1.
karadeliklerin var oluşları nasıldır ? ömürleri nasıl geçer ? nasıl büyürler ve nasıl ölürler ? karadelik öldükten sonra ne olur ? kendimce bu konuya değinmek istiyorum.
karadelik denince hepimizin aklına en az bir defa böyle bir yapının neden var olduğu düşüncesi gelmiştir. "kainatta böyle bir yapı neden var ? bu yapının oluşumu nedir ? madem çok tehlikeli, her şeyi yok edebilme kapasitesine sahip, neden bu yapı yaratıldı ?"
önce karadelik nedir, buna bakalım. aslında sadece bir yıldız. ama büyük, çok büyük ve hatta devasa boyutlarda bir yıldız. güneşimizin ne kadar büyük olduğunu düşünün, işte onun milyonlarca katı büyüklükte bir yıldızın varlığı sizi de korkutmuyor mu ? haliyle bu kadar büyük bir yıldızın varlığını devam ettirebilmesi için tükettiği enerji de bir o kadar fazla olacaktır. tüketilecek enerji var olduğu sürece yıldız, yaşamını devam ettirecek. peki enerji bitince ? işte karadelik tam da burada devreye giriyor. devasa büyüklükte bir süpernova patlaması ile bu yıldız tüm katmanlarını uzay boşluğunun dört bir yanına savuruyor. her şey bir tarafa savruluyor ama yıldızın çekirdeğine ne oluyor ?
yıldız, patladığı anda simsiyah bir çarşafı kendi önüne, kendini çeperleyecek şekilde seriyor. yani tamamı ile uçsuz bucaksız simsiyah boşluk. ve yıldızın merkezi olan çekirdeğindeki tekillik bu simsiyah çarşafı kütle çekiminin alanında tutarak akıl almayacak şekilde bir çekim alanı meydana getiriyor. buna o çekirdeğin yer çekimi desek pek de yanlış olmaz. yapılan araştırmalara göre eminim ki; bu manzarayı çekim alanının dışındayken dahi görmek istemeyiz. işte bu şekilde karadelik meydana gelmiş oluyor. bu andan itibaren olay ufkuna giren her şeyi yutabilme kabiliyetine sahip. olay ufkuna giren her şeyi yutuyor ve büyüyor. yuttukça büyüyor, büyüdükçe yutuyor...
mevcut çalışmaların ışığında bakacak olursak, şu ana kadar kainattaki var olmuş olan hiç bir karadelik ölmüş değil. milyar yıl dediğimiz süreçler bizim kulağımıza ve aklımıza çok uzun süreler gibi gelse de karadelikler için fazlasıyla kısa süreçler. evrendeki her şeyin ve hatta evren'in bile bir sonu vardır ve bu durum değişmez bir kuraldır. "her şeyin bir sonu olmak zorunda."
trilyonlarca yıllar geçti. bahsettiğimiz herhangi bir karadeliğin yakınlarında artık yutulabilecek hiç bir madde, hiç bir nesne kalmadı. işte o andan itibaren enerji üretimi karadelik için tamamıyla durdu. uzayda tabiri caizse bir duman gibi kendi kendini yok etmeye, buharlaşmaya başladı. bu devam ettikçe küçülür ve salınır. trilyon yıllar boyu sürekli olarak bir şeyleri yutan bir yapı bir anda nasıl ölebilir ki ? tabii ki ölümü için de uzun bir süreç gerekli.
bu süre de tamamlandıktan sonra "hawking radyasyonu" veya "hawking ışıması" dediğimiz olay başlar. karadelik de artık yavaş yavaş ölmeye başlar. evren'in son temsilcileri de kainatta silinmeye, yok oluşa doğru gidiyor. peki karadelik öldükten sonra ne kaldı ?
evren'in asıl sahibi... "karanlık enerji"
artık kainatın genişleme hızı, karanlık enerjinin yoğunluğu ile yarışıyor sadece. bunlardan başka hiç bir varlık söz konusu değil. genişleme hızının, karanlık enerji yoğunluğundan fazla olduğu süre boyunca kainat sonsuza kadar, bir başına, yapayalnız, soğuk bir şekilde genişlemeye devam eder. ancak karanlık enerji dediğimiz enerji yoğunluğu, evrenin genişleme hızını geçtiği zaman ne olur ? işte o zaman her şey tam zıttına döner ve kainat'ın yok oluşu başlar...
karadelik denince hepimizin aklına en az bir defa böyle bir yapının neden var olduğu düşüncesi gelmiştir. "kainatta böyle bir yapı neden var ? bu yapının oluşumu nedir ? madem çok tehlikeli, her şeyi yok edebilme kapasitesine sahip, neden bu yapı yaratıldı ?"
