kapı kontrol teorisi
başlık "seninki de dert mi diyen psikolog" tarafından 01.05.2021 13:27 tarihinde açılmıştır.
1.
ağrı duyusunun diğer duyuları devreye sokarak bastırılmasını açıklayan teoridir.
1
965 yılında melzack ve wall’un ortaya koyduğu kapı kontrol teorisi, ağrı ilgisi olmayan sinir akımlarının (örnekler: ağrıyan bölgeyi ovuşturmak, dikkati ağrıyan bölge dışında başka bir aktiviteye odaklamak) beyne ulaşmaya çalışan ağrı akımları (örnekler: bel ağrısı, fibromiyalji) ile yarıştığını söylemektedir. bu yarışma, aktarılabilen akımların sayısını kısıtlayan bir darboğaz ya da nöral kapı oluşturuyor. diğer bir deyişle, kişinin ağrıyan bölgeyi ovuşturması; ağrı ile ilgili olmayan akımların sayısını artırır ve ağrı ile ilgili akımların geçişini azaltır. sonuç olarak ağrı sinyalleri azaldığından ağrı hissi zayıflar. nöral kapı fiziki bir yapı değildir. onu daha çok beyne ulaşmaya çalışan ağrıyla ilgili akımlar ve ağrıyla ilgili olmayan akımlar arasındaki yarış olarak tanımlayabiliriz.
1
965 yılında melzack ve wall’un ortaya koyduğu kapı kontrol teorisi, ağrı ilgisi olmayan sinir akımlarının (örnekler: ağrıyan bölgeyi ovuşturmak, dikkati ağrıyan bölge dışında başka bir aktiviteye odaklamak) beyne ulaşmaya çalışan ağrı akımları (örnekler: bel ağrısı, fibromiyalji) ile yarıştığını söylemektedir. bu yarışma, aktarılabilen akımların sayısını kısıtlayan bir darboğaz ya da nöral kapı oluşturuyor. diğer bir deyişle, kişinin ağrıyan bölgeyi ovuşturması; ağrı ile ilgili olmayan akımların sayısını artırır ve ağrı ile ilgili akımların geçişini azaltır. sonuç olarak ağrı sinyalleri azaldığından ağrı hissi zayıflar. nöral kapı fiziki bir yapı değildir. onu daha çok beyne ulaşmaya çalışan ağrıyla ilgili akımlar ve ağrıyla ilgili olmayan akımlar arasındaki yarış olarak tanımlayabiliriz.
devamını gör...
2.
medulla spinalis arka boynuzunda bulunan laminalardaki nöronların, ağrı lifleri ile inhibe-aktive edilmesine dayanır.
non-nosiseptif a beta lifler, ll. laminadaki inhibitör ara nöronları aktive ederek lamina v'teki nöronların aktivasyonunu baskılar.
nosiseptif a delta ve c lifleri ise v. laminadaki nöronları aktive ederek, ll. laminadaki inhibitör ara nöronları inhibe eder. inhibe eden ara nöronları inhibe ediyorlar. yani inhibisyonu engelliyorlar. böylelikle ağrı üst merkezlere iletiliyor.
yani bazı afferent lifler ağrılı uyaranlara kapıyı açarken, bazıları kapatır.
(bkz: tens)
(bkz: ağrıyan yerin ovuşturulması)
non-nosiseptif a beta lifler, ll. laminadaki inhibitör ara nöronları aktive ederek lamina v'teki nöronların aktivasyonunu baskılar.
nosiseptif a delta ve c lifleri ise v. laminadaki nöronları aktive ederek, ll. laminadaki inhibitör ara nöronları inhibe eder. inhibe eden ara nöronları inhibe ediyorlar. yani inhibisyonu engelliyorlar. böylelikle ağrı üst merkezlere iletiliyor.
yani bazı afferent lifler ağrılı uyaranlara kapıyı açarken, bazıları kapatır.
(bkz: tens)
(bkz: ağrıyan yerin ovuşturulması)
devamını gör...