jako

türkiyede en çok sahiplenilen papağan türüdür. kırmızı ya da bordo renkte kısa kuyrukları vardır. tüy rengi gri olan bu papağan yetenekli bir taklitçidir. eğitilirse sorularınıza cevap bile verebilir. oturup sohbet bile edebilirsiniz.

ortalama 23 yıl yaşayabilen şirin mi şirin papağan türü; alıp terk edecekseniz yapmayın. hiç bir canlı bunu hak etmez!

sevdiceğim bireyin hayali olan papağan türü. ne kakadu gibi ibiş görünür ne diğer papağanlar gibi cipcop renklidir, asildir. psittacus cinsidir, kongo jakosu ve timneh jakosu şeklinde iki alt türü vardır. maalesef 4000₺’dan başlamaktadır bu güzellikler. benim gibi bir köpek insanı bireyi bile afedersiniz kuşçu yapan daha üst düzey güzellikler için (bkz: macaw)

15 yaş civarında olan bir tanesi ile 3 senedir beraber olduğum hayvan. global literatürde ismi "afrika grisi / gri papağan" (african grey / grey parrot) şeklindedir. internet'te güzel konuşan, eğlenceli hareketler yapan, kedi gibi okşanılan hayvanları görüp sahiplenmek konusunda gaza gelmeyin. zorluklarını mutlaka araştırın. bazılarını yazmaya çalıştım:

diğer bütün hayvanlar gibi çevresel değişikliklere karşı duyarlıdır. oldukça duygusal hayvanlardır. duygusallık boyutu şaşırtıcı olabilir. küsme, tafra yapma gibi davranışlar bekleyebilirsiniz. hatta strese girerse kendi tüylerini yolarak (web'te görsellerde aratabilirsiniz) tepki gösterebilir. sadece çekirdekle beslemek, yeterince büyük olmayan kafeslerde tutmak, kafesten dışarı çıkarmamak, oyuncak vermemek, ışıksız ortamda tumak, sürekli ışık altında tutmak, ilgilenmemek bu hayvana yapılabilecek büyük kötülüklerdendir. sürü hayvanı olduklarından yalnızlığı sevmezler, insanların etkinliklerine katılmayı severler. diğer kıvrık gagalıların çoğu gibi kemirgendir. mobilya, kapı köşeleri, koltuk kumaşı, elektrik kablosu, çiçekler, telefon köşesi, klavye tuşu gibi nesneleri parçalamaya çalışmaktan oldukça haz alırlar. doğal hayatlarındaki gibi güneşle paralel olarak uyuyup uyanırlar. gece ışıklı ortamda ise mutlaka üstü örtülmelidir.

gagasıyla çok sert olmayan fındık ve ceviz gibi kabukluları kırabilen limon kasasının tahtasını parçalayarak küçük kürdanlara dönüştüren hayvan, çoluk çocuğun parmağını da kırabilir.
yeterince evcilse, zarar vermek için asla ısırmaz. ama şaka yollu veya uyarı yollu ısırıkları bile rahatlıkla kanatabilir.

bakım masrafı küçük türlere göre birazcık fazladır. suyunu 1-2 günde bir mutlaka değiştirmek gerekir, çok pisletir çünkü. eğer özel karışımlar, ek gıdalar, vb. gibi menüler hazırlamak zor gelecekse, en iyisi kaliteli bir pelet yem ile (versele laga nutribird p15 original, energy cube, vb.), beslenmesi tavsiye edilmektedir. pelet yeme ilaveten günlük taze sebze/meyve verilmesi yeterli olacaktır. avokado, soğan ve hazır gıda (çukulata, püskevit, vb.) gibi yasak yiyeceklerden kaçınmak gerekir. ayda 1 kilo civarı pelet yem tüketir. iyi bir pelet yemin kilosunu 2023 yılında 0,2 gram altın karşılığı alabiliyorum. pelet yemin açıkta alınmasını tavsiye etmem (çok güvenilir ve sürümü olan bir yer değilse). büyük pakette alınıp gelir gelmez 1kg kapalı kaplara koyup ışık almayan serin bir yerde muhafaza edilebilir.

