reji idaresi

osmanlı'nın son döneminde yaşanan, tarihimizin yüz karası sayfalarından biri.
osmanlı, ülkenin borçlarını ödemek için ülke içindeki tüm tütün, tuz ve alkol ticaretini düzenleme ve sadece kendileri üretme imtiyazı alan beş avrupa bankasının kurduğu idareye rejı idaresi denirdi.
reji idaresi, kendi kolluk güçleri olan devlet içinde devletti. (bkz: reji kolcuları.) köylü kendi içeceği tütünü bile, evinin arka bahçesine ekmiş olsa dahi önce 3 kuruşa bu idareye satar, sonra 10 kuruşa geri alırdı. idareden izin almadan tütün, tuz ve alkolü bir yerden bir yere nakletmek yasaktı. reji kolcularının vur emri vardı. kaçakçılık yapan, kaçakçılık yaptığından kuşkulanılan ve tabi elleri armut toplamayan bazı "kaçakçı teröristlerin (!)" vurduğu kolcular da dahil olmak üzere rejinin hüküm sürdüğü 40 yıldan fazla sürede 20 binden fazla osmanlı yurttaşı ölmüştür reji idaresi süresince.

fransızların olumsuz etkisi daha büyüktür ve türkiye cumhuriyeti tarafından kapatılması da onur kaynağı. özetle “gel kardeşim, senin bi borcun var. sana muazzam bir sistem geliştireceğim ve borçlarınla bize bağlı kalacaksın” demenin kibar versiyonu.