1.
yaklaşan uyaranlar looming stimuli
başlığın yarısı türkçe yarısı inbir sineğiveya bir böceği, yakalamak üzere sineğin ya da böceğin görüş alanında kalmak üzere, mesela elimizi kaldırırsak sinek uçar, böcek kaçar gider.
sinek üzerinden gidelim. sineğin üzerinde, en ufak esintiyi bile hisseden kıllar vardır. sineğe arkadan yanaşır ve elimizi hareket ettirirsek sinek yine uçar. çünkü elimizin o hareketinin yarattığı hava akımını hissederler. elimizin hareketi tehlike demektir ve sinek kaçması gerektiğini bilir.
bu bilme, öğrenilmiş bir şey değildir. hayvanın genlerine yazılmış bir kodun marifetidir. sineğin gözlerinde bulunan ve looming stimulus denilen sinirler sayesinde sinek saniyenin %5'inden daha kısa sürede tepki verir. sineğin evrimleşme sürecinde bu sinirlere sahip olmayan sinekler av olup nesilleri tükenmiştir.
bugün halâ bu sinirlere sahip olmayan böcekler vardır. bunlar kendilerini başka yöntemlerle avcılardan korumaktadırlar.
işin ilginç yanı: aynı savunma mekanizması tüm üst hayvanlarda, bu arada insanda da vardır.
yüzümüze gelen bir topu, yüzümüze çarpmadan çok önce algılarız. topun çarpması insanların tepki verme süresinin uzun olmasıdır. saniyenin %20sinden uzun.
yanımızdan bir gölge geçtiği zaman onu bize saldıracak bir şey sanmamız da aynı mekanizmanın eseridir.
kısaca evrimin mekanizması tüm canlılarda aynı: alarmda kal. alarm yanlış olabilir ama bunda sadece ürker, korkarsın. biir bedel ödemezsin.
ama tehdit gerçekse bunu bedel ödemeden savuşturmanun yolu erkekn uyarıdır.
sinek üzerinden gidelim. sineğin üzerinde, en ufak esintiyi bile hisseden kıllar vardır. sineğe arkadan yanaşır ve elimizi hareket ettirirsek sinek yine uçar. çünkü elimizin o hareketinin yarattığı hava akımını hissederler. elimizin hareketi tehlike demektir ve sinek kaçması gerektiğini bilir.
bu bilme, öğrenilmiş bir şey değildir. hayvanın genlerine yazılmış bir kodun marifetidir. sineğin gözlerinde bulunan ve looming stimulus denilen sinirler sayesinde sinek saniyenin %5'inden daha kısa sürede tepki verir. sineğin evrimleşme sürecinde bu sinirlere sahip olmayan sinekler av olup nesilleri tükenmiştir.
bugün halâ bu sinirlere sahip olmayan böcekler vardır. bunlar kendilerini başka yöntemlerle avcılardan korumaktadırlar.
işin ilginç yanı: aynı savunma mekanizması tüm üst hayvanlarda, bu arada insanda da vardır.
yüzümüze gelen bir topu, yüzümüze çarpmadan çok önce algılarız. topun çarpması insanların tepki verme süresinin uzun olmasıdır. saniyenin %20sinden uzun.
yanımızdan bir gölge geçtiği zaman onu bize saldıracak bir şey sanmamız da aynı mekanizmanın eseridir.
kısaca evrimin mekanizması tüm canlılarda aynı: alarmda kal. alarm yanlış olabilir ama bunda sadece ürker, korkarsın. biir bedel ödemezsin.
ama tehdit gerçekse bunu bedel ödemeden savuşturmanun yolu erkekn uyarıdır.
devamını gör...