1.
t: 1950'li yıllarda morris swadesh tarafından dillerin farklılaşmasının ve ayrılmasının tespiti için oluşturulan (bkz: glottochronology)* liste. daha sonra birkaç araştırmacı tarafından farklı listeler de oluşturulmuştur, bu yüzden tek bir listeden bahsetmemek gerekir fakat ilkin oluşturan yukarıdaki amerikalı abi.
başta 500 sözcük ele alınır, daha sonra eleme yapılır. peki, hangi sözcükler elenir?
dillerdeki temel kelimelere dayanan bu liste, ilgili dildeki ödünçleme sözcükleri kapsamına almaz. örneğin, film sözcüğü türkçe değildir, bu yüzden türk dillerinin tarihlendirilmesi için oluşturulacak listede bu sözcük kapsam dışı kalır. peki, temel sözcükler nelerdir? en basit tabiriyle bir dilin başka bir dilden alma ihtiyacı duymadığı kelimelerdir. peki, bu kelimeler nelerdir? örneğin, ana, baba, ben, sen, gelmek, gitmek, kaş, göl, el, ayak vs. gibi kelimelerdir. peki, bir dil neden bu kelimeleri başka dilden alma ihtiyacı duymaz, bir başka deyişle, bu sözcükler neden temel olarak kabul edilirler? çünkü bahsi geçen kelimeler ve daha fazlası insanlığın ortak ve yaygın bakışlarını ve deneyimlerini ifade ederler. insanlığın büyük bir çoğunluğu sayı sayar, çevresine bakar, nesneleri tanımlar. bunlar için başka bir aracı dile ihtiyaç yoktur; ilk elden deneyimlenir çoğu zaman.
peki, swadesh niçin temel sözcüklere dayanmış, film sözcüğünü de katsa ne olacak ki? örneğin, film sözcüğü hem türkçede hem de ingilizcede mevcuttur. olası dil tarihlendirmesi hesaplamasında bu kelime yanıltıcı öge olur. bu sözcük iki dilin aynı kökenden geldiğini ispatlayamaz; çünkü bu sözcüğün tarihini biliyoruz, kültür sözcüğü olduğunu biliyoruz.
buradan birçok dil için hazırlanmış olan sözcük listelerine bakabilirsiniz. türkçe için yine glottochronology başlığında link mevcut. asıl bomba burada: adamlar leibniz'den günümüze kadar ele alınan temel kelime listelerini taramışlar.
başta 500 sözcük ele alınır, daha sonra eleme yapılır. peki, hangi sözcükler elenir?
dillerdeki temel kelimelere dayanan bu liste, ilgili dildeki ödünçleme sözcükleri kapsamına almaz. örneğin, film sözcüğü türkçe değildir, bu yüzden türk dillerinin tarihlendirilmesi için oluşturulacak listede bu sözcük kapsam dışı kalır. peki, temel sözcükler nelerdir? en basit tabiriyle bir dilin başka bir dilden alma ihtiyacı duymadığı kelimelerdir. peki, bu kelimeler nelerdir? örneğin, ana, baba, ben, sen, gelmek, gitmek, kaş, göl, el, ayak vs. gibi kelimelerdir. peki, bir dil neden bu kelimeleri başka dilden alma ihtiyacı duymaz, bir başka deyişle, bu sözcükler neden temel olarak kabul edilirler? çünkü bahsi geçen kelimeler ve daha fazlası insanlığın ortak ve yaygın bakışlarını ve deneyimlerini ifade ederler. insanlığın büyük bir çoğunluğu sayı sayar, çevresine bakar, nesneleri tanımlar. bunlar için başka bir aracı dile ihtiyaç yoktur; ilk elden deneyimlenir çoğu zaman.
peki, swadesh niçin temel sözcüklere dayanmış, film sözcüğünü de katsa ne olacak ki? örneğin, film sözcüğü hem türkçede hem de ingilizcede mevcuttur. olası dil tarihlendirmesi hesaplamasında bu kelime yanıltıcı öge olur. bu sözcük iki dilin aynı kökenden geldiğini ispatlayamaz; çünkü bu sözcüğün tarihini biliyoruz, kültür sözcüğü olduğunu biliyoruz.
buradan birçok dil için hazırlanmış olan sözcük listelerine bakabilirsiniz. türkçe için yine glottochronology başlığında link mevcut. asıl bomba burada: adamlar leibniz'den günümüze kadar ele alınan temel kelime listelerini taramışlar.
devamını gör...