1.
bir önermenin niteliğini (olumluluğunu-olumsuzluğunu) bozmadan ve doğruluk değerine (doğruluğuna-yanlışlığına) dokunmadan, konusunun çelişiğini yüklem yükleminin çelişiğini konu yapmaktır. böylece asıl önerme değiştirilerek, başkalaştırılarak, dönüştürülerek yeni bir önerme elde edilir. hangi konuda olursa olsun önermenin asıl hali olumlu ise döndürülmüş halinin de olumlu, asıl hali olumsuz ise döndürülmüş hali de olumsuz, asıl hali doğru ise döndürülmüş hali de doğru, asıl hali yanlış ise döndürülmüş hali de yanlış kalmalıdır.
ters döndürme işlemi iki aşamalı bir işlemdir:
1- konunun karşıtı ile yüklemin karşıtını alıp bunların yerlerini değiştirmek ve yeni bir önerme elde etmek
2- elde edilen yeni önermenin doğru olup olmadığını saptamak
a - tümel olumlu önermenin ters döndürmesi tümel olumlu olur. (nicelik değişmez)
her insan hayvandır (d)
her hayvan olmayan insan olmayandır (d)
b - tikel olumlu önermenin ters döndürmesi olmaz. çünkü döndürmelerde önermelerin doğruluk değerinin aynı kalması gerekir. ters döndürme işleminde de asıl önerme doğru ise elde edilen yeni önermenin de doğru olması gerekir. oysa bu koşul tikel olumlu önermenin ters döndürmesinde gerçekleşmez. çünkü tikel olumlunun ters döndürmesinde sonuç her zaman ters döndürülen önerme ile eş değer olmaz. yeni önermede sonuç bazen doğru bazen yanlış olur.
bazı insanlar ressamdır (d)
bazı ressam olmayan insan olmayandır (y)
c- tümel olumsuz önermenin ters döndürmesi tikel olumsuz olur. (nicelik değişir)
hiçbir insan ağaç değildir (d)
bazı ağaç olmayan insan olmayan değildir (d)
d - tikel olumsuz önermenin ters döndürmesi tikel olumsuz olur. (nicelik değişmez)
bazı insan öğretmen değildir (d)
bazı öğretmen olmayan insan olmayan değildir (d)
ters döndürme işlemi iki aşamalı bir işlemdir:
1- konunun karşıtı ile yüklemin karşıtını alıp bunların yerlerini değiştirmek ve yeni bir önerme elde etmek
2- elde edilen yeni önermenin doğru olup olmadığını saptamak
a - tümel olumlu önermenin ters döndürmesi tümel olumlu olur. (nicelik değişmez)
her insan hayvandır (d)
her hayvan olmayan insan olmayandır (d)
b - tikel olumlu önermenin ters döndürmesi olmaz. çünkü döndürmelerde önermelerin doğruluk değerinin aynı kalması gerekir. ters döndürme işleminde de asıl önerme doğru ise elde edilen yeni önermenin de doğru olması gerekir. oysa bu koşul tikel olumlu önermenin ters döndürmesinde gerçekleşmez. çünkü tikel olumlunun ters döndürmesinde sonuç her zaman ters döndürülen önerme ile eş değer olmaz. yeni önermede sonuç bazen doğru bazen yanlış olur.
bazı insanlar ressamdır (d)
bazı ressam olmayan insan olmayandır (y)
c- tümel olumsuz önermenin ters döndürmesi tikel olumsuz olur. (nicelik değişir)
hiçbir insan ağaç değildir (d)
bazı ağaç olmayan insan olmayan değildir (d)
d - tikel olumsuz önermenin ters döndürmesi tikel olumsuz olur. (nicelik değişmez)
bazı insan öğretmen değildir (d)
bazı öğretmen olmayan insan olmayan değildir (d)
devamını gör...