evi pisletir. meyve/sebze yerken özellikle gagasıyla tutup kafasını sallar. yerlere ve duvara meyve pisliği yapışır kalır. feci toz yapar. tozun içinde bol miktarda kepek ve (özellikle tüy döküm zamanlarında birkaç ay boyunca) havada uzun süre asılı kalabilen ince tüyler vardır. bu açıdan sultan papağanlarına benzerler. kakaları küçük kuşlara nazaran oldukça büyüktür. yediği yeme göre değişmekle beraber yaklaşık 20 dakikada bir 1-3 çapında (top hali değil, yere yapıştığı hali) yere kaka bırakırlar. kafese dökülen ince tozları birkaç kanat çırpışıyla bütün odaya homojen olarak dağıtır.

oyuncak faktörü gerçekten önemlidir. zeki hayvan oldukları için oyalanacak bir şeyler verilmesi gerekir. biraz ahşap işlerine merakınız varsa kolay/ucuz/sağlıklı oyuncaklar yapabilirsiniz. tahtalar, dallar, doğal halat (jüt/kendir) kullanarak tünek, salıncak, merdiven, vb oyuncaklar yapabilirsiniz. doğal halatla oynamayı ve parçalamayı çok severler. boyalar, solventli yapıştırıcılar, parlatıcı gibi kimyasalları kullanmayın. işlenmiş ahşap ürünleri (mdf, kartonplak, vb. ürünler kimyasal içerirler) kullanmayın.

kakadu ve macaw kadar olmasa da biraz gürültü yapar. ıslıklar, araba kornaları, seyyar satıcılar gibi sokak seslerine evde aşina olursunuz. apartmanda ses izolasyonu iyi değilse, komşulardan şikayet gelebilir.

bazı durumlarda eşleşme psikolojisine girebilir. bu durum aylarca süren regl dönemi gibi düşünebilirsiniz. hormonal ve psikolojik birçok değişiklik olur. çok daha duygusal olurlar. agresif olabilirler. tüy dökümleri artabilir. dişi kuş ise kızgınlık yumurtası yapabilir ki bu durumda bir de enerji kaybı sorunu yaşanabilir. ışık düzeni, ortam sıcaklığı, yemdeki enerji miktarı, erojen bölgelerine dokunulması gibi bir çok faktör eşleşme durumlarını tetikleyebilir.

daha yazarım ama yoruldum. özetle; çocuk bakmak gibidir. sorumluluğu çok, vebali ağırdır. 50 yıl yaşama ihtimalini düşünerek bu kadar uzun bir süre çocuk kalacak bir canlıya bakabilecek misiniz, iyi düşünün. daha önce kuş beslemeyenlere başlangıç için bence uygun değildir. sultan papağanları başlangıç için çok çok daha uygundur. önemli bir nokta da papağanların kişilikleri olduğudur. birebir aynı türde olsa da; meraklılık, utangaçlık, cesaret, yüzsüzlük, agresiflik, oyunculuk, kıskançlık, gürültücülük, vb. gibi karakterler özellikleri hepsinde farklıdır.

bu kadar yazdığım sıkıntıya değer mi derseniz, kesinlikle değer. bir jako'nun dostluğunu, köpeğin dostluğuna benzetiyorum. sadıktır, sevecendir, ilgi ve oyun ister, kızarsa belli eder. bazen keyfi yerinde olur, bazen keyifli olmaz. sahibi ile yoğun ilişki kurar. hatta genelde tek kişi ilgilenirse, onunla bir nevi "çift" gibi hisseder kendini ve diğerlerine karşı kıskanmaya başlar.

eğer ki bir papağan sahiplenmeyi düşünüyorsanız; türlerin özelliklerini mutlaka iyi inceleyin. türe karar verdikten sonra "..... bakımının zorlukları" şeklinde arama motorlarında araştırın. türkçe arama yetmez, ingilizce araştırın. bütün ihtiyaçlarını karşılayabilecek durumda olup olmadığınızı değerlendirin.