1.
insanların olayları başarı odaklı değerlendirilmesi ve başarısızlıkları göz ardı etmesiyle ünlü bir mantık yürütme hatasıdır.
örneğin 2.dünya savaşında ingiliz ordusu uçaklarının düşürülme oranını azaltmak için bazı bölgelerine zırh kaplaması yapmaya çalışıyor. uçağın ağırlığı ve malzeme yetersizliğinden dolayı her yer zırhla kaplanmıyor, bunlar da uçağın en çok mermi alan bölgeleri zırh ile kaplıyorlar. fakat bu yöntemin geri dönen uçak sayısını çoğaltmadığını fark ediyorlar. abraham wald adlı bir istatistikçi olaya el atıyor ve zırh kaplamaları gereken asıl yerlerin geri dönen uçakların mermi yemediği bölgeler olduğunu iddia ediyor. bazı uçakların bu bölgelere darbe alıp düştüğünü, hayatta kalanların ise diğer bölgelere mermi aldıkları için geri döndüklerini açıklıyor. kısacası geri dönen uçakların mermi aldıkları yerler, onları düşürebilecek (başarısızlığa uğratan) noktalar değil.
bir başka örnek, bolt‘un her yarıştaki başarısı göze sokulurken olimpiyatlara katılmaya hak bile kazanamayan milyonlarca sporcunun başarısızlığı göz ardı edilir. yıllarca antreman yapan, düzenli beslenen ve kendini spora adayan insanların sadece bir avucunu izlersiniz olimpiyatlarda.
bu nedenle insanlar yapmış oldukları akıl yürütmelerde başarı veya şans faktörleriyle yanılgıya düşebiliyorlar.
örneğin 2.dünya savaşında ingiliz ordusu uçaklarının düşürülme oranını azaltmak için bazı bölgelerine zırh kaplaması yapmaya çalışıyor. uçağın ağırlığı ve malzeme yetersizliğinden dolayı her yer zırhla kaplanmıyor, bunlar da uçağın en çok mermi alan bölgeleri zırh ile kaplıyorlar. fakat bu yöntemin geri dönen uçak sayısını çoğaltmadığını fark ediyorlar. abraham wald adlı bir istatistikçi olaya el atıyor ve zırh kaplamaları gereken asıl yerlerin geri dönen uçakların mermi yemediği bölgeler olduğunu iddia ediyor. bazı uçakların bu bölgelere darbe alıp düştüğünü, hayatta kalanların ise diğer bölgelere mermi aldıkları için geri döndüklerini açıklıyor. kısacası geri dönen uçakların mermi aldıkları yerler, onları düşürebilecek (başarısızlığa uğratan) noktalar değil.
bir başka örnek, bolt‘un her yarıştaki başarısı göze sokulurken olimpiyatlara katılmaya hak bile kazanamayan milyonlarca sporcunun başarısızlığı göz ardı edilir. yıllarca antreman yapan, düzenli beslenen ve kendini spora adayan insanların sadece bir avucunu izlersiniz olimpiyatlarda.
bu nedenle insanlar yapmış oldukları akıl yürütmelerde başarı veya şans faktörleriyle yanılgıya düşebiliyorlar.
devamını gör...
2.
kripto dünyasında başarılı olan %1lik şanslı kesmin hikayesiyle gaza gelerek yüklü parayla girme kararı vermek de bu örneğe girer. halbuki 1 kisi kazanıyor ise 10larcası kaybediyordur (ki zaten borsa dediğin birbirinden para aşırmaca, birine tepeden mal kitleme durumu).
devamını gör...