vortex

aykırı yönetmen gaspar noe'nin son filmi. italyan korku sinemasının usta yönetmenlerinden dario argento'nun başrolde olduğu, yaşlı bir çiftin son günlerini konu edinen yarı belgesel türünde ki film.

gaspar noé imzası taşıyan ve bugün sonunda izleyebildiğim 2021 yapımı sinema filmi. ünlü yönetmenin son filmi olan lux æterna isimli orta metrajlısında da denediği split screen (ayrık ekran) tekniğinde çektiği 2 saat 22 dakikalık başyapıtı.

film prömiyerini cannes'da yaptı. yönetmenin yakın geçmişteki türkiye ziyaretinde gösterimi yapıldı, uluslararası istanbul film festivali'nde uluslararası kategoride büyük ödül (golden tulip) ve fipresci aldı ayrıca hamburg'dan da eleştirmen ödülü ile döndü.

filmin iki olağanüstü başrolü var. ilki elbette dario argento. tüm zamanların en tanınan korku yönetmenlerinden biri. senarist, oyuncu, italyan sineması dendiğinde akla gelecek ilk 5 isimden biri. bu yaşayan efsaneye vortex'de kendisi kadar olmasa da yine oldukça yakından tanıdığımız fransız aktris françoise lebrun eşlik ediyor. bu iki isimsiz karakteri ortadan ikiye bölünmüş ekranda, filmin neredeyse tamamında tek mekanda, kendi hayatlarını yaşarlarken izliyoruz. kendilerini her bir başka açıdan gördüğümüzde milisaniyelik karartılarla yönetmen açılarla dans ediyor,
izleyicinin başını döndürüyor ne var ki bu bile hikayenin ağırlığı ve filmin temasının "sıkışmışlık" perspektifinden sunumunun mükemmelliğinin yanında hiç kalıyor. gaspar noé sıfır seks, sıfır dehşet ile +16 etiketiyle türkiye'de gösterilen bu filminde diğer tüm filmlerinden daha çok çığlık attırmayı hedeflemiş izleyicisine ve bunu başarmış gerçek bir deha. evet climax dahil.

filmden çıktım, bana biraz serotonin lazım dedim ve koca bir tabak makarna yedim. yetmedi şarap içtim. yetmedi yol geldim uyumaya çalıştım o da yetmedi kalkıp bira açtım ve bilgisayarın başına geçtim. hayır içimden çıkarmam lazım belli ki, uyutmayacak herif... bin tane demans hikayesi izledik. her birinde az buz değil baya baya dayak yedik, önce yaşlılarımızı sonra kendi yaşlılığımızı düşündük, etkilendik... ama bu öyle böyle bir şey değil. filmde toplamda üç kişi var. üçüncü olan kişi ile başrollerimizin bir sahnesi var ki gerçekten boğazıma sarılmış ve nefes almamam için uğraşan altı el hissettim üzerimde. bu filmin en fazla 3.5 sayfalık çerçeve bir senaryosu olduğu, tüm diyalogların emprovize olduğu o kadar belli ki... filmi hissetmemek mümkün değil. ne desem boş gelecek biliyorum. zaten saçma sapan bir metin oldu anlatmak istediğim hiçbir şeyi anlatamadım. izleyenler ne demek istediğimiz anlayacaktır. puanlayamam, haddim değil.

gaspar noe’nin en iyi filmi değildir ama ölüm ve yaşlılıkla ilgili kesinlikle en iyi filmlerden biri (bir diğeri the father). ne haneke’nin love filmi gibi romantizme kaymış ne de the father gibi spesifik tek bir konudan gitmiş yaşlanmanın insanı nasıl zavallılaştırdığını saf bir şekilde göstermiş. o zavallılığı, muhtaçlığı, küçülmeyi o kadar güzel göstermiş ki…bunun bir benzeri örneğini de benjamin button’un tuhaf hikayesi filmini izlediğimde yaşamıştım. insanoğlu olarak zavallıyız aslında egolarımız, bencilliğimiz, böbürlenmelerimiz hepsinin içi boş şeylerle doldurulmuş, özümüze ulaşmamızı engelliyor.
bu filmin diğerler gaspar noe filmlerinden tek farkı seks ve çıplaklık sahneleriyle değil de yaşadıkları ortamın birikmişliği, pisliği insanı rahatsız ediyor. filmin sonundan da bu belli bence.
aynı evde yaşayan ama birbirlerine yabancılaşmış ve yalnızlaşmış bir yaşlı çiftin son günleri anlatılıyor filmde.
cinsiyetciliğe girmek istemesem de başrolde ki erkek ve kadın rolleri tam da beklediğim şekilde oluşturulmuş. adam sorumsuz, bencil, başına buyruk, tahammülsüz karakterde, kadın ise alzheimer olmasına rağmen birleştirici, şefkatli, vicdanlı, anaç bir karakterde, güzel bir tezat oluşturmuş.
filmin eksileri gerçekten çok uzun, diyaloglar kısıtlı, yönetmenin renk kullanımını bu sefer çok sevemedim izlememi zorlaştırdı. ayrıca temizlik okbsi olanlar için gerçekten izlemesi zor bir film.
filmin artıları ise alzheimer olan kadının oyunculuğu, çiftin yaşamlarının aşırı doğal yansıtılması, kostümler, başlangıç ve kapanış sahneleri muhteşem.
emin olmamakla birlikte gaspar noe pandemi dönemi birçok yakınını kaybettikten sonra ölümle ilgili bir film yapmak istemiş, ondan sonra bu film ortaya çıkmış.
tipik gaspar noe filmi ama konu itibariyle biraz daha sert bir yapım.
bu tarz film sevenler kesinlikle izlenmesi daha kolay ve daha çok beğendiğim the father filmine bi baksın.