1.
devamını gör...
2.
tam lili marlen olarak açacaktım ki hazır açılmışı var. çünkü birden fazla yazılışı söylenişi var bu almanca şarkının. hatta ingilizce dahil olmak üzere farklı dillerde versiyonu bulunuyor. 2. dünya savaşında iki taraf askerlerinde sevilerek dinlenirmiş. 1981 yılında almanlar aynı isimde bir film yayınlamışlar.
devamını gör...
3.
türküsü. "akşam olur mektuplar hasretlik söyler-zagrep radyosunda lili marlen türküsü." attila ilhan yazar, ahmet kaya söyler. "marş söylemeden ölmek bize yakışmaz!"
devamını gör...
4.
3. dünya savaşı rüzgarlarının estiği şu günlerde, her yerlerden eski savaşlarla ilgili bilgi bombardımanına tutuluyoruz. ve lili marleen yeniden moda olmak üzere. şarkıyla ilgili o kadar çok bilgi kirliliği var ki. insanlar bu kadar alçak, utanmaz ve vahşiyken, bu kadar da romantize etmeye meyilli varlıklar: "bu ne yaman çelişki anne!"
ah ahmet kaya ah! senin de her konuda söyleyeceklerin vardı. attila ilhan'ın sözünü ettiğimiz ünlü lili marleen'le daha doğrusu 2. dünya savaşı'yla ilgili şiirini de bestelemek ve söylemek dahil. önce hem o, hem de o ünlü lili marleen. sonra da hikayenin -sanırım- gerçeği.
lili marleen şarkısının hikayesi:
1938 yılında norbert schultze ile hans leit tarafından almanya'da yazılmış. şarkıyı yayımlamak istemişler; ama hangi yayımcıya başvurdularsa geri çevrilmişler. 12 yayımcı. hiçbiri kabul etmemiş. sonunda isveçli bir kız, lala anderson adlı bir şarkıcı, şarkıyı beğenmiş, repertuarını almış. ne zaman bir yerde şarkı söylese " lilli marlene"i en sona saklıyormuş. boğuk, buğulu bir sesi varmış lala anderson'un.
lilli marlene basit bir şarkı. bir sürü subay tanıyan, ama sonunda askerin birine tutulan bir kızın öyküsünü anlatıyor. satırlarında gizli bir alay sezilen böyle şarkılardan bizde de çok var.
derken lala anderson plağa okumuş şarkıyı; şarkı yine tutulmamış.
bir gece belgrad tan yayın yapan bir alman istasyonu plağı çalmış. rommel'in "afrika korps"u için yayın yapıyormuş istasyon nokta elindeki plakların büyük çoğunluğu bombardımanlar sonucunda kırılmış, kullanılmaz duruma gelmiş. lilli marlene'i bulup çalmışlar. ertesi sabah bütün "afrika korps"un dilinde "lili marlene" dolaşıyormuş. alman istasyonuna şarkının yeniden çalınması için mektuplar yağmaya başlamış.
şarkının afrika'da gördüğü bu ilgi berlin'de duyulmuş eskiden bir opera sanatçısı olan mademe goering "lili marlene"i seçkin bir nazi topluluğuna söylemiş bir gece. ansızın ün kazanıvermiş şarkı, durmadan alman radyosunda çalınmaya başlanmış. sonunda galiba goering şarkıdan bıkmış, gizlice bir yasak kararı çıkarı vermiş. ama bu arada olan olmuş bir kere. lala anderson "askerlerin sevgilisi"haline gelivermiş. elden ele resimleri dolaşıyor, sahra'daki portatif gramofonlardan buğulu sesi yükseliyormuş.
şimdiye kadar yalnız almanları ilgilendiren bir konuydu lili marlene. ingiliz 8. ordusu bazı alman askerlerini esir alıp da şarkının plaklarını buluncaya kadar. lili marlene önce 8. ordu'da dilden dile dolaştı. arkasından avustralyalıların dillerine takıldı. üstelik avustralyalılar şarkının sözlerinde değiştirdiler. bir kızın kirli serüvenlerini anlatan bir alman şarkısı... komutanlar pek hoş karşılamadı bunu. az kalsın yasaklayacaklardı. ama yalnız ingiliz ordusu değil, amerikalıların bir ordusu da lili marlene'i tutmuştu. yasak kararının bir yarar sağlamayacağını gören komutanlar, askerlerin müzik zevklerine karışmamayı uygun buldular.
