eski antlaşma

aslında hristiyan icadı bir kitaptır. yahudilere zaten "eski antlaşma" derseniz sizi sopayla kovalarlar "sen ne diyorsun lan değişik" diye. hatta mesih isa isimli bir yahudiyi çarmıha bile gerdiler, düşünün artık. o sebeple siz yahudilerle konuşurken kitapları tanakh, torah, neviim, ketuvim diye kategorize ederseniz sizi daha iyi anlayacaklardır.

hristiyanların eski antlaşma dediği kitaplar bütününde, havarisel geleneğe göre seçilen 46 kitap vardır. aslında bu kitaplar da tam kitap değildir. mesela yahudiler için peygamberler hakkındaki kitaplar aslında tek kitaptır (neviim), hatta tomardır. o devirde kitap ne gezer? ama hristiyanlar okuma kolaylığı olsun diye bunları bölümlere ayırmıştır, hatta sonra bölüm numarası ve ayet numarası falan da eklemişlerdir. sonra kitap icat edilmiş, matbaa falan icat edilmiş, kitaplar ucuzlamış hepimizin evine girmiş. uzun hikaye.

eski ahit’te yaratılış, çıkış, levililer, sayılar, tesniye, yeşu, hâkimler, rut, samuel’in iki kitabı, kralların iki kitabı, tarihler’in iki kitabı, ezra ve nehemya, tobit, yudit, ester, makabelerin iki kitabı, eyüp, mezmurlar, süleyman’ın meselleri, vaiz, ezgiler ezgisi, bilgelik kitabı, sirak kitabı, işaya, yeremya, yeremya’nın mersiyeleri, baruh’un kitabı, hezekiel, daniel, hoşea, yoel, amos, obadya, yunus, mika, nahum, habakkuk, tsefanya, haggay, zakarya, malaki kitapları bulunur.

eski ahit kutsal kitabın vazgeçilemez bir bölümünü oluşturur. eski ahit’in kitapları tanrı tarafından esinlendirilmiş kitaplardır ve değerlerinden hiçbir şey yitirmemişlerdir, zira eski antlaşma hiçbir zaman geçersiz kılınmamıştır.

nitekim, eski ahit’in kutsal tasarısının başlıca var olma nedeni dünyanın kurtarıcısı mesih’in gelişini hazırlamaktı. her ne kadar kusurlu ve eğreti şeyler içeriyorsa da, eski ahit’teki kitaplar tanrı’nın esenlikli sevgisinin tanrısal pedagojisine tanıklık etmektedirler: o kitaplarda tanrı üzerine yüce bilgiler, insan yaşamı üzerine iyileştirici bilgelik, şahane dua hazineleri bulunmaktadır; onlarda ayrıca esenliğimizin gizi saklı durmaktadır.

hıristiyanlar eski ahit’e tanrı’nın gerçek sözüymüş gibi saygı gösterirler. kilise, yeni ahit’in eskisini hükümsüz kıldığı düşüncesine daima şiddetle karşı çıkmıştır.

(bkz: marcionizm)

kilise, havarilerin zamanından beri, ayrıca daha sonra sürekli olarak geleneğinde, tipoloji sayesinde iki ahit’teki tanrı tasarısının bütünlüğünü açıkladı. tipoloji, eski antlaşma altındaki tanrı eserlerinde, tanrı’nın cisimlenmiş oğlunun kişiliğinde, zamanın bütünlüğünde gerçekleştirmiş olduğu önbelirtileri ayırt eder.

şu halde hıristiyanlar eski ahit’i ölen ve dirilen mesih isa’nın ışığı altında okurlar. bu tipolojik okuma eski ahit’in tükenmeyen zengin içeriğini ortaya çıkarır. tipoloji, rabbimiz isa’nın bizzat kendisi tarafından yeniden ileri sürülen vahyin esas değerinin eski ahit’te bulunduğu gerçeğini unutturmamalıdır. zaten, yeni ahit de eski’nin ışığı altında okunmalıdır. ilk hıristiyan derslerinde buna sürekli olarak başvuruluyordu. eski bir deyişe göre, yeni ahit eskisi’nde gizlidir, eski ise yeni’de açığa çıkmıştır: "yeni eski’de gizlidir ve yeni eski’yi açığa çıkarır."

tipoloji "tanrı’nın herkeste her şey olduğu zaman" tanrı tasarısını gerçekleştirmeye götüren dinamizmi belirtir. örneğin, ataların görevi ve mısır’dan çıkış, ara devreler olmalarına karşın tanrı tasarısındaki gerçek değerlerini yitirmezler.

kaynaklar:

-bugüne kadar konuyla ilgili dinlediğim vaazlar

-katolik kilisesi din ve ahlak ilkeleri

tevrat ve zebur gibi bazı kitaplar toplusuna hristiyanların verdiği isim. ibranice yazılmışlardır. bir yahudi arkadaşım, hristiyan sitelerindeki eski antlaşma çevirisinin yanlışlarla dolup taştığını söylemişti.