önce karadelik nedir, buna bakalım. aslında sadece bir yıldız. ama büyük, çok büyük ve hatta devasa boyutlarda bir yıldız. güneşimizin ne kadar büyük olduğunu düşünün, işte onun milyonlarca katı büyüklükte bir yıldızın varlığı sizi de korkutmuyor mu ? haliyle bu kadar büyük bir yıldızın varlığını devam ettirebilmesi için tükettiği enerji de bir o kadar fazla olacaktır. tüketilecek enerji var olduğu sürece yıldız, yaşamını devam ettirecek. peki enerji bitince ? işte karadelik tam da burada devreye giriyor. devasa büyüklükte bir süpernova patlaması ile bu yıldız tüm katmanlarını uzay boşluğunun dört bir yanına savuruyor. her şey bir tarafa savruluyor ama yıldızın çekirdeğine ne oluyor ?
yıldız, patladığı anda simsiyah bir çarşafı kendi önüne, kendini çeperleyecek şekilde seriyor. yani tamamı ile uçsuz bucaksız simsiyah boşluk. ve yıldızın merkezi olan çekirdeğindeki tekillik bu simsiyah çarşafı kütle çekiminin alanında tutarak akıl almayacak şekilde bir çekim alanı meydana getiriyor. buna o çekirdeğin yer çekimi desek pek de yanlış olmaz. yapılan araştırmalara göre eminim ki; bu manzarayı çekim alanının dışındayken dahi görmek istemeyiz. işte bu şekilde karadelik meydana gelmiş oluyor. bu andan itibaren olay ufkuna giren her şeyi yutabilme kabiliyetine sahip. olay ufkuna giren her şeyi yutuyor ve büyüyor. yuttukça büyüyor, büyüdükçe yutuyor...
mevcut çalışmaların ışığında bakacak olursak, şu ana kadar kainattaki var olmuş olan hiç bir karadelik ölmüş değil. milyar yıl dediğimiz süreçler bizim kulağımıza ve aklımıza çok uzun süreler gibi gelse de karadelikler için fazlasıyla kısa süreçler. evrendeki her şeyin ve hatta evren'in bile bir sonu vardır ve bu durum değişmez bir kuraldır. "her şeyin bir sonu olmak zorunda."
trilyonlarca yıllar geçti. bahsettiğimiz herhangi bir karadeliğin yakınlarında artık yutulabilecek hiç bir madde, hiç bir nesne kalmadı. işte o andan itibaren enerji üretimi karadelik için tamamıyla durdu. uzayda tabiri caizse bir duman gibi kendi kendini yok etmeye, buharlaşmaya başladı. bu devam ettikçe küçülür ve salınır. trilyon yıllar boyu sürekli olarak bir şeyleri yutan bir yapı bir anda nasıl ölebilir ki ? tabii ki ölümü için de uzun bir süreç gerekli.
bu süre de tamamlandıktan sonra "hawking radyasyonu" veya "hawking ışıması" dediğimiz olay başlar. karadelik de artık yavaş yavaş ölmeye başlar. evren'in son temsilcileri de kainatta silinmeye, yok oluşa doğru gidiyor. peki karadelik öldükten sonra ne kaldı ?
evren'in asıl sahibi... "karanlık enerji"
artık kainatın genişleme hızı, karanlık enerjinin yoğunluğu ile yarışıyor sadece. bunlardan başka hiç bir varlık söz konusu değil. genişleme hızının, karanlık enerji yoğunluğundan fazla olduğu süre boyunca kainat sonsuza kadar, bir başına, yapayalnız, soğuk bir şekilde genişlemeye devam eder. ancak karanlık enerji dediğimiz enerji yoğunluğu, evrenin genişleme hızını geçtiği zaman ne olur ? işte o zaman her şey tam zıttına döner ve kainat'ın yok oluşu başlar...
devamını gör...