farkhunda malikzada

farkhunda malikzada, afganistan’ın başkenti kabil’de yaşıyordu. yaşadığı topluma hiç de ters düşmeyecek şekilde dini inançları olan, kabil üniversitesi’nde teoloji eğitimi almak isteyen 27 yaşında bir kadındı.

şehir merkezinde bir türbeye yaptığı ziyarette türbe önünde muska satan bir falcı molla’yı görmesiyle değişti hayatının akışı. bir süre falcının sattıklarını takip edip kadınlarla konuşmalarını dinledikten sonra falcı adama itiraz etti. sattıklarının kuran’a ve islam’a aykırı olduğunu, kendisinden muska alan kadınları dolandırdığını söyledi. muska satın alan kadınları ‘bunlara para vermeyin, bunların islam’da yeri yok’ diye uyardı. bu şekilde suçlanan falcı molla sinirlendi ve farkhunda’yı tezgahından kovdu.

bu olaydan 4 hafta sonra, 19 mart 2015’te satıcı farkhunda’yı tekrar gördü. ama bu sefer planlıydı, sinirlenip tezgahından kovmakla kalmayacaktı. elindeki birkaç parça kağıdı yaktıktan sonra eski bir kuran’ın içine koyan satıcı meydanda farkhunda aleyhinde bağırmaya başladı: “bir kadın kuran’ı yaktı, bilmiyorum hasta mıydı yoksa deli miydi? fakat siz nasıl müslümanlarsınız, koşun gelin dinimizi savunun!” bu apaçık linç çağrısına etraftaki kalabalık hemen koştu. falcı adamın linç çağrısı karşılık bulmuştu, bir anda farkhunda’nın etrafında dev bir kalabalık oluştu. farkhunda’ya sinirli bir şekilde neden kuran’ı yaktığı soruldu, farkhunda bunu reddetse de söylediklerine inanmadılar. ardından farkhunda’nın amerikan sempatizanı olduğu, yabancılar adına çalıştığı gibi ‘karalayıcı’ sesler ve dedikodular yükseldi kalabalıktan. bir polis gelip farkhunda’yı sorguya götürmek istedi. farkhunda gelen erkek polisle gitmeyip bir kadın polisin gelip kendisini götürmesini istedi. bu sırada biri onu yere düşürdü. farkhunda yerdeyken tekmelendi kanlar içinde kaldı, o sırada olay yerine gelen polis ekibi havaya ateş açarak kalabalığı farkhunda’nın etrafından uzaklaştırmaya çalıştı ya da en azından öyle görünüyordu. fakat gözü dönmüş kalabalığın tek hedefi kanlar içindeki farkhunda’yı ödürmekti. polis farkhunda’yı kalabalığın içinden çekip alamayınca onu çatıya çıkarıp oradan kaçırmaya karar verdi. farkhunda’yı çatıya çıkardıkları sıra ise bir adam farkhunda’yı bacağından yakaladı ve aşağıya çekti. polis’in olaya müdahelesi de bu noktada bitti. o öldürülürken, bedeni paramparça edilip yakılırken öylece bekledi polisler.

farkhunda’nın çatıdan bu düşüşü işkenceli bir ölümün ilk adımı oldu. kalabalık farkhunda’yı yeniden yerde tekmelemeye başladı sonra onu yolun ortasına taşıdılar ve üstünden araba geçirdiler. ardından nehrin kenarına taşıyıp orada taşladılar ve en sonunda cesedi yakmaya karar verdiler. kadın kanlar içinde kaldığından kendi eşarplarını tutuşturup üstüne attılar ve alevlerin içinde kalan cesedi izlediler. bu linç olayının tamamı linci gerçekleştirenler tarafından kayda alındı ve internete yüklediler. başta yerel polis olayın üstünü kapatmaya çalışsa da televizyonlara ve uluslararası basına taşınan görüntüler geniş kapsamlı bir araştırmayı başlattı ve görüldü ki farkhunda’nın hiçbir suçu yoktu, iftira atılmıştı.
kesesini doldurmak için küçük kâğıt parçalarına dua yazıp insanlara hap gibi din satan o molla’nın bir kadının cüreti karşısında afallayıp “kuran yaktı bu kadın” iftirasıyla ortalığı velveleye veren dindar bir molla’nın iki dudağının arasındaydı bir kadının hayatı.


olaydan sonra babasını aradılar. ‘gel, kızın bir ‘günah’ işledi al götür’ dediler. öyle ya, bir din satıcısın sahtekârlığını yüzüne vurmaktan daha büyük bir ‘günah’ olabilir miydi? farkhunda bunu hak etmişti. hakkında bir sürü palavra uydurdular. ‘akli dengesi bozuk bir kadın, kuran yaktı’ dediler.

ama vahşice işlenen bu cinayetin ardından durum umdukları gibi olmadı. farkhunda’nın parçalanmış ve yakılmış bedeni binlerce afgan kadınının öfke seline dönüştü: yüzlerce yıldır süren bu erkek düzenine, alınmaya, satılmaya, tecavüze uğramaya ve aşağılanmaya karşı farkhunda’nın ölü bedeninde hayat bulan bir öfke seline. kadınları hayattan silen, zindanlara hapseden, erkeğin iki dudağından çıkan lafla öldüren o molla düzenine inat farkhunda’nın cenazesi binlerce kadının omuzlarında yol aldı. babası istedikleri gibi kızından utanmadı, onu lanetlemedi. ailesinin soyadını farkhunda olarak değiştirdi.


4 mayıs2015’te yapılan yargılamada 50 kişi tutuklanıp yargılandı. bunlardan 4 tanesine idam cezası verildi, 8 idam cezası ise uzun süreli hapis cezasına çevrildi. o sırada görevde bulunan polislere de olaya engel olmadıkları gerekçesiyle ceza verildi. fakat görüntülerde de gözüktüğü üzere olaya karışan kişi sayısı 100’den fazlaydı. bir de bunların dışında olaya müdahale etmeyip görüntü çeken insanlar da vardı. bunu da ‘bütün islam düşmanlarına örnek olsun’ diyerek sosyal medyaya yükleyenler vardı.
bir kadın, farkhunda malikzada, kendi doğrusunu söylemekten geri durmadığı için erkeğin sözüne göre hareket eden toplum tarafından yüzlerce kişinin dahil olduğu bir cinayette hayatını kaybetti. biri suçladı, diğerleri linç çağrısına koşarak katıldı, polis de olan biteni izleyip yardım etmeye çalışıyormuş ama elinden bir şey gelmiyormuş gibi davrandı. her kadın cinayeti gibi bu da sistemliydi, planlıydı. yüzlerce yıldır atılmaktaydı bu cinayetin temelleri. şimdi kadınlar, afgan kadınlarının farkhunda’nın ölümünden sonra gösterdiği cesaretle, isyanla sözünü söylemekten çekinmeyen, kendi doğrusu için, toplum onu dinlemediği için, devletin kolluk kuvvetleri göz ardı ettiği için hayatını kaybeden bütün kadınlara ve bunları yaşama potansiyeli olan yeryüzündeki bütün kadınlara bir yaşam borçluyuz. çünkü dünyanın her yerinde biliyoruz ki bizi dinimize, ırkımıza, ideolojimize bakmadan öldüren erkek egemen sisteme karşı kadınlar, kadınları yaşatacak.