şimdi (1943) lili marlene yine söyleniyor afrika'da; bu kere söyleyenler amerikan askerleri. ne yapsınlar, baştakiler bu kere şarkının sözlerini olduğu gibi değiştirdiler. müzik aynı müzik, ama alman aleyhtarı bir şarkı çıktı lili marlene. böylesi tutar mı, zaman gösterecek. kışla duvarlarının arkasında yine eskisi gibi söyleneceğini inananlar çok.
(john steinbeck- bir savaş vardı- 1943)
ah ahmet kaya ah! senin de her konuda söyleyeceklerin vardı. attila ilhan'ın sözünü ettiğimiz ünlü lili marleen'le daha doğrusu 2. dünya savaşı'yla ilgili şiirini de bestelemek ve söylemek dahil. önce hem o, hem de o ünlü lili marleen. sonra da hikayenin -sanırım- gerçeği.
lili marleen şarkısının hikayesi:
1938 yılında norbert schultze ile hans leit tarafından almanya'da yazılmış. şarkıyı yayımlamak istemişler; ama hangi yayımcıya başvurdularsa geri çevrilmişler. 12 yayımcı. hiçbiri kabul etmemiş. sonunda isveçli bir kız, lala anderson adlı bir şarkıcı, şarkıyı beğenmiş, repertuarını almış. ne zaman bir yerde şarkı söylese " lilli marlene"i en sona saklıyormuş. boğuk, buğulu bir sesi varmış lala anderson'un.
lilli marlene basit bir şarkı. bir sürü subay tanıyan, ama sonunda askerin birine tutulan bir kızın öyküsünü anlatıyor. satırlarında gizli bir alay sezilen böyle şarkılardan bizde de çok var.
derken lala anderson plağa okumuş şarkıyı; şarkı yine tutulmamış.
bir gece belgrad tan yayın yapan bir alman istasyonu plağı çalmış. rommel'in "afrika korps"u için yayın yapıyormuş istasyon nokta elindeki plakların büyük çoğunluğu bombardımanlar sonucunda kırılmış, kullanılmaz duruma gelmiş. lilli marlene'i bulup çalmışlar. ertesi sabah bütün "afrika korps"un dilinde "lili marlene" dolaşıyormuş. alman istasyonuna şarkının yeniden çalınması için mektuplar yağmaya başlamış.
şarkının afrika'da gördüğü bu ilgi berlin'de duyulmuş eskiden bir opera sanatçısı olan mademe goering "lili marlene"i seçkin bir nazi topluluğuna söylemiş bir gece. ansızın ün kazanıvermiş şarkı, durmadan alman radyosunda çalınmaya başlanmış. sonunda galiba goering şarkıdan bıkmış, gizlice bir yasak kararı çıkarı vermiş. ama bu arada olan olmuş bir kere. lala anderson "askerlerin sevgilisi"haline gelivermiş. elden ele resimleri dolaşıyor, sahra'daki portatif gramofonlardan buğulu sesi yükseliyormuş.
şimdiye kadar yalnız almanları ilgilendiren bir konuydu lili marlene. ingiliz 8. ordusu bazı alman askerlerini esir alıp da şarkının plaklarını buluncaya kadar. lili marlene önce 8. ordu'da dilden dile dolaştı. arkasından avustralyalıların dillerine takıldı. üstelik avustralyalılar şarkının sözlerinde değiştirdiler. bir kızın kirli serüvenlerini anlatan bir alman şarkısı... komutanlar pek hoş karşılamadı bunu. az kalsın yasaklayacaklardı. ama yalnız ingiliz ordusu değil, amerikalıların bir ordusu da lili marlene'i tutmuştu. yasak kararının bir yarar sağlamayacağını gören komutanlar, askerlerin müzik zevklerine karışmamayı uygun buldular.
şimdi (1943) lili marlene yine söyleniyor afrika'da; bu kere söyleyenler amerikan askerleri. ne yapsınlar, baştakiler bu kere şarkının sözlerini olduğu gibi değiştirdiler. müzik aynı müzik, ama alman aleyhtarı bir şarkı çıktı lili marlene. böylesi tutar mı, zaman gösterecek. kışla duvarlarının arkasında yine eskisi gibi söyleneceğini inananlar çok.
(john steinbeck- bir savaş vardı- 1943)
devamını gör...