hezeyan

aksi yönde yeterli rasyonel kanıt sunulmasına rağmen ikna edilemeyen düşünce sistemidir. diğer adı sanrı olup psikotik bozukluklar için temel bulgulardan biridir. her zaman saçma olmak zorunda değildir, gerçekdışı olmak zorunda değildir. önemli olan kişinin bu fikre nasıl ulaştığıdır. hezeyanda genelde sonuca çabuk varma (jumping to conclusion) durumu mevcuttur. örnek vermek gerekirse karısının telefonu meşgul olan bir adamın onun kendisini aldattığını düşünmesi ve buna emin olması bir kıskançlık hezeyanı olabilir. toplumun çoğuna göre sonuca varmak için yeterli kanıt yokken hezeysna sahibi kişiler az veriden bir sonuca ulaşır ve buna emin olurlar. başka kanıtlarla fikirleri değişmez. bir düşüncenin hezeyan olabilmesi için onun kültürel değerlerle açıklanamaması gerekmektedir. mesela yenidoğan bebeğe sarı yazma örtmenin onu sarılıktan, ya da kötülükten koruyacağına inanmak ülkemizde bir hezeyan değildir. ama başka bir ülkede hezeyan olabilir.
hezeyan çeşitli ruhsal hastalıklarda ve bedensel hastalıklarda ortaya çıkabilir. başlıcaları şizofreni, psikotik özellikli mani, psikotik özellikli depresyon, sanrılı bozukluk; diğer tıbbi durumlar olarak da bunama, deliryum tablosu, beyni etkileyen nörolojik hastalıklar olarak sayılabilir. hezeyanlar dirençli düşünce bozuklukları olduğundan hezeyanı olan bireylerle tartışmak amaçsız bir davranıştır. sanrıların içeriklerine göre de çeşitleri vardır, büyüklük sanrıları, paranoid sanrılar, eritomanik sanrılar örnek olarak verilebilir.

saçmalama, sayıklama, sabuklanma manalarına gelen kelime.

kaynak: tdk.

her geçen gün dünyanın içinde bulunduğu tanımı bu kelimeden daha iyi tanımlayan bir kelime bulamıyorum. öyle bir zaman düşünün ki, bir tarafta yapay zeka diye küçük bir tanrı icat edilmiş umarsızca tapınılıyor; diğer tarafta ise kan göl olmayı geçmiş okyanus halinde yaldır yaldır akıyor.

insanlık olarak insan değerinin bu kadar önemsenmediği, hor görüldüğü başka bir dönem var mıdır bilmiyorum. en insani şeylerden birisi olan kültürün bile otomatikleştirilmeye çalışıldığı, belki adorno'nun en pesimist düşüncelerinin bile ötesinde bir endüstriyelleşmeye maruz bırakıldığı bir çağdayız. akademik çalışmaların, müziğin, hatta romanların bile yapay zekaya yaptırılmaya çalışıldığı ve "başarılı" bulunduğu bu dönemde insan olmak ne demek bunu sorgulamadan edemez hale geldim. biz veri üreteci miyiz - bu teknokrat havarilerin hayal ettiği bir biçimde- ya da savaş adı bile verilmek istenmeyen "çatışma", "özel operasyon" denilerek üstü örtülen şiddet eylemlerinde ölmek mi varlık sebebimiz? ya da güç bela kazandığımız parayı aylık "abonelik", "kira", "fatura" ve "vergi" olarak vermekle mükellef ekonomik hayvanlar mıyız? tüm bunlar olup biterken hepimiz cep telefonlarına bakar halde yaşayan zombiler olarak hayatımıza güç bela devam ediyoruz.

başka bir varlığa yapılsa desteklemeyeceğim ama anlayabileceğim bir ötekileştirme bu ama bunu yapan insanın ta kendisi. öyle gelecek hayalleri kuruluyor ki burada insanın varlığı tartışılabilir hale geliyor. insanla alakalı gelecek hayalleri yokken - böyle bir umut verilmiyorken ben nasıl eleştireyim kendini ne sosyal ne de medya olan sosyal medya ile uyuşturan, ya da bir şekilde parayı bulmak adına bedenlerini metalaştıran insanları? bundan beş sene sonrasıyla alakalı en büyük umudumuz "hayatta kalmak", uzun vadeli gelecek planlarında ise eskiden varolan "intergalaktik imparatorluklar" yok, robotların çalıştığı, ürettiği ve hatta savaştığı şeyler var.

ve tüm bu şeyleri yapmaya çalışan, kendini değersizleştiren ve varlık sebebini yok etmeye çalışan şey yine insan. bu hezeyan değilse nedir ben bilmiyorum.

kusura bakmayın biraz depresif bir yazı oldu ama okuduğunuz için yine de teşekkür ederim.