hep şov, alayı propaganda.

herhangi bir şeyle dalga geçilmesi hoş değil. dalga geçmek derken benim anladığım şudur, kendisi eğlenmek ya da bazen egosunu şişirmek/rahatlatmak için karşısındakine küçük düşürücü şekilde sözler söylemek ki bunların mizahla ya da espri ile alakası yok. lakin karşındakinin kırılmayacağı biçimde ve onunda eğleneceği şekilde, arada sırada yapılan mizahi esprilere bişey diyemem. mevzu bahis insan olunca saçmalamamaya dikkat etmek gerek.

dijital teknolojiler kullanılarak yapılan bir zorbalık çeşididir. genel olarak telefon üzerinden (sesli veya mesajla), oyun içinde, sosyal medyalarda (twitter, instagram, facebook vb) tekrar eden, insanı utandırmaya, tehdit etmeye, korkutmaya çalışan davranışlardır.

örnek olarak; kişinin özel veya izin vermediği bir fotoğrafını yaymak, kişi hakkında yalan haber yayımlamak, başka birinin kimliğine bürünerek kişiyi kandırmak ve tehdit edici mesajlar göndermek gösterilebilir.

günümüzde siber zorbalık cyberbullying fazlaca artmıştır fakat kişilerin bilmesi gereken en önemli şey, bu zorbalığın dijital ortamda yapıldığı için bir kanıt niteliğinde olmasıdır. buna maruz kalan yetişkinlerin korkmadan gerekli yerlere başvurmasını öneririm. konu çocuklar olduğunda ise daha fazla dikkat edilmelidir. küçüklerimden ise, güvendikleri bir yetişkine olanları utanmadan ve korkmadan anlatmasını rica ediyorum. korkulacak, utanılacak hiçbir şey yok. tehdit hiçbir zaman sonlanmaz, katlanarak artar. eğer aile bireyinize anlatacak cesareti bulamıyorsanız psikoloğa gitmek istediğinizi belirtebilir veya polise de bildirebilirsiniz. küçük bir çocuk polise pek sıcak bakmayacağı için (lütfen bakın) en iyisi güvenilen aile bireyiyle veya psikologla konuşmaktır.

eurovision, bildiğimiz şarkı yarışmasının yanı sıra aynı zamanda avrupalı ülkeler arası yayın alışverişi servisinin adıdır. "eurovision network" ismi ile kurulan bu organizayon şu an "eurovision services" adıyla avrupa yayın birliği (european broadcasting union (ebu)) iştirakı olarak uluslararası haber, spor, kültür-sanat, güncel belgesel gibi pek çok alanda ülkelerin birbirleriyle yayın paylaşmasını sağlamaktadır. örneğin, akşam ana haber bülteninde ingiltere başbakanı (bkz: boris johnson)'un pandemi ile ilgili son açıklamalarını (bkz: bbc)'nin eurovision servisi ile görüntü paylaşmasından dolayı (bkz: trt)'den izleyebiliyoruz.

ebu, aynı zamanda üye ülkeleri adına uluslararası organizasyonların yayın hakları ihalelerine katılır ve üyelerinden topladığı aidatlarla, üyeleri adına yayın anlaşmaları imzalar. ebu üyeleri de avrupa (kuzey afrika dahil) ülkelerinin kamu yayıncılarıdırlar. bu doğrultuda bu yaz gerçekleştirilecek 2020 avrupa futbol şampiyonası'nı kamu yayıncımız olan trt'den izleyeceğiz.

şarkı yarısması olan "eurovision şarkı yarışması"nın da yapılma amacı, zannedildiği gibi avrupa'nın her yıl en iyi şarkısını seçmek değil, avrupa'daki radyo ve televizyon istasyonlarının ortak yayın yapabilme kabiliyetini artırmaktır. eurovision yarışmaları da kendi içinde 4'e ayrılmaktadır. birincisi hepimizin bildiği ve 1956 yılında ilk olarak (bkz: isviçre)'nin lugano kentinde yapılmaya başlanan, eurovisionlar'ın babası eurovision şarkı yarışması'dır. 2003'ten beri yapılan ve eurovision'daki 16 yaş sınırının altındaki çocuk ve gençlerin katıldığı "junior eurovision şarkı yarışması", en iyi genç dansçıların yarıştığı "eurovision young dancers", yılın korosunun seçildiği "eurovision choir" ve genç müzisyenlerin enstrüman çalma yeteneklerinin oylandığı "eurovision young musicians" da diğer eurovision yarışmalarını oluşturmaktadır.

ekonomimiz iyi diyen amcalar. ispat olarak da karşısındakinin ayakkabısı veya telefonu gibi lüks bile sayılamayacak günümüz temel ihtiyaçlarını göstermeleri. istisnasız her röportajda bir yerlerden fırlarlar.

bazen bir vurur sol yanına
görmek istediğin gözler olsun istersin
istersin ki elinde sıcacık bir el olsun
bütün hayatını bir kenara atmak istersin

ama dönüp baktığında sessizlik esir almıştır seni...

90l'lı yıllarda batman'a bir sagra şubesi açılacaktı ve bu çeşmenin de olacağı dilden dile dolaşıyordu.
ailemle birlikte gittiğim günle ilgili hatırladıklarım maalesef şunlar.
uzaktan beyaz ve temiz bir mağaza görmem.
kapısında yoğun kırmızı ve parlak renkte süslü paketler ve balonlar.
çok yakından gelen güçlü bir silah sesi.
kalabalık bir çığlık.
beni kucağına alıp koşan annem.
kulağımın deli gibi çınlaması.
maalesef daha sonra gitsek de hep gerilip kaçmak istediğim bir yer oldu.
ilk defa ölen birini orada gördüm.
maalesef dünyanın yarısındaki çocukların hevesleri böyle korkularla kursaklarında kalıyor ve bunun durmaksızın devam ettiğini bilmek beni hala mahvediyor.

“çalışmadan, yorulmadan ve üretmeden, rahat yaşamak isteyen toplumlar; evvela haysiyetlerini, sonra hürriyetlerini daha sonra da istiklal ve istikballerini kaybetmeye mahkumdurlar.” mustafa kemal atatürk.

günaydııııııın sözlük! bol kahveli, çok keyifli bir gün olsun*. yine uyumadan güne başladım*.