doksan beşe doğru

tevfik fikret şiiri.

bir devr-i şeamet, yine çiğnendi yeminler;
çiğnendi, yazık, milletin ümmid-i bülendi!
kanun diye topraklara sürtündü cebinler;
kanun diye, kanun diye kanun tepelendi...
bihude figanlar yine, bihude eninler.

eyvah! otuz üç yıl o zehir giryeleriyle,
hüsranları, buhranları, ehvali, melali,
amal-ü devahisi ve sulh-ü seferiyle
bir sel gibi akmış, mütevekkil, mütehali.
yazsın bunu tarih-i iber hatt-ı zeriyle!

ey bir dem-i rüya gibi geçmiş kara günler,
bir lahza edin seyr-i cahiminizi tekrar,
dönsün bize o derin nazra-i muğber.
heyhat! otuz üç yıl, otuz üç yıl bütün ekdar
heyhat! ne bir ders, ne bir fikr-i mukarrer

silmez fakat elvahını tarih-i muanit,
doksan beşi aç! gölgesi bir tac-ı harisin
saklar mütelaşi, mütereddit, mütemerrit
evca-ı şebengizini bir yevm-i habisin.
hala o vesavis, o desayis, o mefasit.

hala o şebin zeyl-i temadisi bu ezlam,
hala o cehalet, o tecahül ve o techil,
hala vatan hissesi bir tude-i alam,
hala düşünen başlara hep latme-i tenkil,
hala sırıtan dişlere hep lokma-i inam!

hala tarafiyyet, hasebiyyet, nesebiyyet,
hala: ‘bu senindir, bu benim! ’ kısmeti cari,
hala gazap altında hakikatle hamiyyet.
hep dünkü terennüm, sayıdan, saygıdan ari;
son nağmesi yalnız: yaşasın sevgili millet!

millet yaşamaz, hakka tahassürle solurken
sussun diye vicdanına yumruklar inerse;
millet yaşamaz, meclisi müstahkar olurken
iğfal ile, tehdit ile titrer ve sinerse;
millet yaşamaz maşer-i millet boğulurken!

kanun diyoruz; nerde o mescud-i muhayyel?
düşman diyoruz nerde bu? hariçte mi, biz mi?
hürriyetimiz var, diyoruz, şanlı, mübeccel,
düşman bize kanun mu? ya hürriyetimiz mi?
bir hamlede biz bunları, kahrettik en evvel.

bir hamle-i mahnum-i tagallüple değiştik
hürriyeti şahsiyyete, kanunu gurura,
heyhat! otuz üç yıl geri düştük ve mühlik
yoldan şu nedametli ve gafletli mürura
bişüphe o humma-yi cünun oldu muharrik.

ey millete bir sille olan darbe-i münker,
ey hürmeti kanunu tepen sadme-i bidad,
milliyeti, kanunu mukaddes tanıyan her
vicdan seni lanetle, mezelletle eder yad...

düşsün sana meyyal-i tahakküm eğilen ser
kopsun seni –bir hak diye- alkışlıyan eller