1.
istanbul'da bulunan, 4. yüzyılda inşa edilmiş kilise. kutsal havariler kilisesi ya da 12 havari kilisesi olarak da bilinir.
günümüzdeki fatih camii'nin yerinde bulunan alana, istanbul'un dördüncü tepesi üzerine başta i. konstantin kendisi için bir anıt mezar yaptırmış ve 337 yılında buraya defnedilmiş. 550 yılında ii. konstantin tarafından ikinci bir anıt mezar eklenen ve haç şeklinde bir planla tekrar kurulan kilise, bizans hükümdarları için 11. yüzyıla kadar anıt mezar görevi görmeye başlamış, bir çok bizans hükümdarı ve eşleri buraya defnedilmiş. buraya kutsal havarilerden aziz timotheos, aziz andreas ve aziz luka'nın kemikleri de gömülmüş. ayasofya kadar büyük olduğu düşünülen yapı, ayasofya'dan sonra en önemli ikinci kilise olarak biliniyor.
1204'teki latin işgaliyle kilise yağmalanmış ve imparatorların lahitleri soyulmuş. 1296 yılındaki depremle de hasar görmüş olan kilise, istanbul'un fethinden sonra kısa bir süre için rum patrikhanesi olarak kullanılmış. bina harap bir durumda olduğu için patrikhane 1455'te taşınmış. 1461 yılında kilise tamamen yıkılarak bulunduğu alana kilisenin yıkıntıları da kullanılarak fatih camii ve külliyesi inşa edildi.
bu konuyla ilgili en ilginç nokta şu, fatih sultan mehmet'in türbesi de bu alanda bulunuyor. önce şuraya halil inalcık'tan bir alıntı ekleyeyim:
gerek türk gerekse bizans geleneğine göre, hanlığın veya imparatorluğun merkezine fiilen sahip olan kişi, imparatorluğun da haklı sahibidir. fatih, istanbul'u aldıktan sonra kendisini roma imparatorluğu'nun tek meşru varisi saydı.
j. languschi'ye göre ''(fatih'in) iddiasınca dünyada bir tek imparatorluk, bir tek iman ve bir tek hükümdarlık olmalı imiş. bu birliği kurmak için de dünyada istanbul'dan daha layık bir yer yok imiş. bu şehir sayesinde hıristiyan dünyasını hükmü altına alabilirmiş.''
o, hanlık, gazilik ve kayserlikte, her üçünde de evrensel hakimiyetin yolunu görmekte idi.
halil inalcık, devlet-i aliyye, i. cilt, s. 111
yüzyıllar boyunca bizans imparatorluğu'nun hükümdarlarının defnedildiği bu alanda, kendini roma imparatorluğu'nun meşru varisi sayan ve amacı bir cihan devleti kurmak olan fatih sultan mehmet'in türbesinin de bulunması çok ilginç değil mi?
günümüzde, kilisedeki imparatorluk lahitlerinin bazıları istanbul arkeoloji müzesi'nin bahçesinde, ana binanın önünde sergileniyor.
kaynak 1 kaynak 2
1. görsel kaynağı 2. görsel kaynağı: ben çektim.
günümüzdeki fatih camii'nin yerinde bulunan alana, istanbul'un dördüncü tepesi üzerine başta i. konstantin kendisi için bir anıt mezar yaptırmış ve 337 yılında buraya defnedilmiş. 550 yılında ii. konstantin tarafından ikinci bir anıt mezar eklenen ve haç şeklinde bir planla tekrar kurulan kilise, bizans hükümdarları için 11. yüzyıla kadar anıt mezar görevi görmeye başlamış, bir çok bizans hükümdarı ve eşleri buraya defnedilmiş. buraya kutsal havarilerden aziz timotheos, aziz andreas ve aziz luka'nın kemikleri de gömülmüş. ayasofya kadar büyük olduğu düşünülen yapı, ayasofya'dan sonra en önemli ikinci kilise olarak biliniyor.
1204'teki latin işgaliyle kilise yağmalanmış ve imparatorların lahitleri soyulmuş. 1296 yılındaki depremle de hasar görmüş olan kilise, istanbul'un fethinden sonra kısa bir süre için rum patrikhanesi olarak kullanılmış. bina harap bir durumda olduğu için patrikhane 1455'te taşınmış. 1461 yılında kilise tamamen yıkılarak bulunduğu alana kilisenin yıkıntıları da kullanılarak fatih camii ve külliyesi inşa edildi.
bu konuyla ilgili en ilginç nokta şu, fatih sultan mehmet'in türbesi de bu alanda bulunuyor. önce şuraya halil inalcık'tan bir alıntı ekleyeyim:
gerek türk gerekse bizans geleneğine göre, hanlığın veya imparatorluğun merkezine fiilen sahip olan kişi, imparatorluğun da haklı sahibidir. fatih, istanbul'u aldıktan sonra kendisini roma imparatorluğu'nun tek meşru varisi saydı.
j. languschi'ye göre ''(fatih'in) iddiasınca dünyada bir tek imparatorluk, bir tek iman ve bir tek hükümdarlık olmalı imiş. bu birliği kurmak için de dünyada istanbul'dan daha layık bir yer yok imiş. bu şehir sayesinde hıristiyan dünyasını hükmü altına alabilirmiş.''
o, hanlık, gazilik ve kayserlikte, her üçünde de evrensel hakimiyetin yolunu görmekte idi.
yüzyıllar boyunca bizans imparatorluğu'nun hükümdarlarının defnedildiği bu alanda, kendini roma imparatorluğu'nun meşru varisi sayan ve amacı bir cihan devleti kurmak olan fatih sultan mehmet'in türbesinin de bulunması çok ilginç değil mi?
günümüzde, kilisedeki imparatorluk lahitlerinin bazıları istanbul arkeoloji müzesi'nin bahçesinde, ana binanın önünde sergileniyor.
kaynak 1 kaynak 2
1. görsel kaynağı 2. görsel kaynağı: ben çektim.
devamını gör...