nanahboozho

kızılderili mitolojisindeki yarı tanrı varlıktır. wenabozho ya da nanabushu diye de anılır.

nanahboozho tanrısal bir varlıktır ve çok güçlü bir kahramandır. bu özelliklerinin yanısıra yüce ruh’un dünyaya yolladığı yardımcıdır da.

insanlara bir nevi öğretmen olarak gönderilmiştir ancak yardımcı olması için gönderildiği insanlar kızılderili kabileleri olduğu için onlara öğretebilecekleri de sınırlıdır. nanahboozho insanlara karınlarını doyurmak için avlanmayı, tarım yapmayı ve balık tutmayı öğretir. ancak bunlar kızılderililer için yeterli olmayacağı için onlara isimleri ve bu isimlerin anlamını da öğretir.

nanahboozho tuhaftır, garip bir yarı tanrıdır. şekil değiştirme özelliğine sahiptir, hatta bir av esnasında öldürdüğü ayının beynini yemek için yılan haline gelmiş ancak bu şekil değiştirme neredeyse ölümüne neden olmuştur.

ama tabii ki yarı tanrı olduğu için ölümsüzdür. ne ateş yakabilir bu yarı tanrıyı ne de su boğabilir. kung fu tekniği ile sıcağın zihninden silmiş gibi ateşlerin arasına dalabilir ya da suyun en dibine inip yine de nefes almaya devam edebilir.

kızılderililer bu yarı tanrıdan çok yardım görmüş olsa da öfkelendiği zaman ne yapacağı belli olmadığı ve çok da çabuk öfkelendiği için onunla ilgili ciddi sıkıntılar da yaşamıştır.

adalete çok inanan nanahboozho sinirlendiğinde çok da adil bir tanrı değildir. ağaçları kırbaçlayıp hayvanları parçaladığına şahit olursanız eğer sakinliğinizi koruyun.

wat cheer!

esasen chippewa'lara * ait bir mittir ve ikizi ile birlikte anılır. aslında kendisi ile ilgili anlatılan korkutucu hikâyelerin çoğu navajo kökenlidir. genelde ona atfedilen olumsuz davranış biçimleri de navajo kaynaklıdır. bunun sebebi de ufak bir kavram kargaşasıdır. bakın bu garibim efendi huylu bir yarı tanrıdır esasında. insanolunbiraz dostumuz yazmış zaten, öğretmendir evveliyatında. amma velâkin kendisi tavşan çıkışlı bir abimizdir ve kendisini kurt/çakal kırması ile karıştıranlar onu yee naaldlooshiit'in habis özelliklerine bulamışlardır. yani chippewa inancında ve algısında olmayan bazı kavramlar navajolar'dan araklanarak kendisine atfedilmiştir.

navajolar açısından gecenin yaratıkları ve yer altı yaratıkları genelde çakal/kurt kırması ya da çakal formundadır. bazen de bu formların yarısı insan vücudu halini alır ki, o kısmı yee naaldlooshiit başlığında yazmıştım sanırım. hah işte her ne olmuşsa olmuş ve tanrısal güçlere sahip bu güzel abimiz dolandırıcı, güvenilmez, asabi, cani, aç gözlü ve benzeri özelliklerle bezenerek tenzili rütbeye uğramış ve saygınlığını kaybetmiştir. yani bir deli kuyuya taşı sallamış bu güzel öğretmenin itibarını fena halde zedelemiştir. tavşan orijinli bu yüce kişiliği çakal haline getirenlerin hesap vermesi lazım lakin ona gelene kadar kızılderili kültürünün üzerinden silindir gibi geçildiğini düşününce bu tarz farklı hikâyelerin oluşması da kaçınılmaz oluyor. kabileleri yek vücut düşünüp, hepsinin hikayelerini, efsanelerini ve masallarını birbirlerine karıştırmak sureti ile ortaya karışık abidik gubik, saçma sapan hikâyeler servis ediyorlar.

yani şu açıdan bakmakta fayda var; misal her kabile de kutsal ruh dediğiniz kavramın adı ve özellikleri dahi farklıdır. lakotalar wakan tanka derler, cheyenne'ler heammawihio, onlarla ilgili efsaneler ve bazı özellikler dahi farklılık gösterir. ez cümle; navajo'nunkini al chippewa'ya ver. cheyenne'ninkini al lakota'ya ver tarzı bir anlayış suyu bulandurmaktan başka bir halta yaramıyor. bu arada oglalalakota'nın gidişinden beri kızılderililere dair adam akıllı başlık görmüyordum, gördüğüme sevindim. iyi oldu böyle. emrebey003'de arada açıyor onun da hakkını yemeyelim tabi. *