şart teorisi

almancası äquivalenztheorie olan ceza hukuku kavramı.

neticeyi meydana getirmek için varlığı zorunlu her şartı, neticenin sebebi sayan bu teori, şartlar arasında herhangi bir ayrım yapmamaktadır. neticenin herhangi bir şartını gerçekleştiren kişi, yalnızca gerçekleştirdiği bu şarttan sorumludur.

örneğin, araba sürüyorsunuz ve hemen önünüzdeki otomobil çok çok yavaş gitmekte. bu yüzden onu sollamak ihtiyacı duydunuz aceleniz olduğundan. fakat karşınızdaki aracı geçer geçmez bir yaya karşınıza çıkıveriyor ve ona çarpıyorsunuz. yaya ölüyor veya yaralanıyor. bu bağlamda yayanın uğramış olduğu zarardan hem siz hem de karşınızdaki otomobil sorumludur. şart teorisi işte bunu söylemektedir. tabii biz hukukumuzda bu teoriyi kabul etmiyoruz. ve modern hukuk da bildiğim kadarıyla bu teoriyi kabul etmemekte.

cezai sorumluluğu çok genişleten bir teoridir. zira bu mantıkla adem ve havva'ya kadar gidilebilir. örneğin, kasten yaralama suçunun silahla işlenmesi halinde silahı üreten kişi de bu suçtan sorumlu olur. her ne kadar ceza hukuku sorumluluğunu genişletse de nedensellik bağının temelini oluşturan teoridir. üstteki yazarın aksine türk ceza hukuku sisteminde nedensellik bağını açıklayan teori bu teoridir. ancak bu teori, (bkz: objektif isnadiyet teorisi) ile sınırlandırılmıştır.