habil aliyev ve kamançası

kemancheh veya kamānche da denilen bu enstruman, azerbaycan, iran ve türkiye'nin doğu anadolu bölgesinde bilinen ve yay ile çalınan bir çeşit kemençedir. anadolu’da ıklığolarak da bilinen formları bulunur. ık aslında eski türk-moğol dillerinde yay demektir. ık-lık ise yaylı(k) anlamına gelir tıpkı farsça'da keman ve kaman sözcüklerinin yay anlamına gelmesi gibi. yine aynı biçimde kemançenin çocuklarından olan rebab ise köken bakımından yine farsçada 'küçük yay' anlamına gelir. küçük yaylı çalgı anlamında kullanılır. kemankeş sözcüğünün de osmanlı devletinde ok-yay ustalarına verilen ad olduğunu da anımsamak gerek.

aslında klasik türk müziğinde bilinen ve en çok kullanılan kemençe türü bizans kemençesidir. artık günümüzde klasik kemençe olarak anılmaktadır. yapı olarak kamançadan oldukça farklılaşmıştır.

türkiye'deki kemençe, kemane, ıklığ gibi farklı türleri kullanılmaya devam etse de kamançanın asıl en yaygın olduğu topraklar iran, azerbaycan ve israil topraklarıdır. oralarda keman ailesi çalgılarının kralıdır denilebilir. türkiye'de gençler tarafından özellikle virtüöz mark eliyahu tarafından gündeme getirilmiştir.

bu çalgının pirlerinden olan habil aliyev ise 1927 – 2015 tarihleri arasında yaşamış azerbaycanlı bir kamança üstadıdır. klasik ve otantik bir icra tarzına getirdiği kıvraklıkla tanınmış, içli yorumları müziği orta doğu ülkeleri ve avrupa'da büyük beğeni toplamıştır. bayati şiraz adlı icrasını 30 yıldır zaman zaman bıkmadan dinlerim. deha düzeyindeki ustalıkta yerini şimdilerde, imamyar hasanov almıştır.

meraklısı için, habil aliyev'den bayati şiraz: