1.
ulusal komünizmin (galiyevizm olarak da bilinir) kurucusu olan, sovyetlerde yaşamış tatar lider. sosyalist bir türkistan devleti kurmayı hedeflemişti, bu devlette, asya'daki müslüman türkleri birleştirmeyi istiyordu. aslında "galiyev" değil de, alioğlu'ydu sanırsam, sonra galiyev olarak ün kazandı.
ayrıca bolşevik ihtilali dört büyükleri arasında yer alır. diğer üç kişi, lenin, stalin ve troçki'dir. zaten bu 4 kişi birlikte anılırlar. biz tekin değilmişiz zamanında.
mirsaid, 1940 senesinde kurşuna dizilerek idam edildi fakat bazı kaynaklar bunu şüpheli bulmaktadır.
ayrıca bolşevik ihtilali dört büyükleri arasında yer alır. diğer üç kişi, lenin, stalin ve troçki'dir. zaten bu 4 kişi birlikte anılırlar. biz tekin değilmişiz zamanında.
mirsaid, 1940 senesinde kurşuna dizilerek idam edildi fakat bazı kaynaklar bunu şüpheli bulmaktadır.
devamını gör...
2.
dünya devrimine, ezilen doğu halklarının, gelişmiş batı halklarını kuşatması sonucunda varılabileceğini düşünen bolşeviktir. düşünceleri bizi, enternasyonalizmin hiçbir zaman varolamayacağı sonucuna götürecektir.
devamını gör...
3.
1917 bolşevik ihtilâli’nin, lenin, stalin, troçki ile birlikte dört büyüğünden biridir. tatar kızıl ordusunun başında beyaz ordunun yenilmesinde hayati rolü olmuştur.
milli komünizm fikrinin kurucusu ve teorisyenidir. türk solu onunla doğan avcıoğlu’nun, asya’da marksizm ve milliyetçilik kitabına yazdığı önsöz ile tanışmıştır. fakat gerçek anlamda onunla tanışmamız 90 sonrasında atilla ilhanın yazılarıyla mümkün olmuştur.
hayatına dair bilgiler, daha çok 23 mayıs 1923’te kendisinin kaleme aldığı “ben kimim” başlıklı otobiyografisine dayanmaktadır. bu otobiyografiyi devlet suçlusu olarak tutuklu olduğu sırada savunma amaçlı yazıp stalin ve troçkiye göndermiştir.
“kendimi ancak ekim devrimi sırasında ve devrimin ilk yıllarında özgür hissettim… ama bana şöyle dedikleri günden beri: sen kölesin ve biz sana güvenmiyoruz , - ve bu ekim devriminin üçüncü yılında oldu, - ben tekrar kendimi köle hissettim.”
uluslararası sosyal devrim çalışmasında metropol proletaryasının rolünü ve önemini yeniden değerlendirmiş ve yeni teorilerini bu zeminde oluşturmuştur.
ona göre dünya burjuvazisine karşı tam zafer elde edilmesi için sadece batı avrupa proletaryasının gücünün yeterli olduğu fikri yanılgıdır.
çünkü batı proletaryası, kapitalist metropol ekonomi sistemi içinde sömürgelerin sömürülmesi konusunda burjuvazinin yandaşı konumuna sahiptir; ister istemez kendi burjuvazisinin karının belli bir kısmını paylaşmaktadır. ingiliz ya da amerikan işçisinin maddi konumu da sömürge işçisinin konumundan kat kat daha iyidir ve sömürgelerin sömürülmeleri sayesinde yarattığı kültürden yararlanma olanağına sahiptir.
galiyev, rusya merkezli komünizme karşı turan sosyalist devleti ve sömürgeler enternasyonali tezlerini geliştirmiştir. sosyalizmin uygulanmasında, ideolojik olarak evrensel bir geçerlilikten ziyade milletlerin kendilerine has şartlarının uygulamada belirleyici olması gerektiğini savunmuştur.
“galiyevizm olarak da değerlendirilen “sömürgeler enternasyonali” tezi genel anlamda iki aşamalı bir programdı. ilk aşamada sırasıyla tatar-başkırt devleti, türkistan cumhuriyeti ve turan federal halklar sosyalist cumhuriyeti tesis edilecek, daha sonra azerbaycan ile altay ve çuvaş bölgesindeki türk toplulukları dahil edilerek sovyetler birliği’ndeki bütün müslüman ve türk halklarının siyasî birliği tamamlanacak, ikinci aşamada ise benzer birliklerini oluşturmuş bütün dünyanın mazlum halklarının sömürgeler enternasyonali gerçekleştirilecekti.”
sultan galiyev, sömürgelerin bağımsızlık hareketine destek vermenin uluslararası sosyal devrimin çıkarına olduğunu savunurken onun bu fikri, stalin tarafından “milli sapma” olarak görülmüştür.
ölümü ise tartışmalıdır. 1940 yılında almanlara karşı savaştığı dahil bir çok teori vardır.
daha önce de defalarca kez devrim karşıtı örgüt kurmak, basmacı hareketi ile bağlantısı olmak gibi suçlarla sürülen, yıllarca tutuklu kalan sultan galiyev, sbkp mk’ya bağlı parti denetleme komitesi, marksizm-leninizm enstitüsü, sscb başsavcılığı ve sscb kgb tarafından 29 mayıs 1990 tarihinde hazırlanan belgeye göre 19 mart 1937’de tekrar tutuklanmış ve sscb yüksek mahkemesi askeri kurulu’nun 8 aralık 1939 tarihli kararına istinaden 28 ocak 1940’ta kurşuna dizilerek idam edilmiştir.
“sultan galiyev’in karşı devrimci örgütü” adını taşıyan mesele üzerinde çalışan gpu eski görevlileri y. s. aysenberg, k. p. konstantinov ve h. s. petrosyan daha sonra çeşitli görev dosyaları üzerinde çalışırken yaptıkları sahtekarlıklardan dolayı cezaya tabi tutulmuşlardır.
29 mayıs 1990’da sultan galiyev ve arkadaşlarının itibarının iade edilmesi kararı
“sultan galiyev örgütüne dair delil olarak gösterilenlerin çoğu, moskova’da devlet yönetiminde oluşan durum ve kadro düzenlemeleri hakkında konuşulan ve j. v. stalin’in hatalarının eleştirildiği hemşehri toplantıları ve aile kutlamalarından ibarettir.”
ifadeleri ile ilan edilmiştir.
milli komünizm fikrinin kurucusu ve teorisyenidir. türk solu onunla doğan avcıoğlu’nun, asya’da marksizm ve milliyetçilik kitabına yazdığı önsöz ile tanışmıştır. fakat gerçek anlamda onunla tanışmamız 90 sonrasında atilla ilhanın yazılarıyla mümkün olmuştur.
hayatına dair bilgiler, daha çok 23 mayıs 1923’te kendisinin kaleme aldığı “ben kimim” başlıklı otobiyografisine dayanmaktadır. bu otobiyografiyi devlet suçlusu olarak tutuklu olduğu sırada savunma amaçlı yazıp stalin ve troçkiye göndermiştir.
“kendimi ancak ekim devrimi sırasında ve devrimin ilk yıllarında özgür hissettim… ama bana şöyle dedikleri günden beri: sen kölesin ve biz sana güvenmiyoruz , - ve bu ekim devriminin üçüncü yılında oldu, - ben tekrar kendimi köle hissettim.”
uluslararası sosyal devrim çalışmasında metropol proletaryasının rolünü ve önemini yeniden değerlendirmiş ve yeni teorilerini bu zeminde oluşturmuştur.
ona göre dünya burjuvazisine karşı tam zafer elde edilmesi için sadece batı avrupa proletaryasının gücünün yeterli olduğu fikri yanılgıdır.
çünkü batı proletaryası, kapitalist metropol ekonomi sistemi içinde sömürgelerin sömürülmesi konusunda burjuvazinin yandaşı konumuna sahiptir; ister istemez kendi burjuvazisinin karının belli bir kısmını paylaşmaktadır. ingiliz ya da amerikan işçisinin maddi konumu da sömürge işçisinin konumundan kat kat daha iyidir ve sömürgelerin sömürülmeleri sayesinde yarattığı kültürden yararlanma olanağına sahiptir.
galiyev, rusya merkezli komünizme karşı turan sosyalist devleti ve sömürgeler enternasyonali tezlerini geliştirmiştir. sosyalizmin uygulanmasında, ideolojik olarak evrensel bir geçerlilikten ziyade milletlerin kendilerine has şartlarının uygulamada belirleyici olması gerektiğini savunmuştur.
“galiyevizm olarak da değerlendirilen “sömürgeler enternasyonali” tezi genel anlamda iki aşamalı bir programdı. ilk aşamada sırasıyla tatar-başkırt devleti, türkistan cumhuriyeti ve turan federal halklar sosyalist cumhuriyeti tesis edilecek, daha sonra azerbaycan ile altay ve çuvaş bölgesindeki türk toplulukları dahil edilerek sovyetler birliği’ndeki bütün müslüman ve türk halklarının siyasî birliği tamamlanacak, ikinci aşamada ise benzer birliklerini oluşturmuş bütün dünyanın mazlum halklarının sömürgeler enternasyonali gerçekleştirilecekti.”
sultan galiyev, sömürgelerin bağımsızlık hareketine destek vermenin uluslararası sosyal devrimin çıkarına olduğunu savunurken onun bu fikri, stalin tarafından “milli sapma” olarak görülmüştür.
ölümü ise tartışmalıdır. 1940 yılında almanlara karşı savaştığı dahil bir çok teori vardır.
daha önce de defalarca kez devrim karşıtı örgüt kurmak, basmacı hareketi ile bağlantısı olmak gibi suçlarla sürülen, yıllarca tutuklu kalan sultan galiyev, sbkp mk’ya bağlı parti denetleme komitesi, marksizm-leninizm enstitüsü, sscb başsavcılığı ve sscb kgb tarafından 29 mayıs 1990 tarihinde hazırlanan belgeye göre 19 mart 1937’de tekrar tutuklanmış ve sscb yüksek mahkemesi askeri kurulu’nun 8 aralık 1939 tarihli kararına istinaden 28 ocak 1940’ta kurşuna dizilerek idam edilmiştir.
“sultan galiyev’in karşı devrimci örgütü” adını taşıyan mesele üzerinde çalışan gpu eski görevlileri y. s. aysenberg, k. p. konstantinov ve h. s. petrosyan daha sonra çeşitli görev dosyaları üzerinde çalışırken yaptıkları sahtekarlıklardan dolayı cezaya tabi tutulmuşlardır.
29 mayıs 1990’da sultan galiyev ve arkadaşlarının itibarının iade edilmesi kararı
“sultan galiyev örgütüne dair delil olarak gösterilenlerin çoğu, moskova’da devlet yönetiminde oluşan durum ve kadro düzenlemeleri hakkında konuşulan ve j. v. stalin’in hatalarının eleştirildiği hemşehri toplantıları ve aile kutlamalarından ibarettir.”
devamını gör...
4.
mirsaid sultangaliyev, mollanur vahidov gibileri ile birlikte ulusal komünizmin fikir babalarından birisi olan tatar türk'ü siyasetçi ve devrimci. mirsaid sultangaliyev'in tatar türkçesi'ndeki gerçek adı, alioğlu mir seyyit sultan olarak geçer. sultan galiyev'in amacı, ekim devrimi'yle birlikte yıkılmış rus çarlığı'nı fırsat bilerek orta asya'da sosyalist bir türkistan devleti kurmaktı fakat galiyev, eski ortakları lenin ile sıtalin'in ihanetine uğradı. sultan galiyev, özellikle attila ilhan'ın şiirlerinde sıkça geçen kişilerden birisiydi. mirsaid sultangaliyev'in düşünceleri, sosyalizm içerisinde galiyevizm[alioğluculuk] olarak bilinir.
devamını gör...