ernest renan

renan'a göre "ulus bir ruhtur, bir zihindir, ruhsal bir ailedir, geçmişteki ortak anılardan, özverilerden, başarılardan, çoğunlukla da yaslardan ve özlemlerden, şimdiki zamandaysa birlikte yaşamayı sürdürme arzusundan doğar. bir ulusu oluşturan şey aynı dili konuşmak ya da aynı etnografik topluluğun parçası olmak değil, geçmişle birlikte büyük işler başarmış olmak ve gelecekte de daha başkalarını başarmak istemektir." (aktaran: amin maalouf, 29 numaralı koltuğun hikayesi - fransa tarihinin dört yüzyılı, yky, 3. baskı, istanbul: 2019, s. 123).

ernest renan, 1823-1802 yılları arasında yaşamış fransız bir tarihçi. ernest renan, başlangıçta kariyerini papaz olma üzerinde kurmaya çalışsa da sonradan yaptığı araştırmalar sonucunda dinden çıkmış ve tarihçi olmaya karar vermiştir. renan; dinler tarihini incelediği süreçte hıristiyanlığın orijinal mitraist köklerini, israil ve islam tarihini yazmıştır. aynı zamanda devlet ve millet hakkında da görüşlerini bildiren siyasi yazılar da yazmıştır. ernest renan'ın en ünlü eseri renan müdafaanamesi olup şu sözleriyle bilinir:
''sami ırkından felsefi bir anlayış bekleyemeyiz. sami felsefesi, yunan felsefesinin ucuz bir taklididir.''
''islam dogmatizmi içinde iran'ın özgür dehasının ne olduğunu anlamak için, belki de incelenecek en ilginç kişi hayyam’dır.''
''gerçek şudur ki saf ırk yoktur ve politikayı etnografik incelemelere dayandırmak, onu boş hayallere dayandırmak demektir.''
''orta doğu, islam'ın zayıflaması sayesinde kalkınabilir. islamiyet'in ilk kurbanı orta doğu toplumlarıdır. orta doğu insanını dininden kurtarmak ona yapılabilecek en büyük iyiliktir. orta doğu ülkelerindeki rönesans, islamiyetten kurtarılarak gerçekleştirilebilir.''
''eğer büyüme aşamasındaki hıristiyanlığın yolu, her hangi ölümcül bir hastalık tarafından kesilseydi, dünya herhalde mitracı olurdu.''